Lặng lẽ mùa lễ hội

Trò chơi nhảy thụng trong phần hội tại lễ hội Đền Lê Thành Phương năm 2019. Ảnh: THIÊN LÝ

Trong điều kiện dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, cũng như nhiều tỉnh, thành trong cả nước, các lễ hội ở Phú Yên đều ngừng hoặc giảm quy mô tổ chức.

Tiếc nuối trước việc các địa phương phải dừng tổ chức các lễ hội truyền thống đầu năm nhưng hầu hết người dân đều hiểu rằng việc dừng lễ hội trong tình hình dịch diễn biến phức tạp chính là cách thể hiện trách nhiệm với cộng đồng, xã hội.

Giảm phần hội, thu hẹp quy mô

Trước tình hình bệnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, Bộ VH-TT-DL đã chỉ đạo dừng tổ chức lễ hội tại nhiều địa phương bùng phát dịch, có nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng; thu hẹp quy mô, điều chỉnh hình thức, thời gian tổ chức đối với những địa phương còn lại.

Với tinh thần chấp hành nghiêm túc các yêu cầu về phòng chống dịch bệnh, xuân Tân Sửu 2021 có lẽ là mùa xuân mà ngay từ đầu, Hải Dương và Quảng Ninh đã xác định không tổ chức lễ hội. Tại Hà Nội, những lễ hội quy mô lớn, thu hút đông người tham gia, như hội Sóc đền Gióng, lễ hội chùa Hương đều không tổ chức các hoạt động phần hội. Nhiều địa phương khác cũng chính thức thông báo ngừng tổ chức lễ hội xuân Tân Sửu 2021.

Dịp Giỗ Tổ Hùng Vương năm nay, tỉnh Phú Thọ sẽ chỉ tổ chức phần lễ, dừng toàn bộ các hoạt động ở phần hội. Trước đó, năm 2020, lễ Giỗ Tổ Hùng Vương cũng chỉ tổ chức 3 hoạt động lễ chính, gồm: lễ giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân, lễ dâng hương Tổ Mẫu Âu Cơ và lễ dâng hương Giỗ Tổ Hùng Vương.

Tại Phú Yên, lễ hội Vịnh Xuân Đài ở TX Sông Cầu (mùng 5-6 tháng Giêng), lễ hội Đua thuyền truyền thống Đầm Ô Loan ở huyện Tuy An (mùng 7 tháng Giêng), lễ hội Đua thuyền truyền thống TP Tuy Hòa (mùng 7 tháng Giêng), lễ hội Đua thuyền truyền thống sông nước Đà Nông ở TX Đông Hòa (mùng 8 tháng Giêng)... là nét văn hóa đã được các địa phương duy trì nhiều năm qua vào những ngày đầu năm mới, nhằm cầu mong quanh năm trời yên, gió lặng để khai thác được nhiều hải sản, đời sống của ngư dân luôn được phát triển và dần trở thành một sự kiện được du khách yêu thích. Tuy nhiên, năm nay, các lễ hội này buộc phải dừng tổ chức.

Tương tự, lễ hội Chùa Từ Quang (chùa Đá Trắng) ở xã An Dân (huyện Tuy An) vào ngày 11 tháng Giêng vừa qua cũng diễn ra gọn nhẹ. Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo huyện Tuy An và UBND xã An Dân đã giảm phần hội, chỉ tổ chức giỗ tổ tại chùa Từ Quang, với hoạt động chính là cúng ngọ và cúng giáp linh nhằm giúp các tăng ni, phật tử và nhân dân tưởng nhớ đến công lao của các vị hòa thượng đã có công khai lập, trị vì cùng những vị anh hùng của dân tộc từng tham gia đấu tranh giữ nước; khấn cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận, gió hòa, cuộc sống bình an, mọi người mạnh khỏe.

Theo UBND huyện Tuy An, lễ hội Đền Lê Thành Phương - xuân Tân Sửu 2021 dự kiến tổ chức vào ngày 27-28 tháng Giêng sắp tới cũng sẽ không có phần hội, mà chỉ tổ chức cúng giỗ và dâng hương chí sĩ cách mạng Lê Thành Phương theo nghi thức truyền thống.

Từ nay đến hết tháng 3 âm lịch, vẫn còn khá nhiều lễ hội đặc sắc được cộng đồng và du khách quan tâm như: lễ hội cầu ngư của dân cư ven biển ở xã An Phú (TP Tuy Hòa), xã An Ninh Đông (huyện Tuy An) và các xã Xuân Hải, Xuân Hòa, Xuân Cảnh, Xuân Thịnh (TX Sông Cầu)...; lễ hội mùa ở các huyện miền núi trong tỉnh. Tuy nhiên, với tình hình dịch bệnh diễn biến như hiện tại thì rất khó để các lễ hội này diễn ra như mọi năm.

