Giải trình xăng dầu: Minh bạch, công khai, tách bạch giữa dự trữ quốc gia với lưu thông

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu tại phiên giải trình. Ảnh QH

Lựa chọn chủ đề “nóng”

Sáng 28/2, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về tình hình thị trường xăng dầu và kết quả thực hiện các nhiệm vụ giải pháp trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, cùng đại diện Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước; Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam VCCI, Hiệp hội xăng dầu Việt Nam, Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam… cùng một số cơ quan hữu quan tham gia giải trình.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, xăng dầu là mặt hàng vật tư chiến lược, thiết yếu đối với người dân và là đầu vào cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Với tầm quan trọng của sự ổn định của thị trường xăng dầu, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng cũng như an ninh quốc gia thì giá cả cung ứng xăng dầu và quản lý nhà nước luôn được quan tâm, kì vọng.

Cũng theo ông Thanh, thời gian qua, biến động của thị trường xăng dầu có nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan. Phiên giải trình lần này là cơ hội để các đại biểu Quốc hội trao đổi, đối thoại với cơ quan quản lý nhà nước làm rõ những kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và giải pháp. Từ đó có tham mưu chính sách nâng cao tính ổn định của thị trường.

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên tại phiên giải trình. Ảnh QH

Phát biểu chỉ đạo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao khi Ủy ban Kinh tế lựa chọn chủ đề “nóng”, quan trọng, được nhiều cử tri, đại biểu Quốc hội quan tâm để tổ chức phiên giải trình. Ông khẳng định, việc lựa chọn chủ đề này hết sức cần thiết, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn; góp phần tháo gỡ khó khăn vướng mắc, thúc đẩy ổn định thị trường xăng dầu, góp phần vào việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định sản xuất kinh doanh, đời sống của Nhân dân.

Ghi nhận nhiều nỗ lực thời gian qua, tuy nhiên theo ông Hải, tình hình thị trường xăng dầu vẫn diễn biến hết sức phức tạp; thiếu hụt xăng dầu vẫn diễn ra cục bộ ở một số địa phương; chưa chủ động được nguồn cung; hàng dự trữ lưu thông theo quy định có những thời điểm không đạt, có tình trạng doanh nghiệp vi phạm về bảo đảm dự trữ bắt buộc; biến động giá xăng dầu trong nước luôn chậm hơn so với xu hướng chung của thế giới…

Bên cạnh đó, việc quản lý, sử dụng Quỹ bình ổn xăng dầu chưa đạt mục tiêu bình ổn giá; trích lập, sử dụng chưa bảo đảm tính công khai, minh bạch; nhiều ý kiến cho rằng cần phải đánh giá, điều chỉnh các loại thuế đánh vào mặt hàng xăng, dầu; đánh giá lại trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ, ngành, trách nhiệm của các loại hình thương nhân kinh doanh xăng, dầu; các chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực xăng dầu.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc tại phiên giải trình

Làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân

Thực trạng trên đặt ra yêu cầu bức thiết phải đánh giá lại tình hình thị trường xăng dầu và kết quả thực hiện nhiệm vụ, giải pháp trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu để tìm ra nguyên nhân, đề ra giải pháp căn cơ, toàn diện khắc phục. “Đặc biệt là trong tình hình hiện nay, việc kiểm soát lạm phát là một trong những ưu tiên hàng đầu để ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định sản xuất kinh doanh và đời sống của Nhân dân”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Công Thương, Tài chính, lãnh đạo các bộ ngành, địa phương và các đại biểu tham dự thẳng thắn trao đổi, xác định rõ vấn đề vướng mắc, nguyên nhân và giải pháp để thay đổi thực trạng hiện nay, ổn định thị trường xăng dầu, đóng góp quan trọng vào ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng, an sinh xã hội, đời sống của nhân dân.

Trong đó tập trung vào các vấn đề về đánh giá kết quả thực hiện các giải pháp tại Nghị quyết 499/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội như xây dựng các kịch bản, phương án cụ thể, rõ ràng và thực hiện quyết liệt để bảo đảm an toàn, an ninh năng lượng, bảo đảm cân đối cung cầu xăng dầu trong mọi tình huống.

Có giải pháp tổng thể, căn cơ, kịp thời giải quyết những vướng mắc của Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn; làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các cam kết trong hợp đồng về đầu tư và kinh doanh.

Đồng thời nghiên cứu mở rộng, nâng cao năng lực dự trữ quốc gia về xăng dầu; thực hiện công khai, minh bạch và có giải pháp tách bạch giữa dự trữ quốc gia và dự trữ lưu thông của các doanh nghiệp kinh doanh đầu mối về xăng dầu. Tiếp tục điều hành giá xăng dầu, bám sát diễn biến giá thế giới, sử dụng hợp lý Quỹ bình ổn giá xăng dầu phù hợp với diễn biến cung cầu xăng dầu, góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống của Nhân dân.

Bên cạnh đó, kết hợp việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu với công cụ thuế và các công cụ khác để bình ổn thị trường; trường hợp giá xăng dầu tăng cao, thực hiện hỗ trợ trực tiếp cho người dân gặp khó khăn (như ngư dân, người nghèo, người có thu nhập thấp…).

Ông Hải cũng đề nghị các đại biểu đưa ra những đề xuất, kiến nghị giải pháp khắc phục những bất cập khó khăn, vướng mắc để ổn định thị trường xăng dầu đồng thời kiến nghị các biện pháp để thực hiện đầy đủ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp theo Nghị quyết 499 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Luân Dũng