Hiện tượng thời tiết La Nina xuất hiện khi nào, ảnh hưởng cực đoan đối với khí hậu toàn cầu ra sao?
Nếu như El Nino được biết đến là pha nóng của hiện tượng khí hậu ENSO thì pha lạnh La Nina chính là trạng thái đối nghịch với El Nino.
Sự xuất hiện của hiện tượng El Nino kể từ tháng 4/2023 đã làm cho khí hậu thế giới bị tác động mạnh mẽ và trở nên khắc nghiệt hơn. Chưa kịp phục hồi sau những thiệt hại do thiên tai gây ra, thế giới lại tiếp tục đón hiện tượng La Nina - pha lạnh đối ngược với pha nóng El Nino.
Hiện tượng thời tiết La Nina sẽ yếu hơn và ngắn hơn trong năm 2024 - 2025
Miêu tả về La Nina của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (National Oceanic and Atmospheric Administration - NOAA). Ảnh: NOAA.
Theo Trung tâm Dự báo Khí hậu Mỹ (Climate Prediction Center - CPC), hiện tượng La Nina vẫn chưa xuất hiện nhưng có đến 60% khả năng sẽ xuất hiện vào tháng 11/2024 này. Khi xảy ra, La Nina sẽ tồn tại suốt mùa đông năm 2024 và có khả năng kéo dài ít nhất đến đầu mùa xuân năm 2025. Trước đó, CPC đã từng dự báo khả năng hình thành của La Nina rơi vào khoảng 71%.
Đặc trưng của La Nina là dòng biển ở Thái Bình Dương trở nên lạnh bất thường, xuôi về phía Bắc. Nước biển lạnh hơn cũng làm cho nhiệt độ không khí ở Thái Bình Dương và các khu vực lân cận lạnh hơn. Nền nhiệt độ hạ xuống thấp đáng kể nên La Nina sẽ gây ra những trận rét đậm rét hại cho khu vực chịu ảnh hưởng.
Khi xảy ra hiện tượng La Nina, khu vực Đại Tây Dương sẽ có nhiều bão tố. Trong khi đó, khu vực Thái Bình Dương bão lại suy yếu. Cùng lúc này, Đông Thái Bình Dương ít bão hơn, ở miền Nam nước Mỹ gặp hạn hán, trong khi Tây Bắc Thái Bình Dương và Canada lại gặp nhiều và lũ lụt. Vào mùa đông, nhiệt độ trở nên ấm hơn ở phía Nam và lạnh hơn ở phía Bắc.
Trong khi đó, Cục Khí tượng của Úc (Australian Bureau of Meteorologycho) rằng, khả năng xảy ra hiện tượng thời tiết La Nina đã giảm và nếu có xuất hiện, nó sẽ yếu hơn và chỉ diễn ra trong thời gian ngắn.
Bà Emily Becker, nhà nghiên cứu khoa học khí quyển tại Đại học Miami, Mỹ cho biết, cường độ của La Nina rất quan trọng với khí hậu thế giới. Nếu nó diễn ra càng mạnh thì tác động với thời tiết càng rõ rệt và ổn định.
La Nina gây ra thời tiết cực đoan trên toàn cầu
La Nina là kiểu khí hậu tự nhiên gây ảnh hưởng tới thời tiết toàn cầu. Trong đó, những khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất bao gồm Đông Nam Á, châu Úc, châu Phi, Nam Mỹ và Bắc Mỹ. Tác động của La Nina có thể khác nhau ở mỗi khu vực nhưng nhìn chung nó sẽ khiến cho thời tiết trở nên cực đoan hơn.
Tiến sĩ Wang Jingyu, Phó Giáo sư Địa lý Vật lý tại Viện Giáo dục Quốc gia Singapore (National Institute of Education - NIE) cho biết, trong điều kiện bình thường, nước biển ở Tây Thái Bình Dương đã nóng hơn khu vực Đông Thái Bình Dương. Nhưng khi xảy ra hiện tượng thời tiết La Nina, nhiệt độ bề mặt nước biển ở Tây Thái Bình Dương thậm chí còn nóng hơn từ 0,5 - 1 độ C. Khi nhiệt độ trên bề mặt nước biển, đại dương ấm hơn sẽ khiến nước bốc hơi nhiều hơn. Điều này làm tăng độ ẩm ở tầng khí quyển thấp hơn, từ đó dẫn tới lượng mưa nhiều hơn.
Bão lớn và lũ lụt là đặc trưng của thường thấy của một mùa La Nina. Ảnh: CNN.
Theo dự đoán của NOAA, La Nina sẽ kéo theo hiện tượng mưa lớn ở khu vực Trung và Nam Mỹ, vùng Caribe, Đông Phi, miền Nam châu Phi, Trung Á, châu Á và Thái Bình Dương. Tại các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên toàn cầu, nhiệt độ dự kiến vẫn sẽ cao hơn mức trung bình, đặc biệt là châu Á, châu Mỹ và một số quốc gia châu Phi.
Năm 2024 đã được dự đoán là một năm có mùa bão cao hơn mức trung bình do nhiệt độ nước biển tăng và khí nhà kính nhiều ở mức báo động. Khi có thêm La Nina, các quốc gia ở Nam Mỹ, Trung Mỹ và vùng Caribe có thể phải gánh chịu những cơn bão có cường độ mạnh với tần suất dày hơn, đặc biệt là vào khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 11 khi La Nina chính thức xuất hiện. Bão lớn còn kéo theo các nguy cơ về lũ lụt và lở đất. Đây chính là những
Ngoài bão lũ dữ dội, những khu vực bị ảnh hưởng như châu Phi, Nam Mỹ, Trung Mỹ và châu Á còn phải gánh chịu hạn hán, nắng nóng và cháy rừng.Trong thời kỳ La Nina diễn ra, nhân loại còn phải đối mặt với những mối nguy hiểm về các đợt bùng phát bệnh truyền nhiễm từ nguồn nước và vật trung gian; sâu bệnh hại cây trồng và động vật. Trong đó, dịch sốt xuất huyết và dịch tả đang là mối quan tâm lớn tại những khu vực này.
Hạn hán và cháy rừng cũng thường xảy ra trong thời kỳ La Nina xuất hiện. Ảnh: Phys.
