Khó khăn trong xuất khẩu hàng tiểu thủ công nghiệp
Theo thống kê sơ bộ, toàn tỉnh hiện có hàng trăm cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp (TTCN) có sản phẩm xuất khẩu như: Đồ gỗ, mây, tre đan, hoa quả đóng hộp... Các cơ sở này đã tạo việc làm và đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Tuy nhiên, do những nguyên nhân khác nhau, thời gian qua, hoạt động sản xuất và xuất khẩu TTCN trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn.
Sản xuất đồ gỗ xuất khẩu tại xã Hòa Phong (thị xã Mỹ Hào)
Xã Hòa Phong (thị xã Mỹ Hào) có 545 cơ sở làm nghề mộc, sản phẩm chủ yếu là chạm khắc tranh, tượng, cây, con giống, đồ gia dụng bằng gỗ, xuất bán sang nước ngoài và một phần tiêu thụ nội địa. Đây là nghề truyền thống của địa phương, tạo việc làm và thu nhập khá cho nhiều lao động. Tuy nhiên, thời gian gần đây, sản phẩm đồ gỗ ở các cơ sở xuất khẩu bị đứt đoạn, tiêu thụ gặp khó khăn. Ông Phạm Thành Lợi, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp, chăn nuôi và đồ gỗ mỹ nghệ Hòa Phong cho biết: HTX được thành lập năm 2018, sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ. Trước đây, sản phẩm làm ra xuất bán sang Trung Quốc chiếm 70%, còn lại là tiêu thụ trong nước, từ giữa năm 2020 đến cuối năm 2021, mỗi năm doanh thu của HTX đạt 4 – 5 tỷ đồng. Đặc biệt 5 tháng trở lại đây, sản phẩm làm ra không thể xuất khẩu được. Trước thực trạng trên, HTX đã đẩy mạnh các giải pháp như quảng cáo bán hàng, giới thiệu sản phẩm trên mạng Internet, tập trung hướng vào thị trường nội địa nhưng vẫn đạt hiệu quả thấp, vốn vay đầu tư bị tồn đọng, thu nhập và việc làm của người lao động bị cắt giảm, doanh thu chỉ bằng dưới 30% so với trước khi có dịch Covid-19.
Tại các xã có nghề truyền thống chế biến long nhãn ở thành phố Hưng Yên thời gian qua cũng gặp khó khăn trong tiêu thụ cũng như xuất khẩu sản phẩm. Nguyên nhân do phía Trung Quốc dừng nhập khẩu đối với nhiều hàng hóa của Việt Nam nên nhiều cơ sở chuyển hướng vào thị trường nội địa nhưng sản lượng tiêu thụ thấp. Ông Trịnh Văn Toản, chủ cơ sở chế biến hạt sen, long nhãn Toản Liên ở xã Hồng Nam (thành phố Hưng Yên) cho biết, trung bình mỗi năm gia đình ông sản xuất, chế biến 100 tấn hạt sen, long nhãn, trong đó long nhãn chủ yếu xuất bán sang Trung Quốc. Từ khi dịch Covid-19 bùng phát mạnh, việc xuất khẩu gặp khó khăn, đặc biệt từ đầu năm đến nay, gia đình ông chưa xuất bán được sang thị trường Trung Quốc. Để duy trì hoạt động, hiện tại gia đình ông Toản tập trung chế biến và bảo quản, vừa tiêu thụ nội địa, vừa chờ thời cơ thuận lợi để xuất khẩu. Bên cạnh đó, ông đang tích cực hoàn thiện hồ sơ pháp lý để đăng ký thương hiệu cho sản phẩm hạt sen, long nhãn, hy vọng trong tương lai gần sẽ tiêu thụ thuận lợi hơn.
Công đoạn chế biến sản phẩm tại cơ sở chế biến hạt sen, long nhãn Toản Liên, xã Hồng Nam (thành phố Hưng Yên)
Ông Nguyễn Quốc Chữ, Giám đốc Công ty TNHH Thành Yên (thành phố Hưng Yên) cho biết: Công ty có 2 cơ sở chế biến nông sản đóng hộp tại huyện Tiên Lữ và huyện Phù Cừ với sản phẩm chính là dưa chuột bao tử và dứa, xuất khẩu thị trường truyền thống là Nga. Thời gian qua, ngoài khó khăn do thiếu vùng nguyên liệu tại chỗ, gần đây do xung đột giữa Nga và Ukraine, việc xuất khẩu của công ty gặp khó khăn nên công ty đang mở rộng thị trường xuất khẩu nhưng sản lượng tiêu thụ bị giảm nhiều.
Bà Hoàng Thị Chung, Giám đốc HTX mây tre đan xuất khẩu Liên Khê (Khoái Châu) cho biết: 100% sản phẩm mây tre đan của HTX được xuất khẩu sang Nhật Bản, Đan Mạch… Trước tháng 7.2021, trung bình mỗi tháng doanh thu xuất khẩu của HTX đạt 2 tỷ đồng. Tuy nhiên, từ tháng 7.2021 trở lại đây, doanh thu xuất khẩu giảm mạnh, chỉ còn 700-800 triệu đồng/tháng. Hiện nay, HTX vẫn còn nhiều đơn đặt hàng từ nước ngoài nhưng do thiếu lao động nên HTX không thể đáp ứng, vì vậy, HTX liên kết với một số doanh nghiệp để thực hiện hợp đồng xuất khẩu.
Thực tế cho thấy, thời gian qua, dịch Covid-19 bùng phát trên diện rộng đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, trong đó có lĩnh vực TTCN. Không ít cơ sở phải cắt giảm lao động, tạm ngừng sản xuất hoặc sản xuất cầm chừng, doanh thu bị giảm. Nhiều cơ sở có sản phẩm xuất khẩu sang thị trường truyền thống như: Trung Quốc, Nga và một số nước gặp khó khăn, có thời điểm bị đứt gãy chuỗi cung ứng, tiêu thụ.
Để khắc phục khó khăn trong sản xuất và xuất khẩu hàng TTCN, các cơ sở sản xuất, xuất khẩu hàng TTCN cần chủ động đầu tư thiết bị, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, hoàn thiện hồ sơ pháp lý theo yêu cầu của đơn vị nhập khẩu; tích cực, chủ động tìm kiếm thị trường mới, đa dạng hóa và linh hoạt trong quảng bá, giới thiệu sản phẩm và bán hàng; bám sát nhu cầu thị trường để cân đối sản xuất, tránh đọng vốn, đọng hàng. Bên cạnh đó, tỉnh tiếp tục khuyến khích ngành nghề TTCN phát triển thông qua công tác khuyến công, đào tạo nghề, truyền nghề, hỗ trợ tiếp cận vốn vay, công nghệ, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng. Tuyên truyền sâu rộng về các chủ trương, chính sách ưu đãi phát triển TTCN; làm tốt công tác dự báo, thông tin thị trường…
