Video đăng trên mạng xã hội ngày 21/4 cho thấy máy bay không người lái (UAV) trinh sát Ukraine phát hiện đài chỉ huy di động và radar điều khiển hỏa lực của tổ hợp phòng không được cho là dòng S-400 của Nga, cùng một số phương tiện đang ở trạng thái chiến đấu trên cánh đồng tại miền đông Ukraine.
Không rõ các xe bệ phóng của tổ hợp phòng không ở đâu, song chúng dường như đã được phân tán, cất giấu ở chỗ khác.
UAV Ukraine sau đó chuyển tọa độ mục tiêu về trung tâm chỉ huy để tiến hành đòn tập kích. Dựa trên video, giới chuyên gia nhận định lực lượng Ukraine đã sử dụng pháo phản lực HIMARS do Mỹ chuyển giao để khai hỏa rocket phóng loạt dẫn đường (GMLRS) chứa đạn chùm trong cuộc tấn công.
Ít nhất 4 quả rocket đã phát nổ phía trên hoặc gần vị trí đặt radar của tổ hợp phòng không Nga và các phương tiện gần đó. Các quả đạn con từ rocket đã đánh trúng các khí tài này, tạo ra vụ nổ lớn và cột khói bốc cao lên bầu trời.
"Khí tài của đối phương đã bị hư hại nghiêm trọng. Một số thiết bị, như radar, có thể đã bị vô hiệu hóa hoàn toàn", Militarnyi, cổng thông tin điện tử của quân đội Ukraine, nhận định.
Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về thông tin. Nếu được xác nhận, đây sẽ lần thứ hai trong một tuần Ukraine tập kích thành công các hệ thống phòng không hiện đại của Nga.
Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) hôm 17/4 tuyên bố đã tập kích sân bay Dzhankoy ở bán đảo Crimea do Nga kiểm soát, khiến 4 bệ phóng S-400 bị hư hại nghiêm trọng. Hình ảnh đăng trên mạng xã hội trước đó cũng cho thấy ít nhất ba bệ phóng S-400 bị phá hủy.
Mỹ viện trợ pháo phản lực HIMARS cho Ukraine từ cuối năm 2022 với tổng cộng 39 xe phóng đã được chuyển giao.
Chúng nhanh chóng chứng tỏ giá trị khi nhiều lần được Kiev sử dụng để tập kích, phá hủy các khí tài quan trọng của đối phương trên tiền tuyến.
Hệ thống pháo phản lực phóng loạt M142 HIMARS của Mỹ được đánh giá là một trong những loại vũ khí phóng loạt nguy hiểm nhất hiện nay.
Đây chính là biến thể thu gọn của loại pháo phản lực M270. Chúng sử dụng khung gầm xe bánh lốp 6x6 thay vì bánh xích.
Tổ hợp pháo phản lực phóng loạt M142 HIMARS bao gồm hai thành phần chính là xe mang phóng và xe tải đạn.
Xe mang phóng được lắp động cơ diesel Caterpillar 3115 ATAAC dung tích 6,6 lít có công suất 290 mã lực cho tốc độ tối đa 85 km/h; tầm hoạt động 480 km.
Xe có độ cơ động rất tốt khi leo được dốc 60%; vượt chướng ngại vật cao 0,6 m; vượt hào rộng 1 m; lội nước sâu 0,9 m.
Mỗi xe phóng mang theo một container chứa 6 ống phóng đạn rocket, và khi cần container này có thể chứa và phóng một tên lửa MGM-140.
M142 có độ sát thương lớn, chỉ mất 20 giây để phóng 6 quả rocket M26 tạo ra vùng sát thương rộng 78,5 ha.
Mỗi quả đạn rocket M26 lại mang theo 644 đầu đạn con M77, bắn từ khoảng cách 30 km. Lục quân Mỹ ví đây là phương án ném bom mà không cần sự trợ giúp từ máy bay không quân.
Trong chiến dịch Bão táp sa mạc (1990-1991), các tổ hợp pháo phản lực phóng loạt tỏ rõ sức mạnh dù chỉ dùng đạn M26 cơ bản.
Vào thời điểm đó, Mỹ bắt đầu phát triển mẫu rocket có tầm bắn tới 45 km, nhưng vẫn sử dụng đầu đạn M77.
Không lâu sau, đầu đạn này được thay thế bằng biến thể M85 mới hơn, có cùng sức hủy diệt nhưng tỷ lệ trục trặc kỹ thuật chỉ 1% so với 5% của M77.
Tuy nhiên, điểm yếu của chúng là các quả đạn không có hệ thống dẫn đường, khiến chúng có độ chính xác rất thấp, dễ gây thiệt hại ngoài ý muốn trên chiến trường.
Mỹ sau đó cho ra đời phiên bản đạn rocket M30 trang bị đầu tự dẫn và 404 bom con M85, giảm bớt sức sát thương nhưng tăng đáng kể độ chính xác với các mục tiêu cỡ nhỏ.
Biến thể đạn rocket M31 mới nhất được coi là giải pháp hiệu quả để tiêu diệt mục tiêu trong đồi núi và đô thị với độ chính xác tối đa.
Đầu đạn chùm M85 được thay bằng khối thuốc nổ mạnh nặng 100 kg, cho phép tiêu diệt mục tiêu đơn lẻ mà không gây thiệt hại ngoài dự tính cho khu vực xung quanh.
Quả đạn trang bị hệ thống dẫn đường quán tính và định vị vệ tinh, cho phép nó đánh trúng trong bán kính 10 m quanh mục tiêu định trước.
Tầm bắn được nâng lên khoảng 70-80 km, ngoài khả năng phản pháo của hầu hết các tổ hợp pháo phản lực thông thường, bảo đảm khả năng sống sót cho bệ phóng của hệ thống M142.
M142 HIMARS là hệ thống pháo phản lực hiện có trong trang bị của các nước NATO và cả các quốc gia khác bao gồm cả Nhật Bản và Israel.