Giảm nguy cơ mắc bệnh tan máu bẩm sinh thông qua tầm soát cộng đồng

Cán bộ trạm y tế thị trấn Bo (Kim Bôi) tư vấn tiền hôn nhân phòng, chống bệnh tan máu bẩm sinh cho người dân.

Cùng với các vấn đề như tảo hôn, sinh con thứ 3, mất cân bằng giới tính khi sinh, bệnh TMBS được xem là một trong những nguy cơ ảnh hưởng tới chất lượng dân số, sức khỏe cộng đồng. Tháng 12/2020, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 338/2020/ NQ-HĐND về quy định một số chính sách hỗ trợ thực hiện công tác dân số trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Nghị quyết quy định cụ thể mức kinh phí từ ngân sách địa phương thực hiện hỗ trợ điều trị, phòng bệnh TMBS cho trẻ em, hỗ trợ vị thành niên, thanh niên trước khi kết hôn thực hiện xét nghiệm sàng lọc gen bệnh, hỗ trợ xây dựng mô hình, mạng lưới tư vấn chuyển đổi hành vi nhằm tăng tỷ lệ vị thành niên, thanh niên tự nguyện tìm đến cơ sở xét nghiệm gen bệnh. Theo đó, hiện nay 6 huyện đã triển khai được mô hình xét nghiệm sàng lọc bệnh TMBS tại trạm y tế tuyến xã, người dân được ngân sách Nhà nước hỗ trợ 70% chi phí xét nghiệm sàng lọc bệnh TMBS.

Theo đồng chí Bùi Thị Minh Phương, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh: Để triển khai có hiệu quả mô hình xét nghiệm sàng lọc gen bệnh TMBS tại tuyến xã, ngành y tế đã triển khai nhiều hoạt động như hướng dẫn truyền thông về mô hình phòng bệnh TMBS cho cán bộ y tế, dân số tuyến huyện, xã, Ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ xã, cộng tác viên dân số và cán bộ đoàn thanh niên. Ngành đã tổ chức tập huấn lấy mẫu, vận chuyển mẫu xét nghiệm sàng lọc, quản lý gen bệnh tại cộng đồng cho hơn 400 cán bộ y tế tuyến huyện, tuyến xã của các huyện: Kim Bôi, Tân Lạc, Yên Thủy, Lạc Thủy, Lương Sơn, Cao Phong. Từ năm 2020 đến nay, các cơ sở y tế đã lấy máu xét nghiệm cho hàng nghìn đối tượng là vị thành niên, thanh niên, người có họ hàng, người thân mang gen bệnh TMBS, nhất là ở vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong gần 3 năm đã lấy mẫu xét nghiệm, sàng lọc tầm soát bệnh TMBS cho gần 1.200 người, trong đó tỷ lệ mang gen bệnh từ 20 - 25%.

Xác định "phòng bệnh hơn chữa bệnh", ngành Y tế đã chỉ đạo các Trung tâm Y tế tuyến huyện, trạm y tế xã, phường, thị trấn phối hợp các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, nhất là tổ chức đoàn thanh niên đẩy mạnh tuyên truyền về bệnh TMBS, nguy cơ của bệnh TMBS và cách phòng tránh. Trong đó, đặc biệt chú trọng tuyên truyền việc tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân cho đoàn viên, thanh niên. Từ năm 2020 đến nay, hệ thống y tế cơ sở đã cấp 14 nghìn tờ rơi, 350 cuốn sổ tay phòng bệnh TMBS cho cán bộ y tế tuyến huyện, chuyên trách các xã, phường, thị trấn. Tổ chức nhiều cuộc nói chuyện chuyên đề về phòng, chống bệnh TMBS cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên các xã trên địa bàn tỉnh. Duy trì nhân rộng mô hình câu lạc bộ không sinh con thứ 3, câu lạc bộ tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân trong thanh niên...

Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, hành động trong triển khai công tác dân số của cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền các cấp và nhân dân để nắm được vai trò của việc nâng cao chất lượng dân số đối với sự nghiệp phát triển KT-XH. Huy động sự tham gia, vào cuộc của các cấp, ngành, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan thông tin đại chúng trong công tác phối hợp tuyên truyền chính sách dân số. Nội dung, phương thức truyền thông, vận động cần được xây dựng phù hợp với tình hình, đặc trưng từng vùng, từng đối tượng để nâng cao nhận thức, hành động về dân số và phát triển, về các vấn đề duy trì vững chắc mức sinh thay thế, giảm chênh lệch giới tính khi sinh, giảm thiểu tình trạng tảo hôn, nguy cơ mắc bệnh TMBS.

Phương Linh