Hàn Quốc: Phe đối lập thúc đẩy tiến trình luận tội Tổng thống

Dự thảo luận tội Tổng thống đã được trình lên ngày 3/12, giữa lúc hàng trăm nghìn người dân từ khắp cả nước kéo về Seoul để tham gia cuộc biểu tình mới nhất trong các cuộc biểu tình diễn ra vào mỗi thứ Bảy trong 6 tuần liên tiếp, để đòi luận tội Tổng thống Park. Dự thảo luận tội có chữ ký của 171 nhà lập pháp trong tổng cộng 300 ghế tại cơ quan lập pháp Hàn quốc. Dự thảo có đoạn: “Chúng tôi đề xuất tiến trình luận tội để bảo vệ hiến pháp và khôi phục trật tự theo hiến pháp bằng cách loại bỏ Tổng thống Park Geun-hye. Nguyện vọng của người dân rằng bà Park Geun-hye nên ngừng thực hiện nghĩa vụ của tổng thống là rất rõ ràng. Nguyện vọng cao nhất của người dân đã được thể hiện rõ qua các cuộc tuần hành và biểu tình hòa bình có sự tham gia của rất nhiều người bất kể sự khác biệt về thế hệ, hệ tư tưởng hay hoàn cảnh xuất thân”.

Một cuộc biểu quyết sẽ được tổ chức tại Quốc hội Hàn Quốc vào ngày thứ 9/12. Tuy nhiên, phe đối lập còn cần sự hậu thuẫn của 28 thành viên đảng cầm quyền mới hội đủ đa số 2/3 cần thiết để thông qua dự luật này.

Cảnh sát chống bạo động nỗ lực ngăn người biểu tình tiến về Nhà Xanh (Phủ Tổng thống) ở Seoul ngày 26/11. Ảnh:AFP/ TTXVN

Ngày 3/12, người biểu tình tuần hành tới cách Nhà Xanh chỉ 100 mét. Họ kêu gọi bà Park từ chức ngay lập tức, bác bỏ lời xin lỗi công khai thứ ba của bà và yêu cầu Quốc hội quyết định bà nên từ chức vào lúc nào và như thế nào. Ban tổ chức biểu tình ước tính có khoảng 500.000 người tham gia hôm 3/12, trong khi cảnh sát từ chối đưa ra ước tính của riêng họ nhưng cho biết có khoảng 20.000 nhân viên cảnh sát được huy động. Trái ngược với những cuộc biểu tình phản đối trong quá khứ mà đôi khi xảy ra những vụ đụng độ với cảnh sát, những cuộc biểu tình cuối tuần diễn ra ôn hòa, giống như những hội chợ công cộng lớn.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc các công tố viên nêu đích danh một tổng thống đương nhiệm là nghi can trong một cuộc điều tra hình sự. Quy trình luận tội tổng thống giống như một phiên tòa nhưng được quyết định bởi phán quyết của Quốc hội. Và cũng giống như trong một phiên tòa, kết quả cuối cùng có thể là miễn tố. Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton bị luận tội năm 1998 nhưng vẫn tại nhiệm, vào cuối quy trình này năm 1999, Thượng viện bỏ phiếu chống lại việc bãi nhiệm ông.

Ngay cả khi Quốc hội Hàn Quốc bỏ phiếu thông qua việc luận tội, việc bãi chức tổng thống vẫn cần sự chấp thuận của 6/9 thẩm phán tại Tòa án Hiến pháp. Ngay cả khi đa số nhà lập pháp muốn chấm dứt nhiệm kỳ của Tổng thống Park, các thẩm phán có thể ngăn chặn việc luận tội và bà Park sẽ tiếp tục tại nhiệm.

Trong thời điểm diễn ra quá trình luận tội, Tổng thống Park sẽ bước sang một bên, để chính phủ cho thủ tướng điều hành. Nếu vào cuối quá trình không có đủ lượng phiếu cần thiết hoặc các thẩm phán không ủng hộ việc bãi nhiệm, bà Park sẽ tiếp tục nhiệm kỳ cho đến khi kết thúc vào cuối năm tới. Còn trong trường hợp bị bãi nhiệm, bà có thể phải ra tòa.

Ngày 29/11, bà Park đã đề nghị sẽ từ chức nhưng phe đối lập cho rằng đây chỉ là một kế hoãn binh để bà duy trì chức vụ. Đảng Saenuri cầm quyền muốn Tổng thống Park tự nguyện từ chức vào tháng 4/2017, mở đường cho cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 6/2017, sớm hơn ấn định 6 tháng.

Tuy nhiên, đề nghị từ chức của Tổng thống Park với một số điều kiện nhất định đã có tác dụng đoàn kết đảng cầm quyền chống biện pháp luận tội, ít nhất là vào lúc này, nhưng nó lại gây bất bình cho phe đối lập. Bà Choo Mi-ae, Chủ tịch đảng Dân chủ Triều Tiên nói: “Các nhà lập pháp của đảng Saenuri không có ý định ủng hộ việc luận tội, ngay cả khi chúng tôi dàn xếp cuộc biểu quyết vào ngày 9/12”.

Các nhà lập pháp thuộc đảng Saenuri hậu thuẫn một kế hoạch để đáp ứng các điều kiện để bà Park từ chức, cụ thể là Quốc hội trước tiên phải dàn xếp một tiến trình chuyển giao quyền lực ổn định. Tiến trình đó gồm việc đề cử một thủ tướng mới và các quan chức tạm quyền khác để điều hành bộ máy chính phủ từ khi bà Park từ chức cho đến khi một tổng thống mới tân cử tuyên thệ nhậm chức.

Ông Chung Jin-suk, lãnh đạo đảng Saenuri ở Quốc hội cho biết: “Tất cả các thành viên của đảng Saenuri đã nhất trí ủng hộ giải pháp chuyển giao quyền lực một cách ổn định và dàn xếp một giai đoạn chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống kế tiếp”. Một số đảng viên đảng Saenuri trước đây ủng hộ giải pháp luận tội đã ra dấu hiệu sẽ xét lại vị thế của họ vào tuần tới, sau khi các bên tranh luận về thời biểu để Tổng thống Park từ chức.

Giới chỉ trích nói rằng Tổng thống Park chỉ tìm cớ hoãn binh để có thể hoàn tất nhiệm kỳ 5 năm duy nhất của bà, kết thúc vào đầu năm 2018. Tiến trình luận tội có thể mất từ 6-9 tháng để chuẩn bị cho cuộc bầu cử để chọn một tổng thống mới. Tòa án Hiến pháp trước tiên phải xem xét đề xuất luận tội, một tiến trình có thể mất đến 180 ngày. Nếu được chấp thuận, các nhà lập pháp sau đó sẽ có 60 ngày để sắp xếp một cuộc bầu cử mới. Nếu bị kết tội, Tổng thống Park sẽ bị đình chỉ nhiệm vụ ngay lập tức và thủ tướng sẽ đứng đầu chính phủ tạm thời.

TTK