Khắc phục bất cập trong phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi

Diễn biến dịch tả lợn châu Phi đến thời điểm hiện nay như thế nào rồi, thưa ông?

Tính đến ngày 22/5, dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện tại 40 tỉnh, thành phố trên cả nước. Tổng số lợn mắc bệnh buộc phải tiêu hủy là hơn 1,6 triệu con, chiếm gần 6% tổng đàn lợn của cả nước. Từ tháng 8/2018 đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN&PTNT... đã vào cuộc quyết liệt chỉ đạo phòng, chống dịch tả lợn châu Phi. Bộ cũng đã tổ chức nhiều Hội nghị, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo đến các địa phương... Ở giai đoạn đầu, khi bệnh dịch xuất hiện ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ thì lực lượng chức năng đã cơ bản khống chế được. Tuy nhiên, khi bệnh dịch lây lan rộng và có diễn biến phức tạp thì đã có nhiều bất cập xuất hiện tại nhiều địa phương trong quá trình triển khai.

Rắc vôi bột xuống hố chôn lợn bệnh

Vừa qua, tại một số địa phương như Bắc Giang, Thái Nguyên, có các hiện tượng lơ là trong công tác phòng chống dịch, trước tình trạng trên thì phía Bộ NN&PTNT đã có những động thái gì để chấn chỉnh tình trạng này?

Mặc dù Chính phủ, Bộ NN&PTNT và Bộ, ngành liên quan đã tổ chức nhiều giải pháp quyết liệt. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện, vẫn còn những tồn tại. Trong đó, có hiện tượng chôn xác lợn không đúng quy định, để trong chuồng quá lâu, thậm chí bốc mùi rồi mới chôn. Cạnh đó, khi đưa đi chôn, không đảm bảo bao gói ni lông, để các chất dịch tiết, phân rơi vãi ra đường. Đây chính là nguồn lây lan dịch bệnh. Nguy hiểm hơn nữa, một số địa phương để xác lợn vứt ra ruộng, sông như tại Bắc Giang và Thái Nguyên.

Trước tình hình trên, Bộ NN&PTNT đã trực tiếp kiểm tra ngay sau khi có thông tin phản ánh và đã có văn bản chỉ đạo 2 địa phương phối hợp làm rõ và phải có giải pháp chấm dứt ngay tình trạng trên. Và đến nay, hai tỉnh cũng đã ngồi lại để bàn bạc và triển khai ý kiến chỉ đạo của Bộ NN&PTNT.

Thực tế cho thấy, còn nhiều bất cập trong công tác phòng chống dịch tả lợn châu Phi. Theo ông, nguyên nhân chính của tình trạng này là gì?

Thứ nhất là do tiền đền bù chưa được xử lý kịp thời. Do đó, có tình người chăn nuôi bán chạy lợn bệnh. Bên cạnh đó, lực lượng thú y cơ sở bị sáp nhập, thiếu nguồn lực để kiểm soát, tiêm phòng, vệ sinh…

Thứ ba, khi sử dụng nguồn kinh phí để hỗ trợ người đi chống dịch, đơn giá ngày công chỉ có 100.000 đồng như Hà Nội phản ánh. Trong khi đó, thị trường lao động đơn giá ngày công từ 250.000 – 300.000 đồng/ngày. Cộng với việc lực lượng này đi chống dịch trong một thời gian quá dài dẫn đến quá tải, đây cũng là một khó khăn lớn.

Đến thời điểm này, có địa phương nào cấp nguồn kinh phí để hỗ trợ cho người dân chưa thưa ông?

Có những địa phương như Hà Nội, Thanh Hóa đã làm tương đối tốt, nhưng có những tỉnh, nguồn kinh phí còn phải chờ Trung ương về thì việc hỗ trợ diễn ra tương đối chậm. Do đó, trong kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại Hội nghị trực tuyến đánh giá tình hình và triển khai các giải pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi diễn ra mới đây, Chính phủ giao giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ NN&PTNT và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố khẩn trương tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc cấp kinh phí hỗ trợ cho các địa phương để tổ chức chống dịch.

