Hà Nội nỗ lực xanh hóa xe buýt

Đề xuất thêm 9 tuyến xe buýt điện

Theo Sở GTVT Hà Nội, trong quý I/2024, TP có 9 tuyến buýt sẽ hết hạn thầu vào ngày 31/3 gồm: tuyến số 5 lộ trình khu đô thị Linh Đàm - Phú Diễn; tuyến 15 bến xe Gia Lâm - phố Nỉ; tuyến 17 Long Biên - Nội Bài; tuyến 36 Yên Phụ - Khu đô thị Linh Đàm; tuyến 39 Công viên Nghĩa Đô - Tứ Hiệp; tuyến 43 Công viên Thống Nhất - thị trấn Đông Anh; tuyến 54 Long Biên - Bắc Ninh, tuyến 47A Đại học Kinh tế quốc dân - Kiêu Kỵ (Gia Lâm); tuyến 59 thị trấn Đông Anh - Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Sau khi 9 tuyến trên hết hạn thầu, Sở GTVT Hà Nội đề xuất thí điểm đặt hàng sử dụng xe buýt điện thay thế. Dự kiến, sau khi hoàn thiện xong thủ tục đặt hàng, đơn vị sẽ lựa chọn đơn vị tư vấn xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật và đơn giá đối với xe buýt điện loại trung bình và nhỏ, để làm cơ sở đấu thầu các tuyến buýt khi hết thời gian thí điểm.

Người dân đi xe buýt điện. Ảnh: Trần Dũng

Trước đó, vào ngày 21/12/2021, tuyến xe buýt điện đầu tiên của Việt Nam kết nối với hệ thống vận tải hành khách công cộng Hà Nội chính thức lăn bánh. Đến nay, TP đã cho phép đưa vào khai thác 10 tuyến buýt điện từ E01 đến E10. Xe buýt điện áp dụng giá vé chung của các tuyến xe buýt Hà Nội, giá vé lượt dao động 7.000 - 9.000 đồng, vé tháng 55.000 - 200.000 đồng; miễn phí người cao tuổi, người có công, người khuyết tật, trẻ em dưới 6 tuổi, người thuộc hộ nghèo… Ngoài ra, người dân sẽ trải nghiệm hình thức thẻ, vé điện tử trên các tuyến xe buýt điện. Hành khách có thể đăng ký thẻ, mua vé tháng trực tuyến, thanh toán bằng thẻ…

Thời gian qua, 10 tuyến xe buýt điện đang hoạt động đã được người dân đánh giá cao về cả chất lượng phục vụ cũng như chất lượng phương tiện. Nhiều người cho rằng, xe buýt điện là bước đột phá mới làm thay đổi diện mạo của vận tải hành khách khách công cộng. Là một hành khách hàng ngày di chuyển bằng xe buýt, chị Nguyễn Thị Lan, trú tại quận Nam Từ Liêm chia sẻ: “Chất lượng phục vụ cũng như chất lượng phương tiện trên xe buýt điện và xe buýt thông thường đang có sự chênh lệch khá lớn. Việc sử dụng xe buýt điện không tạo ra tiếng ồn lớn, vận hành êm ái đem lại trải nghiệm rất tốt cho người dân đi lại”.

Chị Lan mong rằng, Hà Nội sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xe buýt sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng xe buýt điện để thu hút người dân đi lại bằng phương tiện công cộng. Qua đó, giảm nguy cơ ùn tắc, mất an toàn giao thông.

Tổng Giám đốc Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) Nguyễn Thanh Nam chia sẻ, trong năm 2024, Transerco đã xây dựng và báo cáo UBND TP Hà Nội, Sở GTVT Hà Nội đề án chuyển đổi sang phương tiện sử dụng năng lượng xanh. Căn cứ lộ trình sử dụng xe buýt năng lượng sạch của Chính phủ, Transerco xây dựng phương án cụ thể đối với các tuyến hết hạn hợp đồng thầu trong năm 2024; đề xuất điều kiện, cơ chế triển khai để TP hỗ trợ thực hiện như hỗ trợ lãi vay, xây dựng hạ tầng trạm sạc...