Vẹn nguyên bản sắc văn hóa

Phú Yên trong những năm gần đây đạt nhiều thành tựu trên nhiều lĩnh vực. Cuộc sống của người dân từng ngày đổi thay và nâng cao rõ nét. Nhu cầu sinh hoạt văn hóa tinh thần của nhân dân cũng phát triển theo. Hơn nữa, lễ hội văn hóa truyền thống ở Phú Yên được tổ chức thường xuyên nên có một vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần nhân dân ta từ xưa cho đến nay. Với bề dày lịch sử hơn 400 năm Phú Yên hình thành và phát triển, hiện nay lễ hội ở tỉnh tiếp tục được phát huy, phát triển dưới nhiều hình thức mới kết hợp truyền thống với hiện đại nên càng có ý nghĩa sâu sắc.

Ông Nguyễn Ngọc Thái, Phó Giám đốc điều hành Sở VH-TT-DL, cho biết: “Việc dừng tổ chức các lễ hội là rất đáng tiếc bởi hoạt động lễ hội ở Phú Yên vài năm gần đây góp phần rất lớn vào việc kích cầu du lịch nhờ nét văn hóa độc đáo. Tuy nhiên, mùa lễ hội năm nào cũng có.

Không trẩy hội năm nay chúng ta sẽ còn có nhiều mùa sau để cùng trẩy hội, trong điều kiện vui tươi, an toàn, lành mạnh. Việc không tổ chức, không tham gia lễ hội trong điều kiện dịch bệnh còn diễn biến phức tạp như hiện nay là dịp để mỗi người thể hiện thái độ văn hóa, trách nhiệm của mình với cộng đồng, xã hội”.

Theo bà Ninh Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VH-TT-DL), để đảm bảo nhu cầu tâm linh của người dân, ở các tỉnh, thành chưa có dịch bùng phát nghiêm trọng có thể chỉ dừng tổ chức các hoạt động hội tập trung đông người, còn phần lễ vẫn được tổ chức theo nghi lễ truyền thống với đại diện cộng đồng tham gia. Trong trạng thái bình thường mới, Bộ VH-TT-DL sẽ có những định hướng và giải pháp cụ thể cho công tác tổ chức lễ hội của từng địa phương.

Xuân Tân Sửu 2021 vắng hội, nhưng lễ thì vẹn nguyên bản sắc trong đời sống văn hóa tín ngưỡng của người dân. Phong tục thờ cúng tổ tiên, tri ân các anh hùng liệt sĩ, báo hiếu ông bà, cha mẹ, thầy cô; các nghi lễ cầu quốc thái dân an, phong điều vũ thuận… trong những ngày đầu năm là nét văn hóa được hun đúc từ mỗi nếp nhà, mỗi gia đình, họ tộc và có trong trái tim mỗi người dân đất Việt nói chung, người dân Phú Yên nói riêng.

Chị Nguyễn Thị Hoa ở phường Hòa Vinh, TX Đông Hòa, chia sẻ: “Từ nhỏ, các lễ hội truyền thống đầu xuân đã ăn sâu vào tiềm thức của tôi. Chúng trở thành loại hình sinh hoạt văn hóa không thể thiếu mỗi dịp Tết đến xuân về, đồng thời chứa đựng nhiều khát vọng, ước muốn về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, bình an và may mắn... Xuân năm nay dù không có các lễ hội như mọi năm nhưng điều đó không có nghĩa những mùa xuân và hy vọng trong lòng tôi sẽ tắt. Hứa hẹn xuân sau, khi dịch bệnh được khống chế, lễ hội lại tưng bừng”.

Việc dừng tổ chức các lễ hội là rất đáng tiếc, bởi hoạt động lễ hội ở Phú Yên vài năm gần đây góp phần rất lớn vào việc kích cầu du lịch nhờ nét văn hóa độc đáo. Tuy nhiên, mùa lễ hội năm nào cũng có. Không trẩy hội năm nay chúng ta sẽ còn có nhiều mùa sau để cùng trẩy hội, trong điều kiện vui tươi, an toàn, lành mạnh.

Phó Giám đốc điều hành Sở VH-TT-DL Nguyễn Ngọc Thái

THIÊN LÝ