'Không có đất nước, vùng nào giàu lên nhờ trồng lúa'

Ngày 10-10, tiếp tục phiên họp thứ 38, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2050.

Điều chỉnh từ 28 chỉ tiêu sử dụng đất xuống còn 8 chỉ tiêu

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân cho hay lý do cần điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là do có sự thay đổi các quy định của pháp luật về hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Cụ thể, theo Luật Quy hoạch 2017 và nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật này, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia có 28 chỉ tiêu sử dụng đất.

Trong khi đó, theo Luật Đất đai năm 2024 và nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật này, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia chỉ còn xác định hai chỉ tiêu sử dụng đất theo nhóm đất và sáu chỉ tiêu sử dụng đất theo loại đất.

Đáng chú ý, ông Ngân thông tin giai đoạn từ năm 2021 đến nay, để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội sau COVID-19, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều chủ trương, chính sách về tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh triển khai các công trình, dự án quan trọng quốc gia, nhất là các dự án hạ tầng giao thông, năng lượng.

Hiện nay, Trung ương cũng đã cho chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam với quy mô sử dụng đất khoảng 10.827 ha. Điều này cũng dẫn đến làm tăng nhu cầu sử dụng đất cho các công trình, dự án hạ tầng quan trọng quốc gia. Dự kiến Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư này tại kỳ họp thứ 8 tới đây…

Thứ trưởng TN&MT Lê Minh Ngân. Ảnh: PHẠM THẮNG

Quy hoạch tỉnh của 61 tỉnh, TP trực thuộc trung ương đã được phê duyệt, trên thực tế đã tuân thủ nghiêm ngặt chỉ tiêu sử dụng đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia.

Tuy nhiên, nhiều địa phương đề xuất nhu cầu sử dụng đất đến năm 2030 có sự tăng, giảm khá lớn so với chỉ tiêu đã được phân bổ. Điều này cho thấy sự cần thiết phải điều chỉnh chỉ tiêu sử dụng đất đối với một số loại đất và phân bổ cho các địa phương.

Từ thực tế này, nếu quy hoạch sử dụng đất quốc gia không được điều chỉnh, bổ sung sẽ làm giới hạn nhu cầu sử dụng một số loại đất cụ thể tại các địa phương, gây khó khăn trong việc triển khai các dự án trọng điểm quốc gia, các dự án có khả năng thu hút đầu tư...

Vì vậy, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV.

Cụ thể, điều chỉnh tám chỉ tiêu sử dụng đất, gồm nhóm đất nông nghiệp (trong đó có các loại đất đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên); nhóm đất phi nông nghiệp (trong đó có các loại đất đất quốc phòng, đất an ninh).

Chính phủ không trình Quốc hội phê duyệt kế hoạch sử dụng đất quốc gia do Luật Đất đai năm 2024 đã giao Chính phủ phê duyệt nội dung này…

Nhu cầu sử dụng đất giao thông sẽ tăng lên rất lớn

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy việc Chính phủ đề xuất điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia là phù hợp với yêu cầu của Quốc hội. Đặc biệt là trong bối cảnh nước ta đang chuẩn bị triển khai một số dự án quan trọng quốc gia trong lĩnh vực giao thông, như dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Do vậy, cơ quan thẩm tra tán thành sự cần thiết điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia vì các căn cứ và nội dung như tờ trình của Chính phủ.

Ông Thanh đề nghị Chính phủ phân tích, đánh giá một cách toàn diện, làm rõ hơn nữa nguyên nhân, đề xuất giải pháp để cải thiện hiệu quả thực hiện quy hoạch này.

Ngoài ra, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ trường hợp Quốc hội quyết định điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thì có bao nhiêu quy hoạch tỉnh, quy hoạch ngành quốc gia hoặc các quy hoạch khác liên quan phải thực hiện điều chỉnh. Việc này sẽ giúp bảo đảm tính đồng bộ theo quy định của Luật Quy hoạch và tác động của việc điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia đối với các quy hoạch khác.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ đánh giá tác động của chính sách, pháp luật đến việc thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất; rà soát kỹ lưỡng nhu cầu sử dụng đất của địa phương và có phương án phân bổ phù hợp; lưu ý việc giữ diện tích đất trồng lúa, độ che phủ rừng…

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà. Ảnh: PHẠM THẮNG

Thông tin thêm sau đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho hay sau khi có kết luận của Bộ Chính trị về đường sắt tốc độ cao, chắc chắn đất giao thông quốc gia sẽ tăng lên rất nhiều.

“Khi Quốc hội bấm nút thông qua chủ trương làm đường sắt tốc độ cao, nhu cầu sử dụng đất giao thông sẽ tăng lên rất lớn và không thể lấy từ đâu khác ngoài 3,5 triệu ha đất nông nghiệp và 15,6 triệu ha đất lâm nghiệp” - Phó Thủ tướng nói.

Tuy nhiên, ông Trần Hồng Hà đề nghị phải nghiên cứu rất kỹ để đảm bảo an ninh lương thực.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng- An ninh Lê Tấn Tới. Ảnh: PHẠM THẮNG

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới đề nghị điều chỉnh phân bổ hợp lý đất trồng lúa của vùng ĐBSCL với các vùng khác và phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.

“Trồng lúa rất là tốt nhưng không có đất nước, vùng nào giàu lên nhờ trồng lúa mà phải phát triển công nghiệp và dịch vụ khác” - Lê Tấn Tới nói.

Theo ông, với ĐBSCL, ngoài việc quy hoạch đất trồng lúa phải kết hợp việc phát triển hợp lý về công nghiệp và các ngành khác.

“Không phải tôi là người ĐBSCL mà cục bộ. Thời bao cấp, khoảng năm 1980, cả nước đang thiếu lương thực, ĐBSCL là một trong những nơi làm lương thực cứu các nơi thoát đói. Tuy nhiên, mấy chục năm qua, người dân ở đây vẫn nghèo, làm lương thực thì người dân không khá nổi” - Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh phân tích.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý nguyên tắc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải tuân thủ theo quy định về rà soát điều chỉnh quy hoạch; đảm bảo nhu cầu sử dụng đất phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; phân bổ hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả.

ĐỨC MINH