Hành trình xây dựng nông thôn mới ở xã khó khăn nhất Đồng Hỷ

Chúng tôi trở lại xã Văn Lăng (Đồng Hỷ) vào một ngày giữa Thu, những tia nắng vàng như rót mật trải ánh sáng lấp lánh trên những quả đồi bát ngát màu xanh của chè, ngô, lúa... tạo thành “bức họa” làng quê yên bình, no ấm. Những hình ảnh nghèo nàn, lạc hậu năm xưa đã dần bị đẩy lui, thay vào đó là nét tươi mới của một xã vùng cao đang khởi sắc. Theo kế hoạch, trong năm nay Văn Lăng sẽ “về đích” nông thôn mới (NTM), là xã cuối cùng của huyện Đồng Hỷ hoàn thành chương trình này.

Năm 2011 là năm đầu tiên xã Văn Lăng bắt tay xây dựng NTM, và được xác định có rất nhiều tiêu chí khó thực hiện.

Các tiêu chí khó thực hiện gồm: Đường giao thông; tỷ lệ hộ nghèo; giáo dục; y tế... Trong đó, tiêu chí giao thông được coi là nan giải nhất. Trên địa bàn xã có khoảng 25km đường liên xã, gần 100km đường trục xóm, liên xóm thì mới chỉ trải nhựa, bê tông hóa được khoảng 10km. Trong đó, Nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí thì mới có được kết quả đó, còn lại phần lớn đường giao thông vẫn là đường đất nhỏ hẹp.

Nguyên nhân khó bê tông hóa đường giao thông ở xã Văn Lăng là do tỷ lệ hộ nghèo cao, nên khó huy động đối ứng từ nhân dân. Địa bàn xã rộng, nhiều đồi núi, dân cư sinh sống thưa thớt, thậm chí mỗi hộ sống cách nhau cả một quả đồi nên việc làm đường bê tông đòi hỏi kinh phí rất lớn...

Không chỉ khó khăn về giao thông mà cơ sở hạ tầng khác ở xã Văn Lăng lúc đó vẫn còn rất nghèo nàn. Hệ thống y tế, trường học chưa được đầu tư nhiều, đa số đều xập xệ, xuống cấp. Các điểm trường ở những xóm, bản người Mông như Liên Phương, Mỏ Nước, Bản Tèn... chủ yếu là lớp học tạm, được ghép từ những tấm gỗ mỏng và không có điện.

Không những vậy mà bà con còn rất ít được tiếp cận với khoa học - kỹ thuật tiên tiến để áp dụng vào sản xuất. Nông sản người dân làm ra chủ yếu để tự cung, tự cấp và vẫn còn nhiều hộ bị thiếu ăn khi giáp hạt...

Để từng bước tháo gỡ những khó khăn về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ở Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ đã vào cuộc, quan tâm, chỉ đạo sát sao, cùng với xã gỡ từng “nút thắt”, quyết tâm đưa địa phương cán đích NTM.

Xã Văn Lăng xác định XDNTM là nhiệm vụ chính trị quan trọng, không chỉ thực hiện trước mắt mà còn phải duy trì lâu dài và cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự chung tay góp sức của nhân dân. Xã đã thành lập Ban Chỉ đạo XDNTM; kiện toàn Ban Quản lý thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia và kiện toàn ban phát triển tại tất cả các xóm; xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết để hoàn thành các tiêu chí NTM; Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị, xã hội thực hiện tốt công tác phổ biến, tuyên truyền tới đoàn viên, hội viên và nhân dân...

Đối với những xóm, bản có đông đồng bào dân tộc thiểu số, xã Văn Lăng dựa vào những già làng, trưởng bản, người có uy tín để tuyên truyền, vận động người dân. Nói một lần bà con chưa thông suốt thì nói nhiều lần, vừa vận động, vừa phân tích cho bà con thấy được những lợi ích của Chương trình XDNTM.

Song song với công tác tuyên truyền, vận động, xã Văn Lăng tranh thủ và sử dụng hiệu quả mọi nguồn hỗ trợ của Nhà nước để đầu tư xóa đói, giảm nghèo, giải quyết việc làm, xây dựng hệ thống thủy lợi, giao thông nông thôn... Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa.

Xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện tổ chức nhiều lớp tập huấn, chuyển giao khoa học - kỹ thuật cho người dân; xây dựng các mô hình kinh tế hiệu quả, từng bước đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp, đào tạo nghề cho lao động nông thôn... Nhờ đó, phong trào XDNTM đã dần tạo được sức lan tỏa trong nhân dân, đa số bà con đều tích cực tham gia các phong trào tại địa phương.

Với quyết tâm đưa xã cuối cùng của huyện về đích NTM trong năm 2024, thời gian qua, huyện Đồng Hỷ triển khai nhiều giải pháp để đồng hành với Văn Lăng. Điển hình như trong năm 2024, huyện đã triển khai Đợt cao điểm chung sức xây dựng xã Văn Lăng đạt chuẩn NTM. Đợt này, huyện đã tiếp nhận sự ủng hộ trực tiếp của 150 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và trên 2 nghìn cán bộ, công chức, viên chức, cá nhân, với tổng số tiền gần 1,2 tỷ đồng.

Từ nguồn kinh phí này, huyện hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo xã Văn Lăng xây dựng, sửa chữa nhà ở, công trình vệ sinh; hỗ trợ sinh kế cho người dân; sửa chữa các công trình công cộng... Trong tháng 7 vừa qua, huyện đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị bộ đội thuộc Quân khu 1 thực hiện công tác dân vận tại xóm Bản Tèn và xóm Liên Phương, với những công việc cụ thể như: xây mới đường bê tông vào khu vực trồng sâm Bố chính ở xóm Bản Tèn; sửa chữa, cải tạo nhà ở cho hộ nghèo ở 2 xóm...

Đến Văn Lăng thời điểm này, chúng tôi cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt của một xã vùng cao thuộc diện đặc biệt khó khăn, nhất là về hạ tầng điện, đường, trường, trạm. Những con đường mòn ngược núi cao lổn nhổn đá hộc, đá tai mèo sắc nhọn trước kia nay được thay thế bằng những tuyến đường bê tông phẳng phiu, rộng rãi.

Những lớp học tạm được xây dựng lại bằng vật liệu kiên cố, khang trang, sạch đẹp; trên nhiều sườn đồi, núi cao trước đây bà con chỉ trồng ngô thì nay đã có thêm nhiều cây trồng khác đem lại lợi ích kinh tế cao như cây chè, cây sâm Bố chính và các loại cây ăn quả; bà con ở một số xóm, bản đã từng bước tiếp cận, phát triển du lịch sinh thái gắn với phát huy giá trị bản sắc dân tộc...

Đối với những tiêu chí chưa đạt, xã Văn Lăng đã xây dựng kế hoạch và có giải pháp cụ thể. Đồng thời phân công nhiệm vụ rõ người, rõ việc từng chỉ tiêu, tiêu chí NTM cho các thành viên Ban Chỉ đạo XDNTM của xã phụ trách. Ví dụ như đối với tiêu chí thu nhập, hiện nay xã đang thực hiện lồng ghép nguồn vốn hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia; tiếp cận vốn vay của Ngân hàng Chính sách xã hội với số vốn trên 70 tỷ đồng để thực hiện hiệu quả các chương trình nâng cao chất lượng nhà ở; phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, chăn nuôi...

Hay như đối với tiêu chí giảm nghèo đa chiều, UBND xã đã tham mưu UBND huyện và đề xuất các giải pháp cụ thể như: Tăng cường đào tạo nghề bằng nhiều hình thức; tăng nguồn lực cho phát triển kinh tế, đặc biệt là phát triển kinh tế hàng hóa ở các xóm nghèo và vùng đồng bào dân tộc thiểu số; hỗ trợ hộ nghèo thiếu đất sản xuất; thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội...

Xã NTM Văn Lăng đang hình thành. Sự hài lòng và đồng lòng của người dân chính là thước đo. Đó chính là tiền đề quan trọng để địa phương tiếp tục phát huy vai trò chủ thể của người dân để duy trì, nâng cao các tiêu chí, sớm đưa Văn Lăng “cán đích” NTM đúng hẹn.

TNĐT