Lãnh đạo 3 nước Mỹ, Australia, Anh ra mắt thỏa thuận cung cấp tàu ngầm năng lượng hạt nhân

Mặc dù được đánh giá “quan hệ đối tác quốc phòng đa phương quan trọng nhất trong nhiều thế hệ”, nhưng giới phân tích cho rằng, thỏa thuận này sẽ khiến quan hệ hợp tác giữa Australia và Trung Quốc vướng phải nhiều trở ngại.

THỎA THUẬN TÀU NGẦM HẠT NHÂN AUKUS - MỘT SỰ HỢP TÁC MỚI

Những tuyên bố của các nhà lãnh đạo Mỹ và Australia được đưa ra trong lễ công bố dự án AUKUS tại căn cứ Hải quân Point Loma. Theo thỏa thuận, trong 3 thập kỷ tới, Austrlia sẽ chi 368 tỷ AUD để mua 3 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Virginia của Mỹ, chế tạo tàu ngầm thế hệ mới do Anh thiết kế, sử dụng công nghệ Mỹ.

Theo các nhà phân tích, thỏa thuận này thể hiện lòng tin giữa 3 quốc gia đồng minh gồm Australia, Anh và Mỹ đã được nâng lên thêm một mức mới, tạo điều kiện để 3 nước hợp tác chặt chẽ và sâu rộng hơn trong nhiều lĩnh vực nhạy cảm, quan trọng trong thời gian tới.

CAM KẾT KHÔNG PHỔ BIẾN VŨ KHÍ HẠT NHÂN

Thỏa thuận AUKUS gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Trung Quốc và sự nghi hoặc từ một số quốc gia trong khu vực như Indonesia và Malaysia. Một trong những lý do dẫn đến các phản ứng này là lo ngại Australia có thể trang bị vũ khí hạt nhân trên các con tàu này.

Để trấn an sự lo ngại trong khu vực liên quan đến vấn đề hạt nhân, các bên đều khẳng định sẽ tiếp tục tuân thủ các nghĩa vụ theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân và Hiệp ước Rarotonga về một khu vực Nam Thái Bình Dương không có vũ khí hạt nhân.

Trong khuôn khổ thỏa thuận trang bị tàu ngầm, Australia cũng sẽ không làm giàu uranium hoặc tái chế nguyên liệu đã qua sử dụng; không tự sản xuất nhiên liệu hạt nhân cho các tàu ngầm SSN AUKUS của mình. Australia cũng cam kết duy trì tiêu chuẩn chất lượng mà Mỹ và Anh đã duy trì trong nhiều năm để quản lý an toàn công nghệ đẩy hạt nhân trên các tàu ngầm của mình.

TRỞ NGẠI CHO QUAN HỆ AUSTRALIA – TRUNG QUỐC?

Ba năm sau khi Trung Quốc áp hàng loạt biện pháp hạn chế thương mại với Australia, hai nước đã bắt đầu có những động thái hàn gắn rạn nứt. Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát cho rằng thương vụ tàu ngầm theo thỏa thuận AUKUS sẽ khiến Bắc Kinh từ bỏ nỗ lực cải thiện quan hệ với Canberra. Đối với Trung Quốc, thương vụ tàu ngầm theo thỏa thuận AUKUS là dấu hiệu cho thấy Australia đã tham gia sâu hơn vào một liên minh chống lại ảnh hưởng của Bắc Kinh ở Thái Bình Dương. Một số chuyên gia mô tả thỏa thuận này giống như một "quả bom hẹn giờ" với hòa bình và ổn định khu vực, làm gia tăng căng thẳng giữa 2 quốc gia. Nhưng với những người thiết kế AUKUS, mục đích của thỏa thuận không phải là phát động chiến tranh, mà là ngăn ngừa nguy cơ xung đột nổ ra.

Thực hiện : Đỗ Lê Ngọc Anh Thu Ngoan