Lầu Năm Góc lên tiếng làm rõ vụ ám sát thủ lĩnh tối cao Hamas

Israel cho biết một đơn vị quân đội của nước này đã chạm trán với Yahya Sinwar - thủ lĩnh Hamas - trong một chiến dịch ở miền Nam Gaza. Ảnh: New York Times.

Thiếu tướng Patrick S. Ryder, thư ký báo chí của Lầu Năm Góc, nhấn mạnh tuyên bố này trong một buổi họp báo hôm 17/10.

“Tôi muốn nói rõ ràng đây là chiến dịch của Israel. Không có lực lượng nào của Mỹ tham gia trực tiếp”, New York Times dẫn lời tướng Ryder cho biết.

Kể từ khi xung đột Dải Gaza nổ ra vào ngày 7/10/2023, quân đội Mỹ đã giúp Israel xác định vị trí các thủ lĩnh Hamas và các con tin bị giam giữ ở Gaza. Tuy nhiên, ông Ryder nhấn mạnh chiến dịch ám sát ông Sinwar của Israel không liên quan tới sự hỗ trợ của Mỹ.

Tình cờ bị sát hại

Một số quan chức quân sự và quốc phòng của Mỹ đồng tình với tuyên bố của ông Ryder. Trước đó, các quan chức Israel tiết lộ lực lượng của nước này vô tình chạm trán với một nhóm nhỏ chiến binh Hamas hôm 16/10. Lực lượng này đã đọ súng và ba chiến binh đối phương thiệt mạng, trong đó có ông Sinwar.

“Khá giống một cuộc tuần tra thường lệ. Nếu đúng như vậy, vụ việc vừa qua cho thấy tầm quan trọng của các hoạt động tuần tra tương tự”, Mick Mulroy - cựu quan chức về chính sách Trung Đông tại Lầu Năm Góc - nhận định.

Ông Ryder cũng nhắc lại những phát biểu trước đó của Tổng thống Mỹ Joe Biden, khi cho rằng cái chết của thủ lĩnh tối cao Hamas mở đường cho cơ hội đàm phán ngừng bắn.

"Nhìn chung, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ lệnh ngừng bắn, để viện trợ nhân đạo đến được Gaza, để người dân Palestine có thể chứng kiến an ninh và ổn định được khôi phục", ông Ryder cho biết. "Song chúng tôi cũng nhận thức được mối đe dọa từ Hamas với Israel, nên chúng tôi sẽ tiếp tục tham vấn với Israel và các đối tác trong khu vực".

“Chúng tôi muốn lệnh ngừng bắn càng sớm càng tốt, và quan trọng nhất là trả tự do cho các con tin vẫn đang bị Hamas bắt giữ”, ông nói thêm.

Mục tiêu ám sát từ năm 2011

Quân đội Israel đã truy đuổi ông Yahya Sinwar suốt nhiều năm qua. Kể từ khi rời nhà tù Israel vào năm 2011 và thăng tiến trong hàng ngũ Hamas, ông Sinwar đã trở thành một trong những mục tiêu hàng đầu của tình báo Israel.

Năm 2021, khi giao tranh với Hamas nổ ra, Israel đã cho ném bom nhà ông Sinwar, nhưng không giết chết được vị thủ lĩnh. Sau khi xung đột lần đó kết thúc, ông Sinwar tuyên bố trên truyền hình rằng sẽ đi bộ về nhà và thách thức Israel ám sát ông. Sau đó, ông đi dạo trên đường phố Gaza, vẫy tay chào người bán hàng và dừng lại chụp ảnh với mọi người xung quanh.

Một người lính Israel bước ra khỏi đường hầm ở Dải Gaza. Ảnh: New York Times.

Israel đã nỗ lực hơn nữa nhằm tìm ra ông Sinwar sau khi xung đột Israel - Hamas nổ ra từ ngày 7/10/2023. Tel Aviv tin vị thủ lĩnh là người lên kế hoạch cho cuộc tấn công của lực lượng này.

Năm 2023, trong lần đột kích vào một đường hầm ở Gaza City, phía bắc Gaza, binh lính Israel tìm thấy một đoạn video - được quay vài ngày trước đó - ghi cảnh ông Sinwar chuyển gia đình đến một nơi ẩn náu khác. Các quan chức tình báo Israel tin rằng ông Sinwar - người đã kết hôn và có con sau khi ra tù - đã ở bên cạnh gia đình trong ít nhất 6 tháng đầu xung đột.

Hồi tháng 1, các quan chức Israel và Mỹ nghĩ họ đạt được tiến triển trong việc truy lùng ông Sinwar. Israel đã đột kích vào một khu phức hợp đường hầm ở phía nam Gaza dựa trên thông tin tình báo ông có thể đang ẩn náu ở đó.

Song ông đã rời khỏi boongke ở thành phố Khan Younis, chỉ vài ngày trước đó, để lại chồng tài liệu và tiền shekel trị giá khoảng 1 triệu USD. Sau đó, các dấu vết về ông Sinwar dần mờ nhạt.

Trong những tháng tiếp theo, ông Sinwar không xuất hiện trước công chúng hay công khai bất cứ đoạn tin nhắn âm thanh hoặc video nào. Một số quan chức Israel còn cho rằng vị thủ lĩnh có khả năng đã chết.

Song rõ ràng ông Sinwar vẫn còn sống. Hồi mùa hè vừa qua, ông thể hiện rõ vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn và thả con tin. Israel và Mỹ cho rằng vị thủ lĩnh này gây trở ngại lớn với việc đạt thỏa thuận.

Theo các quan chức Mỹ, việc nhà lãnh đạo chính trị của Hamas, Ismail Haniyeh, bị ám sát vào tháng 7 khiến ông Sinwar rất tức giận. Hồi tháng 8, Hamas đã chỉ định ông Sinwar làm thủ lĩnh chính trị mới, củng cố thêm quyền lực của ông trong hàng ngũ lực lượng.

Dẫu vậy, ông Sinwar cũng gặp khó khăn trong việc thực thi quyền lực bởi ông tránh hầu hết công cụ liên lạc điện tử. Đây cũng là lý do chính khiến Israel khó xác định vị trí chính xác của ông.

Lực lượng Israel - lợi dụng thông tin liên lạc giữa các nhà lãnh đạo Hamas để lần ra họ - dường như không thể xác định chính xác cách ông Sinwar trao đổi với các thành viên Hamas khác.

Ông Sinwar không sử dụng thiết bị liên lạc điện tử ngay cả trước khi xung đột bắt đầu. Kể từ ngày 7/10/2023, hầu hết chuyên gia cho rằng ông sống hoàn toàn trong mạng lưới đường hầm Hamas xây dựng bên dưới Gaza, và khả năng cao sống cùng các con tin để giảm thiểu khả năng Israel không kích hoặc tấn công trên bộ nhắm vào ông.

Hồi tháng 9, Hezbollah công bố một lá thư từ ông Sinwar, trong đó cảm ơn thủ lĩnh Hassan Nasrallah vì đã hỗ trợ Hamas trong xung đột với Israel. Hezbollah bắt đầu giao tranh xuyên biên giới với Israel ngay sau khi xung đột Dải Gaza nổ ra.

Một số thành viên Hamas vào thời điểm đó cho biết lá thư, không phải thư viết tay, đã được một người khác viết bên ngoài Gaza nhưng được ông Sinwar chấp thuận.

Khoảnh khắc cuối cùng khi thủ lĩnh tối cao Hamas bị ám sát Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) công bố video quay bằng drone được cho là ghi lại những khoảnh khắc cuối cùng trước khi thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar thiệt mạng.

Phương Linh