Hỗ trợ doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng
Nâng cao khả năng đổi mới sáng tạo, tạo lợi thế cạnh tranh để các doanh nghiệp (DN), nhất là các DN nhỏ và vừa (DNNVV) sản xuất những sản phẩm công nghiệp hỗ trợ (CNHT) tham gia vào chuỗi cung ứng cho các DN FDI, hướng tới chuỗi cung ứng toàn cầu, Vĩnh Phúc đã và đang triển khai nhiều nhóm giải pháp hỗ trợ về vốn vay, tiếp cận đất đai, mặt bằng SXKD, lao động, tổ chức các hội chợ, xúc tiến thương mại, pháp lý và tư vấn về thị trường quốc tế…, góp phần bảo đảm công nghiệp của tỉnh phát triển bền vững.
Công ty TNHH Cosmos (KCN Khai Quang) nhà cung cấp sản phẩm cơ khí chế tạo lớp 1 cho các doanh nghiệp FDI Ảnh: Chu Kiều
Được biết đến là một trong những trung tâm công nghiệp lớn về cơ khí ô tô, xe máy và điện tử ở khu vực phía Bắc và đã hình thành được chuỗi cung ứng trong các lĩnh vực này, tuy nhiên, tỷ lệ DN của tỉnh tham gia vào chuỗi cung ứng trực tiếp cho các DN FDI đầu chuỗi giá trị còn rất ít, các DN tham gia sản xuất ở các lớp dưới trong chuỗi cũng chỉ mới hình thành.
Toàn tỉnh hiện có 16 DN nội địa (DDI) tham gia vào chuỗi cung ứng của các ngành: Xe máy, điện tử, ô tô, máy nông nghiệp và cơ khí chế tạo của các công ty FDI trên cả nước.
Số lượng này chiếm 5% trong hơn 300 DN toàn quốc là nhà cung cấp (NCC) lớp 1 của các công ty FDI, xếp thứ 4, chỉ sau thành phố Hà Nội, TP HCM, tỉnh Bắc Ninh.
Tuy vậy, quy mô DN (theo lao động) của tỉnh nhỏ hơn hầu hết so với các tỉnh, thành phố - Theo đánh giá của Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI).
Nguyên nhân, rào cản làm cho liên kết giữa DN DDI của tỉnh và FDI chưa phát triển được như mong đợi là năng lực của DN DDI còn hạn chế và thiếu chủ động trong tìm kiếm, liên kết, hầu hết phụ thuộc vào việc khách hàng FDI tự tìm đến.
Ít DN có riêng bộ phận hoặc nhân sự chuyên trách tìm kiếm, phân tích thông tin thị trường, tìm kiếm khách hàng mới; kể cả các thông tin, chính sách, chương trình hỗ trợ của địa phương, tham gia các sự kiện liên kết, kết nối.
Các DN DDI cũng ít tham gia các tổ chức hội, hiệp hội, nhóm DN sinh hoạt chung. Bên cạnh đó, tốc độ đổi mới công nghệ và thành lập Quỹ phát triển KHCN trong các DN còn hạn chế. Tỷ lệ đổi mới công nghệ ở các DN trên địa bàn giai đoạn 2016 - 2020 chỉ đạt 16,9%; 70% số DN có trình độ công nghệ trung bình...
Một rào cản nữa là nhu cầu tìm kiếm NCC mới của các DN FDI cũng rất hạn chế. Điển hình là Honda Việt Nam với dung lượng sản xuất bão hòa, chỉ phát triển các nhà NCC đã có; Piaggio có tìm NCC nhưng yêu cầu rất ngặt nghèo do yêu cầu của thị trường xuất khẩu; các DN FDI điện tử đã nhập khẩu hầu hết linh kiện đầu vào...
Chỉ có các FDI lớp 1 (VPIC1, Lâm Viễn, Strongway, Toyota Boshoku...) là luôn có nhu cầu tìm NCC lớp dưới nhưng không dễ để tiếp cận.
Ngoài ra, đầu tư sản xuất công nghiệp chế tạo đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn, kiến thức và kinh nghiệm sản xuất, quản lý cao. Vì vậy, các DN của tỉnh gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong giai đoạn đầu tham gia chuỗi cung ứng khi phải thích nghi với môi trường SXKD tuân theo các quy định nghiêm ngặt, hoạt động kiểm tra, đánh giá thường xuyên, liên tục.
Với vị trí gần Hà Nội và các địa phương phát triển công nghiệp, các công ty FDI dễ dàng tiếp cận và tìm được NCC có năng lực và kinh nghiệm từ các địa phương lân cận. Đây cũng là một điểm hạn chế làm cho các DN DDI khó có cơ hội được tiếp cận với khách hàng FDI tại tỉnh.
Đánh giá về tiềm năng liên kết giữa DN DDI và DN FDI trong tỉnh, đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Toàn tỉnh hiện có 415 DN FDI, trong đó có nhiều DN lớn hoạt động trong lĩnh vực cơ khí, điện tử, như Toyota, Honda, Piaggio, Camsys, Compal…
Do đó, tiềm năng liên kết giữa các DN DDI với DN FDI trên địa bàn còn rất lớn, nhất là trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và đại dịch Covid - 19 làm đứt gãy chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia, các DN FDI muốn tìm các nhà cung cấp tại chỗ tham gia vào chuỗi cung ứng, nội địa hóa cao nhất các sản phẩm.
Đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức đối với DN Việt Nam nói chung và DN trên địa bàn tỉnh nói riêng; bắt buộc các DN phải gia tăng năng lực cạnh tranh, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế để có thể tham gia vào chuỗi cung ứng, được thử sức ở thị trường rộng lớn.
Chính vì vậy, việc nâng cao khả năng đổi mới sáng tạo của các DN, nhất là các DNNVV để tham gia vào chuỗi cung ứng cho các DN FDI, hướng tới chuỗi cung ứng toàn cầu là việc làm cần thiết, bảo đảm cho công nghiệp của tỉnh phát triển bền vững.
Để tạo cơ hội, hỗ trợ DN trên địa bàn tham gia vào chuỗi cung ứng, tỉnh đang xây dựng đề án hỗ trợ kết nối, liên kết, hợp tác giữa DN của tỉnh với các DN FDI và từng bước tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đề án tập trung xây dựng các chính sách mới trong quản lý và thu hút đầu tư để đảm bảo các DN FDI có sự liên kết và chuyển giao công nghệ, cũng như tạo ra những lan tỏa cho DN CNHT; điều chỉnh, bổ sung các cơ chế, chính sách của tỉnh về khuyến khích phát triển CNHT trên địa bàn; xây dựng chính sách tạo lập môi trường khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp, nhất là khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Cùng nhiều nhóm giải pháp hỗ trợ như đổi mới công nghệ, hệ thống quản lý, cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, tiếp cận vốn vay, đất đai mặt bằng SXKD, tổ chức các hội chợ, xúc tiến thương mại, pháp lý và tư vấn về thị trường quốc tế…
