Kiến nghị Thủ tướng gỡ khó pháp lý cho cao tốc Vành đai 4

Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn cho biết, dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội có hai dự án thành phần làm đường là dự án thành phần 2.1 xây đường song hành và dự án thành phần 3 xây dựng đường cao tốc.

Đến nay, dự án thành phần 2.1 - Xây dựng đường song hành cơ bản đáp ứng yêu cầu (tiến độ thông xe kỹ thuật trong năm 2025). Với dự án thành phần 3 - Đầu tư xây dựng đường cao tốc theo phương thức đối tác công tư (PPP) đang gặp một số khó khăn, dẫn đến thành phố bảo đảm tiến độ và giải ngân vốn trung ương giao.

Đường song hành Vành đai 4 đã hiện hình hài và đảm bảo tiến độ hoàn thành vào cuối năm 2025.

Đề cập cụ thể đến các khó khăn này, lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội cho biết, mặc dù đã được Chính phủ giao các bộ, ngành có liên quan phối hợp với thành phố Hà Nội để hướng dẫn và giải quyết, tuy nhiên trong thời gian chờ hoàn thiện chính sách pháp luật đối với dự án đầu tư PPP, có 3 khó khăn lớn nhất còn tồn tại và ảnh hưởng tới việc triển khai các hạng mục của dự án đường cao tốc.

Cụ thể, khó khăn thứ nhất, chưa có sự thống nhất giữa Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Nghị định số 35/2021/NĐ-CP về chủ thể, thời gian lập, trình thẩm định, phê duyệt thiết kế sau thiết kế cơ sở và dự toán.

Khó khăn thứ hai, cơ chế quản lý tài chính, thanh toán đối với vốn ngân sách Nhà nước tại Nghị định số 35/2021/NĐ-CP và Nghị định 99/2021/NĐ-CP quy định chỉ được thanh toán tối đa 50% giá trị dự toán của tiểu dự án sau khi doanh nghiệp dự án hoàn thành công trình của tiểu dự án.

Khó khăn thứ ba, khi trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư, Luật Giao thông đường bộ ngày 13-11-2008 chưa có quy định thu phí đường cao tốc đầu tư theo hình thức đầu tư công (về nội dung này, Luật Đường bộ ngày 27-6-2024 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2025) đã có quy định Nhà nước thu phí sử dụng đường cao tốc đầu tư theo hình thức đầu tư công).

Theo lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội, trong dự án đầu tư mới chỉ hoạch định vị trí mà chưa có hạng mục trạm dừng nghỉ (do Luật Giao thông đường bộ ngày 13-11-2008 chưa bắt buộc đầu tư đồng thời với dự án đầu tư xây dựng tuyến đường). Tuy nhiên Luật Đường bộ ban hành ngày 27-6-2024 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2025) đã quy định trạm dừng nghỉ được đầu tư xây dựng cùng với dự án đầu tư PPP (vị trí nằm ngoài phạm vi an toàn hành lang đường bộ).

Theo kế hoạch của thành phố Hà Nội, dự kiến tiến độ triển khai thực hiện Dự án thành phần 3 như sau: Tháng 10/2024 phê duyệt phát hành hồ sơ mời thầu; tháng 12/2024 tổ chức mở thầu (tối thiểu 60 ngày để nhà đầu tư chuẩn bị hồ sơ dự thầu); tháng 1/2025 hoàn thành việc đánh giá kỹ thuật, đánh giá tài chính thương mại, thẩm định, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư; tháng 2/2025 nhà đầu tư thành lập doanh nghiệp dự án, đàm phán ký kết hợp đồng BOT. Xong các công việc trên, Quý II/2025 chủ đầu tư và nhà đầu tư có thể thực hiện khởi công, thi công tổng thể dự án.

Nguy cơ đường xong nhưng cầu qua sông chưa xây

Với công tác thi công, lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội cho biết, tiến độ triển khai các Dự án thành phần 1.1 - Bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng và Dự án thành phần 2.1 - Xây dựng đường song hành cơ bản đáp ứng yêu cầu; đường song hành vẫn đáp ứng tiến độ hoàn thành vào cuối năm 2025.

Tuy nhiên khi đường song hành hoàn thành, lại đang xảy ra khó khăn là đường vẫn bị chia cắt từng đoạn do chưa thể kết nối các đoạn qua sông Hồng, sông Đuống ở đầu Sóc Sơn, Mê Linh, Thường Tín… do các cầu lớn như cầu Hồng Hà, cầu Mễ Sở (qua sông Hồng), cầu Hoài Thượng (qua sông Đuống) chưa xây dựng, thuộc dự án thành phần 3 (xây đường cao tốc. Đường song hành đường Vành đai 4 chỉ phát huy hết giá trị khi dự án xây dựng 3 cầu bắc qua sông trên.

Công trường thi công đường Vành đai 4

Với tình hình triển khai và khó khăn vướng mắc nêu trên, việc triển khai Tiểu dự án đầu tư công (các cầu: Hồng Hà, Mễ Sở, Hoài Thượng và các đoạn tuyến từ trước nút giao Quốc lộ 6 đến hết nút giao cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đoạn tuyến nối 9,7km trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh) trong Dự án thành phần 3 đã được UBND thành phố Hà Nội kiến nghị tách thành tiểu dự án triển khai độc lập, không phụ thuộc vào tiến độ, kết quả lựa chọn nhà đầu tư dự án thành phần 3. Điều này sẽ giải quyết được các khó khăn, vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân nguồn vốn ngân sách Nhà nước.

Lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội cho biết, hiện tiểu dự án đầu tư công thuộc Dự án thành phần 3 đã được Cục Đường cao tốc Việt Nam thẩm định thiết kế sau thiết kế cơ sở; UBND thành phố Hà Nội cũng đã giao Sở Kế hoạch và Đầu tư thẩm định hồ sơ mời thầu lựa chọn nhà đầu tư, dự kiến phát hành trong tháng 10/2024.

Anh Trọng