Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV: Nỗ lực gỡ 'thẻ vàng'

Ngày 6-11, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường và Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội. Hai bộ trưởng đã trả lời hàng loạt vấn đề “nóng” được dư luận quan tâm.

Phải đồng lòng, nỗ lực

Chất vấn Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, Đại biểu Nguyễn Thị Yến đề nghị Chính phủ đưa ra chính sách, giải pháp đột phá để cơ cấu lại, phát triển bền vững ngành Thủy sản, đồng thời ngăn chặn tình trạng đánh bắt trái phép, gỡ cảnh báo thẻ vàng từ EC.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường trả lời chất vấn.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, Liên minh châu Âu (EU) có Luật IUU áp dụng chung cho 28 nước thành viên và tất cả các quốc gia khác khi muốn xuất khẩu thủy sản đến EU. Luật này cấm hành vi khai thác trái phép, khai thác không khai báo, khai báo không đúng, để bảo vệ tài nguyên biển.

Năm 2011, chế tài này chính thức có hiệu lực. Từ đó đến nay, 25 quốc gia bị rút thẻ, trong đó có 2 cấp: thẻ vàng và thẻ đỏ. Nếu rút thẻ vàng có nghĩa tất cả những hải sản của nước đó xuất sang EU sẽ bị kiểm soát 100%, trong khi trước đó kiểm soát có xác suất. Còn nếu bị thẻ đỏ nghĩa là 28 nước thành viên trong EU sẽ không nhập hải sản của quốc gia đó nữa.

“Việt Nam trước đây do hạn chế về tiềm năng, năng lực khai thác ngư trường... nên có những sai phạm trong đánh bắt. Bên cạnh đó, tổ chức quản lý, khai báo sản phẩm không đúng yêu cầu... Do đó, ngày 23-10-2017, EU chính thức rút thẻ vàng với Việt Nam. Từ đó đến nay, chúng ta đã tập trung nỗ lực các chương trình hành động để xóa thẻ vàng EU”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết.

“Chúng ta phải xác định rằng EU kiến nghị 9 nội dung để xóa thẻ vàng EU cũng trùng với lợi ích của Việt Nam, phải tái cơ cấu lại nghề cá tự phát thành nghề cá có trách nhiệm, bền vững. Việc này không chỉ thực hiện cho những năm tới mà còn lâu dài cho con cháu, đảm bảo hiệu quả cho những ngư dân tham gia hoạt động này”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường chỉ rõ.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, qua 2 năm triển khai các biện pháp, Việt Nam được ghi nhận không còn vi phạm hành vi khai thác trái phép trên toàn bộ tuyến Thái Bình Dương và các quốc đảo. Tuy nhiên, vi phạm vùng biển phía Nam vẫn còn. Cụ thể, năm 2019 có 113 vụ, gồm hơn 180 ngư dân của 8 tỉnh, thành tại Việt Nam vẫn còn vi phạm.

“Việc thực hiện các bước khác từ công tác tổ chức quản lý, ghi nhận của doanh nghiệp, của ngư dân chưa tốt. Tổ chức lực lượng kiểm tra, giám sát trên các tuyến biển đã cho thành lập kiểm ngư ở địa phương, nhưng trên thực tiễn hiện nay mới có 2 tỉnh thành lập. Do đó, khâu kiểm soát của ba đới từ đới bờ, đới lộng và đới khơi hiện nay tuy có mấy lực lượng tham gia nhưng chưa đạt hiệu quả”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường thừa nhận.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, ngày 6-11, EU cử một phái đoàn sang kiểm tra lần thứ hai đối với Việt Nam. Việt Nam cũng nêu quan điểm rõ ràng, những khuyến nghị từ phía EU trùng với hướng phấn đấu của Việt Nam, giúp phát triển nghề cá bền vững.

“Hàng triệu ngư dân, 96.606 tàu đánh bắt cá, với hơn 2.000 tàu lớn, phạm vi hoạt động rộng như thế không thể nào một sớm một chiều yêu cầu làm đồng loạt. Chúng ta phải đồng lòng, tiếp tục quyết liệt từ Chính phủ đến các cấp, các ngành, ngư dân để xử lý dứt điểm vấn đề này”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nêu rõ.

Ngăn chặn tình trạng hàng nước ngoài đội lốt hàng Việt

Chiều 6-11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã đăng đàn và giải đáp nhiều vấn đề đại biểu quan tâm liên quan lĩnh vực công thương như các biện pháp chống gian lận thương mại, lợi dụng xuất xứ sản phẩm Việt Nam; cũng như vấn đề về tổ chức lại bộ máy của lực lượng quản lý thị trường.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh trả lời chất vấn.

