Hậu chiến thắng luận tội, Tổng thống Trump tăng tốc 'vũ khí hóa' quyền lực Tổng thống?

Ngay sau khi được Thượng viện Mỹ bỏ phiếu miễn tội, ông Trump không chỉ quyết định sa thải các quan chức đã làm chứng chống lại ông trong quá trình điều tra luận tội, mà còn giục Quốc hội thông qua ngân sách cho kế hoạch xây dựng bức tường biên giới. Ông cũng tìm các cách mới để "qua mặt" cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden – một ứng cử viên tiềm năng trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng 2020.

Hôm thứ sáu (7/2), ông Trump đã lờ đi yêu cầu của các thượng nghị sỹ Cộng hòa – những người đã đồng ý không kết tội ông nhưng cũng hy vọng có thể bảo vệ các nhân chứng đã chống lại ông.

Tổng thống Donald Trump (ảnh: AFP)

Trung tá Alexander Vindman, một chuyên gia về Ukraine của Hội đồng An ninh Quốc gia và anh trai Yevgenym – một luật sư về an ninh quốc gia không liên quan tới lùm xùm Ukraine, đều bị gửi trả lại Lầu Năm góc. Đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland – một nhân chứng khác từng cung cấp lời khai, cũng phải "đóng gói ra đi".

Các thượng nghị sỹ Cộng hòa bào chữa rằng, tổng thống có quyền sa thải bất kỳ ai trong ngành hành pháp và có quyền sở hữu những nhân lực mà ông tin tưởng.

"Ông ấy là người được bổ nhiệm. Ông ấy phục vụ khi Tổng thống bằng lòng", Thượng nghị sỹ Lindsey Graham nói về trường hợp của trung tá Vindman trong một chương trình trên kênh CBS.

Tuy nhiên, một loạt những động thái quá nhanh chóng của ông Trump ngay sau khi phiên tòa luận tội kết thúc, được coi là dấu hiệu cho thấy rõ, những ai phản bội ông sẽ phải trả giá – theo một cách khiến phần còn lại của chính phủ Mỹ phải cảm thấy bất an. Và nó cũng làm lung lay nhận định của chính những người đã bỏ phiếu miễn tội cho ông Trump rằng, quá trình điều tra luận tội căng thẳng có thể sẽ phần nào kiềm chế cách cư xử của tổng thống đương nhiệm.

Ngoài ra, những công kích bằng lời của Tổng thống Trump tới ông Mitt Romney – nghị sỹ duy nhất trong lịch sử bỏ phiếu kết tội một tổng thống trong đảng của mình, đã biểu thị một cảnh báo tới các thành viên đảng Cộng hòa: tổng thống đòi hỏi sự trung thành tuyệt đối. Những ai từ chối sẽ bị tẩy chay.

Tổng thống Trump cũng muốn bỏ qua một quy tắc trong hiến pháp Mỹ là quốc hội có quyền lực đối với ngân sách – bằng cách chuyển hàng tỉ USD đã được phân bổ trước đó, sang chi trả cho bức tường biên giới của ông. Chính phủ cho rằng, các bước như vậy không cần phải được quốc hội thông qua trong khi các nhà lập pháp từ cả hai đảng đều phàn nàn về việc mất đi nguồn ngân sách cho các dự án tại bang mình phụ trách. Họ cũng coi đây là một thông lệ mang tính hệ thống thể hiện sự chuyển giao quyền lực từ Đồi Capitol sang Nhà Trắng.

Nhằm vào Hội đồng An ninh Quốc gia

Trong tuần này, "mũi dùi" của Tổng thống Mỹ được cho là sẽ quay sang Hội đồng An ninh Quốc gia thông qua việc tiến hành cắt giảm cơ quan duy nhất thuộc chính phủ còn chưa hoàn toàn nằm trong quyền kiểm soát của ông Trump.

Theo CNN, đang có những tín hiệu cho thấy, chính phủ và các đồng minh đang sử dụng quyền lực nhằm vào ứng cử viên tổng thống Joe Biden – cũng chính là một phần nguyên nhân khiến ông Trump bị luận tội.

Thượng nghị sỹ Graham tiết lộ, Bộ Tư pháp Mỹ đang đánh giá các thông tin về vai trò của con trai ông Biden là Hunter Biden trong một công ty năng lượng của Ukraine. Mặc dù bất kỳ thông tin nào do luật sư cá nhân của ông Trump cung cấp cũng phải được Bộ Tư pháp xem xét để đảm bảo không chứa nội dung tuyên truyền của Nga, nhưng với việc Bộ trưởng Tư pháp William Barr được nhận định là một đồng minh chính trị của ông Trump, Đảng Dân chủ chắc chắn sẽ nghi ngờ về cách các thông tin được xử lý tại Bộ Tư pháp.

Những nỗ lực của ông Trump gây sức ép lên Ukraine để mở cuộc điều tra nhằm vào hai bố con nhà Biden chính là trọng tâm trong cuộc điều tra luận tội tổng thống do phe Dân chủ Hạ viện khởi xướng và theo đuổi trong nhiều tháng qua.

Ông Trump sẽ sử dụng quyền lực mới như thế nào?

Tuần trước, trong một lần xuất hiện tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump không ngần ngại công kích các đối thủ chính trị đồng thời ám chỉ mình có thể sử dụng quyền lực để "dằn mặt".

Người đứng đầu nước Mỹ gọi các đối thủ là "quỷ quyệt", so sánh những người điều tra ông với "cảnh sát thoái hóa", chê trách cuộc điều tra về Nga là "vớ vẩn", đồng thời lên án những người chỉ trích ông là "dối trá".

CNN nhận định, Đảng Dân chủ đang phải đối mặt với một thách thức không hề nhỏ trong cuộc bầu cử tháng 11. Tỷ lệ ủng hộ ông Trump vào tuần trước đạt mức cao nhất kể từ đầu nhiệm kỳ là 49%. Trong khi đương kim tổng thống đã bắt đầu vận hành cỗ máy tranh cử của mình tại một số bang có lập trường còn chưa rõ ràng (swing state) thì Đảng Dân chủ vẫn chưa tìm ra ứng cử viên tiềm năng nhất để đối đầu với ông Trump. Bài phát biểu Thông điệp Liên bang hôm 4/2 cũng nhấn mạnh vào viễn cảnh sử dụng sức mạnh kinh tế làm một trong những trụ cột chính trong chiến dịch tái tranh cử của Tổng thống Trump.

Minh Đức