Giáo dục Tin tức giáo dục Ứng dụng viễn thám và GIS cho sự phát triển của Huế

PGS. TS. Nguyễn Quang Tuấn cùng sách được xuất bản từ quá trình nghiên cứu

Thành công từ nghiên cứu

Buổi nghiệm thu đề tài khoa học và công nghệ (KH&CN) cấp quốc gia do Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam tổ chức thông qua hình thức trực tuyến (giữa tháng 7/2021) diễn ra khá suôn sẻ. Từ đầu cầu Huế, chúng tôi nghe được những đánh giá thành công từ Hội đồng nghiệm thu, đánh giá. PGS. TS. Doãn Minh Chung, Chủ nhiệm chương trình KH&CN cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ giai đoạn 2016 – 2020 cho rằng, kết quả đề tài nghiên cứu có tính khả thi, có nhiều sản phẩm vượt trội.

Quá trình khai thác và sử dụng đất luôn gắn liền với quá trình phát triển của xã hội. Khi xã hội phát triển, dân số gia tăng thì nhu cầu sử dụng đất càng cao, trong khi đó đất đai lại có hạn nên ngày càng khan hiếm, đòi hỏi phải cân nhắc kỹ càng và hoạch định một cách khoa học hơn để sử dụng nguồn đất đai cho phù hợp. Thời gian qua, để nghiên cứu về thổ nhưỡng, tài nguyên đất, nhiều đơn vị vẫn sử dụng phương pháp truyền thống, đào phẫu diện về phòng thí nghiệm thổ nhưỡng để phân tích. Trong khi đó, phương pháp truyền thống lại bị hạn chế ở những khu vực, điều kiện khó khăn con người khó có thể đi tới.

Nghiên cứu ứng dụng viễn thám và GIS để xây dựng CSDL thổ nhưỡng, tài nguyên đất xây dựng phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) bền vững, ứng dụng thí điểm tại tỉnh Thừa Thiên Huế của nhóm chuyên gia Khoa Địa lý – Địa chất, Trường ĐH Khoa học đã giải quyết được vấn đề trên. Theo PGS. TS. Nguyễn Quang Tuấn, chủ nhiệm đề tài, để thực hiện, nhóm nghiên cứu đã mất hơn 3 năm để làm các nghiên cứu, đi thực địa và thu mẫu thổ nhưỡng tất cả huyện, thị, thành phố trong tỉnh.

Không chỉ nghiên cứu xây dựng phương pháp, quy trình ứng dụng viễn thám và GIS để xây dựng thổ nhưỡng, tài nguyên đất xây dựng phục vụ quy hoạch phát triển KT-XH bền vững và xây dựng được cơ sở khoa học liên quan, nhóm nghiên cứu còn thí điểm ứng dụng viễn thám và GIS để xây dựng CSDL thổ nhưỡng, tài nguyên đất xây dựng phục vụ quy hoạch phát triển KT-XH bền vững tại tỉnh Thừa Thiên Huế; Ứng dụng viễn thám và GIS trong quy hoạch phát triển nông, lâm nghiệp và tổ chức không gian lãnh thổ đô thị công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế.

Với thành công từ nghiên cứu, kết quả đạt được không chỉ góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu, phân tích và trích xuất các thông tin về lớp thảm phủ thực vật, thổ nhưỡng (độ dốc, đá lộ đầu, độ ẩm đất bề mặt), mức độ phong phú nước, mật độ đứt gãy và tính chất nền đất từ tư liệu viễn thám và GIS...

Thành công như đánh giá của PGS. TS. Doãn Minh Chung là không dừng lại ở đó. Suốt quá trình nghiên cứu, đề tài đã tạo ra được nhiều sản phẩm, đặc biệt mang lại các giá trị về giáo dục. Từ nghiên cứu đề tài đã hỗ trợ đào tạo được 3 cử nhân, 4 thạc sĩ và 3 tiến sĩ, xuất bản được 1 cuốn sách chuyên khảo và công bố được 3 bài báo quốc tế cùng 12 bài báo khoa học trong nước.

Hướng đến sự phát triển của Huế

Thừa Thiên Huế đang nỗ lực để xây dựng và phát triển trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Mới đây, TP. Huế được mở rộng thêm, sau khi điều chỉnh địa giới hành chính và sắp xếp, thành lập các phường. Công tác quy hoạch, phát triển đô thị rất quan trọng. Bên cạnh đó, thúc đẩy phát triển kinh tế từ các mô hình nông, lâm nghiệp không kém phần ý nghĩa. Nghiên cứu từ các chuyên gia địa lý – địa chất với công trình trên không chỉ mang lại định hướng về thổ nhưỡng, tạo cơ sở cho các đơn vị liên quan khai thác CSDL cho hoạt động nông, lâm nghiệp, mà còn là cơ sở về địa chất công trình để qua đó đánh giá các dự án có phù hợp với cấu trúc nền và triển khai các quy hoạch.

Từ năm 2006 đến 2011, dự án Xây dựng hệ thống thông tin địa lý tỉnh Thừa Thiên Huế (GIS Hue) đã được UBND tỉnh đầu tư xây dựng và tiếp tục đầu tư nâng cấp trong những năm qua nhằm mục tiêu thống nhất việc ứng dụng công nghệ GIS trong toàn tỉnh phục vụ chỉ đạo phát triển của lãnh đạo tỉnh, xây dựng và phát triển CSDL GIS chuyên ngành của các ngành và công bố công khai thông tin cho xã hội.

Đến nay, Trung tâm Thông tin dữ liệu điện tử trực thuộc Sở TT&TT, là đơn vị tiếp nhận và vận hành các sản phẩm của dự án GIS Hue, hệ thống đã được triển khai áp dụng rộng rãi tại UBND tỉnh, các sở ban ngành, các UBND cấp huyện và cho toàn người dân.

Theo PGS. TS. Nguyễn Quang Tuấn, qua truy cập CSDL cho thấy các thông tin về thổ nhưỡng và tài nguyên đất xây dựng vẫn được quan tâm nghiên cứu, xây dựng và chia sẻ trên hệ thống. Trong khi đó, để có cơ sở khoa học cho quy hoạch phát triển lãnh thổ thì các thông tin này rất cần thiết. Vì vậy, việc xem xét nhu cầu ứng dụng và khai thác CSDL thổ nhưỡng rất cần thiết để góp phần bảo vệ tài nguyên đất phục vụ cho chiến lược phát triển KT-XH của tỉnh.

Nghiên cứu thí điểm ở tỉnh Thừa Thiên Huế thành công đã xác lập được cơ sở khoa học, mô hình nghiên cứu về thổ nhưỡng và tài nguyên đất xây dựng bằng công nghệ viễn thám và GIS kết hợp với số liệu thực địa. Việc ứng dụng công nghệ viễn thám vào việc xây dựng CSDL thổ nhưỡng - tài nguyên đất xây dựng rất cần thiết cho việc quy hoạch phát triển nông lâm nghiệp bền vững, tổ chức lãnh thổ đô thị - công nghiệp và được nghiên cứu thí điểm trong giai đoạn hiện nay, góp phần ổn định và phát triển KT-XH của tỉnh.

Bài, ảnh: Hữu Phúc