Chọn nhà đầu tư đáp ứng yêu cầu cao

Trong nhiều năm qua, UBND TP Hà Nội đã triển khai nhiều biện pháp để nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải hành khách công cộng. Trong đó xe buýt giữ vai trò quan trọng nhằm thay thế dần xe cá nhân, hạn chế ùn tắc giao thông, giảm thiểu ô nhiễm môi trường xuất phát từ khí thải phương tiện. Tuy vậy, để phát triển số lượng xe buýt vừa bảo đảm phục vụ vận tải hành khách công cộng, vừa bảo vệ môi trường, hạn chế khí thải là vấn đề đang được cả Nhân dân và chính quyền Hà Nội đặc biệt quan tâm. Do đó, nhiệm vụ phát triển loại hình xe buýt sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường là mục tiêu cấp thiết, cần được tạo điều kiện hết mức để nhân rộng.

Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan của ngành GTVT được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 cũng đặt ra lộ trình cụ thể. Theo đó, giai đoạn 2025 - 2030, toàn bộ xe buýt được đầu tư mới, hoặc thay thế xe cũ phải sử dụng năng lượng xanh; thị phần của vận tải công cộng tại Hà Nội phải đạt từ 45 - 50%.

Đến năm 2030, tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 50%; 100% xe taxi thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Đến năm 2050, 100% xe buýt, xe taxi sử dụng điện, năng lượng xanh. Về kiến nghị của Sở GTVT Hà Nội cho phép thí điểm đặt hàng sử dụng xe buýt điện, nhiều chuyên gia cho rằng đây là một trong những giải pháp mới mang tính đột phá, góp phần từng bước tiến gần mục tiêu xe buýt trên địa bàn sử dụng nhiên liệu CNG, động cơ điện.

Chuyên gia giao thông, thạc sĩ Nguyễn Mạnh Thắng nhìn nhận: “Xe buýt điện là một loại hình vận tải hành khách công cộng khá mới mẻ ở Việt Nam với mức giá đầu tư đắt đỏ. Bên cạnh đó, hạ tầng dành cho xe buýt điện còn hạn chế, thiếu đồng bộ. Bởi vậy, việc đặt hàng thay thế 9 tuyến xe buýt bằng xe chạy nhiên liệu điện hoàn toàn phù hợp với bối cảnh hiện tại nhằm lựa chọn được đơn vị đầu tư có năng lực cũng như đáp ứng được yêu cầu khắt khe đối với loại phương tiện này”.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng TP Hà Nội Nguyễn Hoàng Hải cho rằng, đề xuất của Sở GTVT TP Hà Nội là hoàn toàn phù hợp với bối cảnh hiện tại. Khi tổ chức lại những tuyến xe buýt này cũng là cơ hội để tổ chức lại luồng tuyến và cải thiện chất lượng dịch vụ. Những tuyến xe buýt điện trước đây đang được vận hành đã đem lại hiệu quả rất rõ rệt, được nhiều người dân đánh giá cao. Việc vận hành thêm 9 tuyến sẽ tạo hiệu ứng tích cực, thu hút đông đảo hành khách di chuyển bằng phương tiện công cộng.

Ông Nguyễn Hoàng Hải cho biết, theo quy định chung, tất cả tuyến xe buýt mới phải đưa ra đấu thầu. Nhưng muốn đấu thầu cần có đơn giá, định mức. Tuy nhiên, Hà Nội đã có tiền lệ về việc chưa có đơn giá, định mức nhưng có nhu cầu cấp thiết phải chuyển đổi đối với 10 tuyến buýt điện đã đi vào hoạt động. Do vậy, việc đặt hàng 9 tuyến tiếp theo là phù hợp để từng bước tiến gần hơn với mục tiêu xanh hóa xe buýt.

Phát biểu tại hội nghị tổng kết hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024 của Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco), Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Mạnh Quyền khẳng định, TP quyết tâm thực hiện bằng được việc chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh trong hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt theo chỉ đạo của Chính phủ.

“Nhằm cụ thể hóa lộ trình chuyển đổi xe buýt sử dụng năng lượng dầu diesel sang năng lượng xanh giai đoạn từ nay đến năm 2035, TP đã giao Sở GTVT Hà Nội làm việc với 11 DN vận tải hành khách công cộng Thủ đô. Hiện tại, các đơn vị đều bày tỏ sự ủng hộ việc chuyển đổi này cũng như thí điểm triển khai thẻ vé điện tử. Toàn TP quyết tâm làm bằng được việc chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh” - Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Mạnh Quyền khẳng định.

Phạm Công