Hương cốm Ngọc Chiến

Chất lượng thơm ngon đặc biệt, gạo nếp tan xã Ngọc Chiến, huyện Mường La đã trở thành sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Sơn La. Ngoài gạo nếp trắng, khảu hang (nếp cốm), không thể không nhắc đến sản phẩm cốm được nhiều người ưa thích, chọn lựa làm quà mỗi khi đến Ngọc Chiến vào mùa lúa chín.

Mùa vàng Ngọc Chiến.

Về Ngọc Chiến những ngày này, trên khắp các cánh đồng, gió thoảng mùi thơm ngây ngất của lúa nếp chín.

Chị em phụ nữ gặt lúa làm cốm.

Anh Lò Văn Thoa, Phó Chủ tịch UBND xã, chia sẻ: Lúa nếp làm cốm được nhân dân trồng ở khoảnh ruộng riêng biệt và chọn lựa thổ nhưỡng tốt nhất để trồng, nước phải sạch và không được bón phân hóa học, chỉ được dùng phân hữu cơ để bón cho cây lúa.

Bà con phấn khởi được mùa vụ lúa nếp tan.

Khi lúa nếp tan còn đang ngậm sữa là thời điểm thu về làm cốm.

Tới bản Mường Chiến, chúng tôi được trưởng bản dẫn đi tham quan quy trình làm cốm. Bà Lò Thị Phắn, bản Mường Chiến, chia sẻ: Khi nếp tan còn đang ngậm sữa thì cắt về và tuốt bằng tay, sau đó được rang trên bếp lửa độ nóng vừa phải. Khó nhất của làm cốm là công đoạn rang, phải rang đều tay liên tục đến khi hạt lúa non được chín từ từ và dùng tay tách được hạt gạo khỏi vỏ. Sau đó đem giã gạo bằng cối và sàng sảy vài lần đến khi hạt gạo được tách dần ra khỏi vỏ lộ ra hạt cốm màu xanh non là hoàn thiện cốm thành phẩm. Để giữ được màu sắc và hương vị tự nhiên, cốm được gói bằng lá dong, lá chuối, buộc bằng thân lúa khô.

Lúa nếp non được tuốt bằng tay.

Công đoạn rang cốm đòi hỏi sự khéo léo.

Lúa nếp được rang từ từ đến khi hạt gạo khô tách được vỏ.

Cốm sau khi rang được sàng kỹ càng.

Cùng với khảu hang (nếp cốm) và nếp trắng, cốm cũng là thực phẩm không thể thiếu trên mâm cúng mừng cơm mới của mỗi gia đình ở xã Ngọc Chiến. Chính vì vậy, tại Lễ hội mừng cơm mới xã Ngọc Chiến năm 2023, sản phẩm cốm tiếp tục được tôn vinh và được xã lựa chọn phần thi giã cốm tại Lễ hội, các đội thi đã thể hiện sự khéo léo, kinh nghiệm của nhân dân xã Ngọc Chiến, nhận được sự quan tâm của đông đảo du khách và nhân dân đến tham quan, thưởng thức và mua về làm quà du lịch.

Các đội thi giã cốm.

Chị Nguyễn Lan Anh, du khách Hà Nội, chia sẻ: Tại Lễ hội, tôi được tham gia giã cốm cùng bà con Ngọc Chiến, được thưởng thức cốm ở đây, cảm nhận được hương vị khá đặc biệt, nếp tan của bà con ở đây rất thơm, có vị thơm, ngọt, dẻo đặc trưng, tôi đã mua về làm quà cho người thân.

Đông đảo du khách đến xem phần thi giã cốm.

Toàn xã hiện có 650 ha lúa, trong đó có khoảng 50 ha lúa nếp tan. Vụ cốm chỉ kéo dài ngắn ngày, vì vậy vài năm gần đây, từ làm cốm ăn chơi trong những ngày mừng cơm mới, đã có một số hộ dân làm cốm, bán kiếm thêm thu nhập và không đủ sản phẩm để cung ứng ra thị trường. Trong thời gian tới, xã sẽ tiếp tục tuyên truyền vận động nhân dân mở rộng diện tích trồng lúa nếp tan.

Sau khi rang cốm được giã bằng cối cho tách vỏ.

Cốm khi được hoàn thiện được gói bằng lá dong để giữ được hương vị tự nhiên.

Về Ngọc Chiến mùa lúa chín, những tia nắng dát vàng trên ruộng lúa, những cơn gió phảng phất hương cốm mới, như mời gọi du khách tới đây để được hòa mình vào không khí lễ hội mừng cơm mới, thưởng thức hương vị cốm dẻo, thơm, để rồi nhớ mãi…

Ngọc Chiến mùa lúa chín.

Thủy Ngân - Lam Giang