Kích hoạt hệ thống giúp người tiêu dùng Việt được hoàn tiền khi trả lại đồ nhựa

Thúc đẩy trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) đối với các sản phẩm nhựa. Ảnh minh họa.

Ngày 18/5, Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP) được điều phối bởi Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam đã phối hợp với Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội, ra mắt Nhóm kỹ thuật mới về công nghệ cho Hệ thống đặt cọc – hoàn trả (DRS), nhằm giảm thiểu rác thải nhựa tại Việt Nam.

Hệ thống đặt cọc – hoàn trả (DRS) là hệ thống trong đó người tiêu dùng trả một khoản tiền đặt cọc nhỏ khi mua sản phẩm chai nhựa hoặc lon đồ uống. Phần tiền đặt cọc sẽ được hoàn khi họ mang gửi lại vỏ hộp tại điểm thu gom được chỉ định.

Cơ chế này khuyến khích người tiêu dùng hoàn trả các vỏ hộp đựng đã qua sử dụng để tái chế và tái sử dụng, giảm bớt sức ép cho những bãi chôn lấp rác, bảo vệ dòng sông và đại dương khỏi rác thải nhựa rò rỉ.

Hệ thống đặt cọc – hoàn trả hiệu suất cao có thể thúc đẩy đáng kể sự quay vòng của các loại hộp đựng nước giải khát như chai nhựa, lon nhôm với tỷ lệ thu hồi cao. Đây cũng là phương thức tiếp cận chính giúp trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được thực hiện bởi các doanh nghiệp - là người sản xuất và sử dụng những vỏ lon này.

Phát biểu khai mạc hội thảo ra mắt hệ thống, bà Mette Møglestue, Phó Đại sứ Na Uy tại Hà Nội cho biết, Hệ thống đặt cọc – hoàn trả đã được minh chứng là hệ thống thực hiện tốt nhất khi có thể thu gom và tái chế với tỷ lệ cao nhất các loại vỏ hộp đồ uống.

Được coi là hình mẫu về thu hồi và tái chế vỏ hộp, Hệ thống đặt cọc – hoàn trả của Na Uy là một trong những mô hình hoạt động hiệu quả trên thế giới, gắn liền cùng cơ chế thực hiện EPR.

"Trong khuôn khổ hợp tác của chúng tôi với Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam, cùng các đối tác liên quan như Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (UNDP Việt Nam), chúng tôi đánh giá cao cơ hội chia sẻ câu chuyện thành công của Na Uy và các thông lệ quốc tế khác để hỗ trợ việc củng cố khung pháp lý của Việt Nam về EPR và DRS”.

Bà Mette Møglestue, Phó Đại sứ Na Uy tại Hà Nội

Ông Arne Kjetil Lian, Tham tán Thương mại của Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội cho rằng, để thực hiện thành công cơ chế trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), khối tư nhân có vai trò hết sức quan trọng với tư cách vừa là người thực thi chính sách vừa là nhà cung cấp các giải pháp kiến tạo.

Ông Arne Kjetil Lian cho biết, việc sở hữu nhiều công nghệ và giải pháp tiên phong cũng như chuyên môn trong lĩnh vực kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp của Na Uy có nhiều kinh nghiệm để chia sẻ với Việt Nam.

Kinh nghiệm Hệ thống đặt cọc – hoàn trả (DRS) tại hội thảo hôm nay có thể thúc đẩy đáng kể tính tuần hoàn của vỏ đồ uống và cải thiện quy trình bao bì bền vững trong khi giúp thay đổi hành vi của người tiêu dùng. Ngoài ra, một hệ thống DRS hiệu quả sẽ giúp gia tăng tỷ lệ thu gom, từ đó hỗ trợ đạt được các mục tiêu tái chế tham vọng hơn và đảm bảo việc thực thi đầy đủ các nghĩa vụ EPR”, Tham tán Thương mại của Đại sứ quán Na Uy phân tích.

Thành viên của Nhóm kỹ thuật: Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC), Dow Việt Nam, Unilever, An Phat Holdings, Duy Tân, GreenHub, Startup Vietnam Foundation (SVF), Innovation Norway, UNDP và World Bank.

Đại diện cho Nhóm kỹ thuật, ông Lê Ngọc Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường nêu rõ, đây là Nhóm kỹ thuật đầu tiên sẽ ra mắt và hoạt động trong khuôn khổ Chương trình NPAP nhằm thúc đẩy đổi mới cách thức hoạt động cho phù hợp với yêu cầu của thực tiễn sau 2 năm triển khai tại Việt Nam.

Sự kiện ra mắt Nhóm kỹ thuật này đánh dấu cách tiếp cận phù hợp với xu thế chung của toàn cầu và góp phần hỗ trợ và thúc đẩy các giải pháp sáng tạo xử lý rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa tại Việt Nam.

Tại hội thảo, các đại biểu tham dự đã chia sẻ kinh nghiệm và chuyên môn về Hệ thống đặt cọc – hoàn trả (DRS), bao gồm lợi ích, thách thức, kế hoạch thí điểm và nghiên cứu khả thi dự kiến để phát triển những khuyến nghị về chính sách áp dụng DRS tại Việt Nam.

Hội thảo cũng thảo luận sâu hơn về kế hoạch hoạt động của Nhóm kỹ thuật NPAP năm 2023, trong đó đề xuất khám phá và tận dụng các nguồn lực hiện có nhằm thúc đẩy hơn nữa những sáng kiến và thực hành tốt về nhựa.

Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP) được điều phối bởi Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam. Trong năm 2023, NPAP Việt Nam tiếp tục hoạt động tích cực trên các lĩnh vực tác động, tập trung thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khơi dòng tài chính, song song với hỗ trợ chính sách và phát triển toàn diện, nhằm tiếp cận những giải pháp sáng tạo và khám phá các cơ hội đầu tư mới để giải quyết vấn đề rác thải nhựa.

Phương Thảo