Không để lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ cài cắm vào quá trình xây dựng luật

Cần chấm dứt hiện tượng “xếp gạch, đặt chỗ”

Trình bày dự kiến Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 19, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn cho biết, Chính phủ xác định 4 nhóm nhiệm vụ chủ yếu.

Trong đó, tập trung soạn thảo, xây dựng, trình các dự án, dự thảo đã có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 và 2022. Theo ông Sơn, Chính phủ đã giao trách nhiệm cho 9 bộ, cơ quan ngang bộ chủ trì bảo đảm trình Quốc hội đúng tiến độ, chất lượng.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn trình bày tham luận của Chính phủ.

Chính phủ cũng giao các bộ, ngành đánh giá đầy đủ về mức độ phù hợp, tính khả thi, hiệu quả thực tế, những nội dung bất cập, hạn chế, vướng mắc trong triển khai thực hiện; trên cơ sở đó, đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới luật, pháp lệnh theo nội dung định hướng đã được xác định theo Đề án của Đảng đoàn Quốc hội…

Bộ trưởng Sơn nhấn mạnh, Chính phủ, Thủ tướng tiếp tục ưu tiên lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, tổ chức thi hành pháp luật.

Theo đó, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong xây dựng pháp luật; đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật, kiên quyết không xem xét các đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, các dự án luật, dự thảo không bảo đảm chất lượng, thủ tục, thời hạn trình theo quy định.

Ở góc độ triển khai định hướng hoàn thiện pháp luật thuộc lĩnh vực xã hội, Phó Chủ nhiệm UB Xã hội Đặng Thuần Phong đề nghị, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành rà soát, đề xuất lộ trình hoạch định chính sách và hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2030 thuộc lĩnh vực bộ, ngành quản lý.

“Cần chấm dứt hiện tượng “xếp gạch, đặt chỗ”, đề xuất xây dựng luật, pháp lệnh một cách duy ý chí, không trên cơ sở nhu cầu thực sự, không dựa trên cơ sở bằng chứng, chưa được tổng kết, đánh giá đầy đủ; từng bước khắc phục tình trạng xây dựng luật chắp vá, manh mún, phải sửa đổi, bổ sung thường xuyên”, ông Phong nhấn mạnh.

Tránh “bắc nước sôi chờ gạo”

“Thể chế và hiệu lực của thể chế có vai trò quan trọng và quyết định đối với sự phát triển của tất cả các quốc gia. Tuy nhiên, vai trò của thể chế lại phụ thuộc lớn vào chất lượng của hệ thống pháp luật”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu sau đó.

Theo ông Vương Đình Huệ, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng yêu cầu hệ thống pháp luật phải bảo đảm chất lượng cả về hình thức và nội dung.

Ông đặc biệt nhấn mạnh, chất lượng của dự án luật phải phản ánh thực tế cuộc sống, đáp ứng yêu cầu kiến tạo phát triển KTXH bền vững, đảm bảo yêu cầu của điều ước quốc tế.

“Rõ ràng cuộc sống không thể hiện trong các văn bản pháp luật thì pháp luật khó lòng đi vào cuộc sống”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quang Khánh/Đại biểu nhân dân

Theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, hiện nay, Quốc hội chỉ quyết định chương trình xây dựng pháp luật hàng năm. Vì vậy, kết luận của Bộ Chính trị cho định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ là “hết sức quan trọng” để Quốc hội xem xét quyết định chương trình xây dựng pháp luật hàng năm.

Ông Vương Đình Huệ giải thích, khi xem xét quyết định chương trình xây dựng pháp luật hàng năm mà có định hướng dài hạn, sẽ chủ động hơn, vào cuộc từ sớm, từ xa, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để bảo đảm tiến độ, cũng như tránh tình trạng “bắc nước sôi chờ gạo”; dự luật cần thì không có để xem xét, thông qua; dự luật được trình lại chưa thực sự cần thiết, hoặc cấp thiết nhưng chuẩn bị không kỹ lưỡng.

“Chúng ta yêu cầu một Chính phủ liêm chính hành động phục vụ người dân, doanh nghiệp thì bản thân công tác lập pháp của Quốc hội cũng phải liêm chính. Không được để cho lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ cài cắm vào quá trình xây dựng luật”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ông cũng đồng ý kiên quyết không trình những dự án, dự thảo không bảo đảm chất lượng và tiến độ.

“Tất cả các dự án luật và dự thảo nghị quyết mà không đảm bảo chất lượng dứt khoát trả lại cơ quan trình.

Tôi xin khẳng định lại tinh thần này, chúng ta không thể chấp nhận dự án luật sơ sài rồi đưa ra biểu quyết sau đó một thời gian ngắn lại phải sửa mà không đáp ứng yêu cầu kiến tạo, phát triển đất nước, hội nhập quốc tế....”, ông Vương Đình Huệ đề nghị, siết chặt kỷ cương luật pháp gắn với trách nhiệm tập thể, tổ chức và cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác xây dựng pháp luật.

Theo ông, cần xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, người đứng đầu trong việc không hoàn thành nhiệm vụ để báo cáo Quốc hội, cấp có thẩm quyền.

Coi đó là một trong những tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, là căn cứ để xem xét, đánh giá mức độ tín nhiệm khi tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn.

Nhấn mạnh việc triển khai thực hiện Kết luận 19 và Đề án là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, hoàn thiện dự thảo kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cố gắng trình và ban hành ngay trong tuần này.

Ông cũng đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên có giải pháp tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng giám sát và phản biện xã hội đối với công tác xây dựng pháp luật; phát huy vai trò, trách nhiệm, tham gia có hiệu quả vào quy trình lập pháp.

Trần Thường