Theo ông, đâu là giải pháp đột phá trong việc phòng, chống dịch tả lợn châu Phi?

Có thể nói rằng, vi rút dịch tả lợn châu Phi rất nguy hiểm, nó có kích thước lớn tấn công ngay vào đại thực bào làm không thể sinh ra ngay kháng thể được. Chính vì vậy, bệnh này đã có từ cách đây 100 năm nhưng đến nay vẫn chưa có vắc xin điều trị, mặc dù rất nhiều nước trên thế giới đã đầu tư nghiên cứu nhưng vẫn chưa có kêt quả. Bên cạnh đó, con đường lây lan rất phức tạp, qua đường vận chuyển, dụng cụ, trang thiết bị, vật chủ trung gian...

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến

Do đó, biện pháp được coi là hữu hiệu nhất lúc này chính là an toàn sinh học. Thực tế, các doanh nghiệp chăn nuôi lớn đang áp dụng rất nghiêm ngặt biện pháp này nên dịch bệnh không xảy ra.

Đặc biệt, mới đây, Bộ NN&PTNT đã triệu tập một cuộc họp với các cơ sở đang có đàn lợn giống cụ, kỵ để nâng cấp hệ thống an toàn sinh học; đồng thời bảo vệ nghiêm ngặt đàn giống này để phục vụ cho việc tái đàn sau khi dịch bệnh được khống chế.

Vậy ông có khuyến cáo gì đối với các địa phương, doanh nghiệp và người chăn nuôi?

Đến thời điểm này, đối với người dân, doanh nghiệp, địa phương...đều phải chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi một cách hiệu quả. Các địa phương phải quan tâm, sát sao hơn nữa, rà soát lại toàn bộ tình hình dịch bệnh để có phương án hiệu quả.

Bên cạnh đó, tăng cường hơn nữa việc tuyên truyền cho người dân hiểu được mức nguy hiểm của bệnh dịch này, tránh tình trạng vứt xác lợn ra môi trường, không bán tháo lợn bệnh...

Với lượng lợn bị tiêu hủy như vậy thì Bộ NN&PTNT có lường trước được nguồn cung thịt lợn trong những tháng tới và cuối năm như thế nào thưa ông?

Hiện, thịt lợn chiếm khoảng 70% trên tổng số các loại thực phẩm cung cấp trên thị trường. Nếu số lượng lợn bị tiêu hủy tiếp tục, trong khi thể chưa tái đàn ngay được thì chắc chắn nguồn cung sẽ bị thiếu hụt trong thời gian tới.

Để giải quyết vấn đề này, trước hết cần phải sắp xếp lại các cơ sở giết mổ, kể cả nằm trong vùng có dịch. Theo đó, đối với các cơ sở giết mổ đủ điều kiện thì vẫn tiếp tục cho hoạt động nhưng phải đảm bảo được rằng, lợn đưa vào giết mổ phải âm tính đối với vi rút dịch tả lợn châu Phi; đồng thời phải vận chuyển bằng xe chuyên dùng... Và trước khi bán sản phẩm thịt lợn ra thị trường cũng phải tổ chức xét nghiệm lại một lần nữa.

Theo quy định trước đây là sản phẩm thịt lợn chỉ được phép bán trong vùng có dịch. Điều này gây khó khăn cho lợn sạch trong vùng bị dịch bệnh. Nay đối với các cơ sở giết mổ có đủ điều kiện, đảm bảo an toàn dịch bệnh thì có thể bán sản phẩm thịt lợn ra ngoài vùng dịch. Đây là một trong những giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp cũng như người chăn nuôi.

Cạnh đó, tại Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng đã giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan và Ủy ban nhân dân các tỉnh xây dựng cơ chế hỗ trợ và tổ chức thực hiện việc thu mua, giết mổ lợn và cấp trữ đông để giảm áp lực tiêu hủy, giảm nguy cơ phát sinh dịch bệnh và cân đối nguồn thịt lợn cho các tháng cuối năm.

Xin cảm ơn ông!

Nguyễn Hạnh