Đại biểu Phương Thị Thanh nêu tình trạng lợi dụng nhãn mác Việt Nam để xuất khẩu ra nước khác dù được cảnh báo từ lâu nhưng vẫn chậm được xử lý. Đại biểu đặt câu hỏi: “Nguyên nhân và trách nhiệm của Bộ trưởng trong vấn đề này ra sao?”.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nêu rõ, chúng ta đã hội nhập sâu với thế giới. Thông qua hàng loạt hiệp định thương mại đã ký kết, các ưu đãi thuế quan xuất khẩu sang thị trường quốc gia đối tác giúp chúng ta có lợi thế về thị trường so với các quốc gia khác. Các hiệp định đa phương, song phương đã ký kết giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm khi sang nước khác. Tuy nhiên, xuất hiện tình trạng sản phẩm đội lốt xuất xứ Việt Nam để hưởng ưu đãi thuế quan khi xuất sang các thị trường đối tác.

“Từ năm 2016, 2017, Bộ Công Thương và Chính phủ đã nhận thức rõ thách thức, nguy cơ về vấn đề này. Sau đó, Chính phủ đã chỉ đạo cụ thể, giao Tổng cục Hải quan tiếp tục giám sát chặt chẽ, không cho phép lợi dụng xuất xứ Việt Nam khi tham gia thương mại thế giới” - Bộ trưởng nhấn mạnh; đồng thời cho biết thực tế vừa qua có doanh nghiệp đầu tư xuất khẩu nhôm tại Bà Rịa–Vũng Tàu đã sử dụng nguyên liệu nhôm nung, nhôm nguyên liệu khác để có xuất xứ Việt Nam khi xuất khẩu đi nước ngoài. Ngay thời điểm nhận thông tin, Bộ Công Thương đã tổ chức các đoàn kiểm tra đến làm việc với doanh nghiệp này, báo cáo với các cấp, ban, ngành.

Bên cạnh sản phẩm nhôm này cũng có một số sản phẩm khác có hiện tượng lợi dụng xuất xứ Việt Nam như thiết bị điện tử, máy tính, dệt may, da giày, gỗ dán, sản phẩm gỗ... Những sản xuất này có dấu hiệu gian lận thương mại, truyền tải bất hợp pháp, lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại của Hoa Kỳ, EU, đã được phát hiện. Bộ Công Thương đã chủ động báo cáo Chính phủ, phối hợp với các bộ, ngành để xử lý vấn đề này.

“Mới đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã thông qua Quyết định 824 phê duyệt Đề án phòng vệ thương mại, tập trung đấu tranh với hành động gian lận xuất xứ hàng hóa và gian lận thương mại nói chung, nhằm đấu tranh có hiệu quả với hoạt động sử dụng, gian lận xuất xứ hàng Việt Nam cũng như chuyển tải đầu tư bất hợp pháp” - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết thêm.

QUỲNH NHƯ – TTXVN

Còn 7 địa phương có tàu cá vi phạm

Trong buổi chất vấn Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tiếp thu tất cả những vấn đề mà các đại biểu Quốc hội quan tâm, bên cạnh đó trả lời, làm rõ thêm một số giải pháp nhằm phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam trong thời gian tới. Một trong những nội dung quan trọng mà Phó Thủ tướng nhấn mạnh là phải giải quyết dứt điểm tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định về khai thác hải sản; đặc biệt là việc đánh bắt cá trái phép tại vùng biển nước ngoài.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, sau khi EC cảnh báo “thẻ vàng” với Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo với các bộ, ngành và 28 địa phương ven biển triển khai các giải pháp nhằm chấm dứt tình trạng vi phạm của tàu cá và ngư dân Việt Nam. Tuy nhiên tình trạng đánh bắt cá trái phép vẫn chưa chấm dứt. Hiện tại, còn 7 địa phương có tàu cá của ngư dân vi phạm, bị nước ngoài bắt giữ, xử lý.

Cũng theo Phó Thủ tướng, đoàn công tác của EC sắp trở lại Việt Nam để kiểm tra, xem xét có gỡ “thẻ vàng” cho Việt Nam hoặc nâng mức cảnh báo “thẻ đỏ”. “Nếu không được gỡ thẻ vàng, thậm chí bị nâng mức cảnh báo “thẻ đỏ” sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường xuất khẩu của thủy sản Việt Nam và ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển của ngành thủy sản và nền kinh tế của Việt Nam và đời sống người dân”, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng lưu ý.