Hiệu quả từ trồng cây lá dong

Cây lá dong sinh trưởng và phát triển mạnh ở những vùng đất ẩm ướt và có bóng râm do đó những nơi địa hình có khe suối phù hợp cho phát triển của cây. Cây ưa độ ẩm cao, đẻ nhánh khỏe, mỗi năm cây có thể đẻ ra hàng chục nhánh lá, mỗi nhánh cho thu hoạch từ 5 - 6 tàu lá. Đặc biệt, chỉ cần trồng một lần, dong cho thu hoạch lá hàng chục năm. Nhận thấy lợi thế địa hình địa phương, Hội LHPN xã Quang Trọng, huyện Thạch An đã hướng dẫn chị em hội viên tập trung chăm sóc, khoanh vùng thành lập mô hình “Trồng cây lá dong”, mang lại nguồn thu nhập cho nhiều chị em phụ nữ, đặc biệt là vào mỗi dịp Tết khi nhu cầu thu mua lá dong gói bánh chưng tăng cao.

Cây lá dong được chăm sóc, thu hái thường xuyên trong năm.

Hằng năm, vào khoảng trung tuần tháng 12 âm lịch, thương lái ở Thành phố, các huyện miền Đông và các tỉnh miền xuôi đến xã Quang Trọng để thu mua lá dong. Xã có khoảng 280/501 hộ gia đình cho thu nhập từ lá dong. Lượng lá dong toàn xã xuất đi trung bình mỗi năm khoảng 600 - 700 vạn lá, giá giao động 1 nghìn lá khoảng 300 - 500 nghìn đồng. Trung bình mỗi hộ gia đình thu được 4 - 5 vạn lá, hộ nhiều đến 20 vạn lá, thu nhập đến 60 triệu đồng/hộ mỗi năm. Diện tích lá dong toàn xã hiện nay ước tính khoảng 150 ha. Ngoài việc bán đại trà cho khách các nơi vào dịp Tết, ngày thường nhân dân vẫn khai thác tỉa lá bé bán cho các nhà hàng trong khu vực cho thu nhập thường xuyên.

Chị Nguyễn Thị Thúy, Chủ tịch hội LHPN xã Quang Trọng (Thạch An) chia sẻ: Mạnh dạn trong cách nghĩ, cách làm chị em hội viên trong chi hội phụ nữ đã năng động, sáng tạo trong phát triển kinh tế gia đình, vươn lên thoát nghèo làm giàu chính đáng. Hằng năm, nhờ trồng cây lá dong, xã đã có 15 hộ nghèo thoát nghèo.

Đối với xã Quang Trọng, việc trồng dong không chỉ bán ra thị trường dịp Tết mà còn đáp ứng tốt nhu cầu về lá để phục vụ cho các hộ kinh doanh, các nhà hàng thu mua dùng để gói bánh dày, bánh tẻ, làm giò,… bán trong và ngoài huyện quanh năm. Tuy nhiên, lá để gói bánh chưng Tết vẫn là những lá được để dành đẹp nhất. Những lá bán trong năm là những lá nhỏ, lá được tỉa tận gốc cho cây lớn.

Có thể thu hái lá dong quanh năm nhưng người dân thường thu hái vào thời điểm gần Tết, một số nơi lá dong được người dân cắt sớm để phục vụ cho các cửa hàng gói bánh từ ngày 23 và khách đặt làm quà trong dịp Tết. Năm nay, thời tiết mưa ẩm phù hợp nên lá dong lên đều và đẹp. Lá sau khi thu hoạch được phân loại và xếp thành từng bó từ 50 - 100 lá. Cũng giống như các loại cây trồng nông nghiệp khác, trồng lá dong vẫn có những rủi ro khi phải theo dõi thời tiết và chờ mong "mưa thuận gió hòa". Nếu thời tiết ủng hộ thì lá dong sau thu hoạch có thể để đến cả 1 - 2 tháng, trường hợp trời nóng lá sẽ dễ hỏng, không để được lâu.

Chị Trần Thị Thơm, xóm Đức Hạnh, xã Quang Trọng (Thạch An) chia sẻ: Dong là loại cây dễ tính, sống khỏe, ưa bóng mát, cho thu lá liên tục và trồng một lần thu hoạch trong nhiều năm. Đầu ra rất ổn định, nên dự kiến tới đây gia đình tôi sẽ mở rộng diện tích trồng loại cây này.

Những ngày gần Tết, người dân tất bật thu hoạch lá dong

Mỗi dịp Tết đến, xuân về, lá dong là nguyên liệu không thể thiếu để gói bánh chưng, giúp bảo quản bánh, tạo nên màu xanh tươi bắt mắt và hương thơm đặc trưng. Để có thể chọn được lá dong tươi, cần phải quan sát kĩ phần bên ngoài của lá. Lá phải tươi, có độ dai tốt, không bị giòn. Nên chọn loại lá bánh tẻ còn nguyên vẹn, lá có màu xanh đậm, phiến lá to vừa phải để có thể gói trọn được phần bánh bên trong.

Nghề trồng lá dong từ lâu đã gắn bó với người dân miền núi từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cùng với sự ra đời của nhiều loại vật liệu bao gói hiện đại, tuy nhiên với các loại bánh truyền thống vẫn không thể thay thế được tàu lá đơn sơ, mộc mạc nơi vùng quê dân dã.

Hương Sen