Giáo sư Mỹ nói về Minuteman 3 nổ tung, thất bại khi phóng

Tên lửa Minuteman 3 trong hầm phóng.

Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Minuteman 3 (ICBM) được bắn từ Căn cứ Lực lượng Không gian Vandenberg ở California tới Đảo san hô Kwajalein ở Nam Thái Bình Dương, nơi vận hành một địa điểm thử nghiệm.

Tuy nhiên, cuộc thử nghiệm đã bị hủy bỏ giữa chuyến bay do sự bất thường, mà Lầu Năm Góc mô tả là "bất kỳ sự kiện bất ngờ nào trong quá trình thử nghiệm có thể phát sinh từ nhiều yếu tố liên quan đến bản thân nền tảng vận hành hoặc thiết bị thử nghiệm".

Lầu Năm Góc cho biết, Mỹ thực hiện các cuộc thử nghiệm như vậy thường hai lần một năm, điều này "giúp bộ chỉ huy đánh giá Minuteman 3 và thu thập dữ liệu để duy trì hiệu quả của hệ thống".

Tiến sĩ Matthew Crosston, Giáo sư an ninh quốc gia và Giám đốc Văn phòng Chuyển đổi Học thuật tại Đại học Bang Bowie ở Maryland, Mỹ đã có nhận xét về tên lửa và các đặc tính của dòng ICBM này.

Phát triển

Giáo sư Crosston nói: "Trong lịch sử, tên lửa đạn đạo liên lục địa Minuteman luôn là nền tảng xương sống của vũ khí răn đe của quân đội Mỹ, tức là lực lượng hạt nhân chiến lược trên đất liền của nước này".

LGM-30 Minuteman 3 là phiên bản thứ ba của dòng ICBM Minuteman, bản đầu tiên được đưa vào sử dụng vào năm 1962. Tên lửa này được đặt theo tên của lực lượng dân quân "Minutemen" nổi tiếng trong Chiến tranh giành độc lập của Mỹ, những người đã hình thành nên xương sống của lực lượng không chính quy của Mỹ chiến đấu với quân đội Anh.

Tên lửa Minuteman đầu tiên được thiết kế để tấn công các thành phố ở Liên Xô trong trường hợp Mỹ bị tấn công trước, nhưng sau khi Mỹ phát triển tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm, Minuteman 2 được phát triển với độ chính xác và trọng lượng cao hơn để tấn công các mục tiêu quân sự kiên cố của Liên Xô.

Sau đó, Minuteman 3 được ra mắt vào năm 1970, có thể mang ba đầu đạn hạt nhân - một sự phát triển mới nguy hiểm được gọi là cơ chế MIRV (nhiều đầu đạn, mỗi đầu có khả năng tấn công vào những mục tiêu khác nhau trong cùng một lúc).

Crosston giải thích: "Khả năng cụ thể của Minuteman 3 theo định nghĩa là độc nhất, vì đây là cơ sở duy nhất trên đất liền của bộ ba hạt nhân Mỹ.

Đây là hệ thống tên lửa MIRV đầu tiên của Mỹ, có nghĩa là nó có tính linh hoạt và khả năng cao hơn khi quay trở lại quỹ đạo - tức là một tên lửa có khả năng nhắm mục tiêu vào những địa điểm riêng biệt".

Phạm vi của Minuteman 3 là bao nhiêu?

Trong khi tên lửa Minuteman đầu tiên có tầm bắn khoảng 8.900 km, đặt hầu hết Liên Xô cũ trong tầm bắn từ phía bắc nước Mỹ, thì ICBM Minuteman 3 có tầm bắn được báo cáo là gần 10.000km, cho phép nó tấn công hầu hết mọi nơi trên hành tinh ngoại trừ một khu vực nhất định ở phía đối diện trực tiếp của địa cầu với địa điểm phóng.

Mỹ có bao nhiêu tên lửa Minuteman 3?

"Kho vũ khí hiện tại bao gồm khoảng 400 tên lửa Minuteman 3 được đặt trong các hầm chứa kiên cố dưới lòng đất ở phía trên vùng Trung Tây nước Mỹ và vận hành 'ngoài lưới điện' theo nghĩa là chúng không phụ thuộc vào các hệ thống điện địa phương để tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu", Crosston giải thích.

Tuy nhiên, vào thời điểm nhiều nhất, kho vũ khí hạt nhân của Mỹ có hơn 1.000 tên lửa Minuteman 3.

Mỗi tên lửa mang theo bao nhiêu đầu đạn?

Khi được giới thiệu, Minuteman 3 được thiết kế để mang ba đầu đạn hạt nhân W62 Mk12, mỗi đầu đạn có sức công phá 170 kiloton. Con số này kém hơn nhiều so với đầu đạn W56 đặt trên tên lửa Minuteman 1 và 2, vốn có độ chính xác giảm và do đó được trang bị đầu đạn khổng lồ 1,2 megaton.

Sau đó, những đầu đạn W62 được thay thế bằng đầu đạn W78 lớn hơn, có sức nổ từ 330-350 kiloton mỗi quả - mạnh gấp khoảng 10 lần so với những quả bom hủy diệt Hiroshima và Nagasaki năm 1945.

Khi Mỹ và Nga phê chuẩn hiệp ước START II vào năm 1993, thỏa thuận này đã cấm tên lửa MIRV và Mỹ đã loại bỏ hai trong số ba đầu đạn trên tên lửa Minuteman 3, mỗi loại chỉ để lại một đầu đạn.

Tuy nhiên, bắt đầu từ năm 2005, USAF bắt đầu thay thế một số W78 trên Minuteman 3 bằng đầu đạn W87 từng được sử dụng trên ICBM LGM-118 Peacekeeper hiện đã ngừng hoạt động, vì W87 mới có một số tính năng an toàn mà W78 cũ không có.

Đầu đạn W87 được giới thiệu với sức nổ hạt nhân 300 kiloton, nhưng Lầu Năm Góc đã cố gắng nâng cấp lên 450 kiloton nhưng không rõ liệu tham vọng của Mỹ có thành công hay không.

Minuteman 3 bao nhiêu tuổi?

Tên lửa Minuteman 3 đầu tiên được đưa vào sử dụng trong Không quân Mỹ vào năm 1970, với việc chế tạo tất cả những quả Minuteman 3 được hoàn thành vào năm 1976, khiến quả Minuteman 3 mới nhất có tuổi thọ không dưới 47 tuổi.

Có phải những trục trặc đang thúc đẩy Lầu Năm Góc thay thế LGM-30?

Giáo sư Crosston cho biết: "Rất khó để xác định liệu những trục trặc như vụ thử hôm 2/11 là nguyên nhân khiến cuộc thử bị hủy bỏ có đang thúc đẩy mong muốn của Lầu Năm Góc thay thế Minuteman 3 bằng một ICBM mới có tên LGM-35 Sentinel mà họ hy vọng sẽ tung ra vào năm 2029 hay không.

Điều được xác định là thực tế là hệ thống Minuteman nói chung đã tồn tại từ những năm 1950 và từ lâu đã có cuộc thảo luận trong các hành lang của Lầu Năm Góc về sự cần thiết ít nhất phải thảo luận về việc phát triển các hệ thống mới và/hoặc các hệ thống thay thế, xét đến mức độ công nghệ.

Vì cuộc thảo luận về việc thay thế đã xuất hiện từ lâu nên tôi thấy ít có khả năng những trục trặc gần đây hoặc các cuộc thử nghiệm không thành công là nguyên nhân khiến Mỹ tìm cách thay thế Minuteman 3".

Kiên Bùi