LIVE Cử tri Mỹ bắt đầu đi bỏ phiếu

Cử tri Mỹ bắt đầu đi bỏ phiếu

Cử tri Mỹ bắt đầu đi bỏ phiếu vào ngày 5/11 (giờ địa phương), để tìm ra người đứng đầu Nhà Trắng. Trong khi đó, hai ứng cử viên “cân tài, ngang sức” vẫn tích cực vận động tranh cử xuyên đêm tại các bang chiến trường.

Đúng 0h ngày 5/11 (theo giờ miền Đông nước Mỹ), tức 12h trưa 5/11 (theo giờ Việt Nam), thị trấn Dixville Notch thuộc khu vực Green North Woods của bang New Hampshire đã mở cửa điểm bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử đầy kịch tính.

Thời gian mở cửa của các điểm bỏ phiếu ở Mỹ vào ngày bầu cử phụ thuộc vào từng khu vực bầu cử. Với việc điểm bỏ phiếu vào lúc nửa đêm, cư dân ở thị trấn Dixville Notch đã trở thành những người đầu tiên bỏ phiếu trong ngày bầu cử 5/11.

Năm nay, Dixville Notch chỉ có 6 cử tri đăng ký đi bỏ phiếu. Do đó, quá trình này chỉ mất chưa đầy một phút. Kết quả kiểm phiếu tại thị trấn này cho thấy số phiếu bầu chia đều cho hai ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris và đối thủ đảng Cộng hòa Donald Trump, mỗi người nhận được 3 phiếu.

Một người đàn ông bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 vào ngày bầu cử 5/11 tại Dixville Notch, New Hampshire. Ảnh: Reba Saldanha/Reuters.

Truyền thống bỏ phiếu nửa đêm bắt đầu ở Dixville Notch vào năm 1960 sau khi giới chức thị trấn vận động cho cơ quan lập pháp New Hampshire công nhận Dixville Notch là một khu vực bỏ phiếu độc lập.

Dixville Notch không phải là thị trấn duy nhất ở New Hampshire có truyền thống bỏ phiếu nửa đêm, nhưng Dixville Notch là khu vực bầu cử duy nhất giữ lại truyền thống này trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay.

Dự kiến, các điểm bỏ phiếu đầu tiên theo giờ bờ Đông của Mỹ sẽ mở cửa từ 5 giờ sáng ngày 5/11 (khoảng 17 giờ ngày 5/11 - giờ Hà Nội). Các bang khác nhau sẽ có những thời gian mở cửa các điểm bỏ phiếu khác nhau do nước Mỹ có nhiều múi giờ. Giờ đóng cửa các điểm bỏ phiếu cũng có sự chênh lệch tương tự như vậy.

Mặc dù ngày 5/11 mới là ngày bầu cử, nhưng theo thống kê mới nhất đã có tới hơn 81 triệu cử tri đã bỏ phiếu sớm trong năm nay.

Trong khi đó, hai ứng cử viên của Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ vẫn tiếp tục thực hiện những nỗ lực vận động tranh cử tại các bang chiến trường ngay trước thềm bầu cử.

Cựu Tổng thống Donald Trump (Đảng Cộng hòa) đã có cuộc vận động tranh cử tại thành phố Raleigh, tiểu bang Bắc Carolina, vào buổi trưa 4/11 (giờ địa phương). Đêm 4/11, ông Trump tiếp tục có cuộc vận động tranh cử cuối cùng trước khi điểm bỏ phiếu mở cửa tại Grand Rapids thuộc Michigan, tiểu bang có 15 phiếu đại cử tri.

Các cử tri Mỹ đi bỏ phiếu sớm hôm 21/10. Ảnh: AFP.

Bà Kamala Harris (Đảng Dân chủ) cũng thực hiện hai cuộc vận động tranh cử khác tại thành phố Reading (bang Pennsylvania) vào lúc 14h và tại Pittsburgh lúc 18h.

Bắc Carolina, với 16 phiếu đại cử tri, đang chứng kiến cuộc chạy đua quyết liệt giữa hai ứng cử viên. Theo thăm dò ngày 3/11 của chuyên trang bầu cử https://www.realclearpolling.com/, ông Trump đang tạm dẫn trước bà Harris với tỷ lệ sít sao 48,8% và 48%.

Trong khi đó, Pennsylvania, với 19 phiếu đại cử tri, được giới phân tích nhận định là bang chiến trường có ý nghĩa quyết định nhất trong chiến dịch bầu cử năm nay.

Tại bang Michigan, hai ứng cử viên Harris và Trump đang bám đuổi quyết liệt với tỷ lệ thăm dò lần lượt là 48,4% và 48%.

Theo kết quả cuộc thăm dò cuối cùng trước giờ bỏ phiếu do tờ The Hills/ Emerson College Polling thực hiện, hai ứng cử viên đang ở thế cân bằng trên phạm vi toàn quốc, khi cùng nhận được 49,3% số phiếu ủng hộ. Tại các bang chiến trường, ông Trump dẫn trước ở Arizona, Georgia, North Carolina và Pennsylvania; bà Harris nắm ưu thế ở Michigan và Wisconsin.

Những số liệu thăm dò cho thấy, hai ứng cử viên đang chạy đua với khoảng cách sít sao và bầu cử Tổng thống Mỹ vẫn luôn là màn “tranh tài” đầy kịch tích của đại diện hai đảng cho chiếc ghế vào Nhà Trắng.

Bà Harris, ông Trump: Một 9, một 10

Đợt thăm dò ý kiến toàn quốc lớn cuối cùng và các cuộc khảo sát tại các bang chiến trường cho thấy cuộc đua giữa Phó Tổng thống Kamala Harris của Đảng Dân chủ và cựu Tổng thống Donald Trump của Đảng Cộng hòa đang diễn ra sít sao hơn bao giờ hết.

Cuộc thăm dò của Yahoo News/YouGov

Theo cuộc thăm dò cuối cùng của Yahoo News/YouGov, ông Trump và bà Harris hiện đang ngang bằng nhau trên toàn quốc.

Ba cuộc khảo sát trước đó của Yahoo News/YouGov cho thấy bà Harris dẫn trước ông Trump một chút trong số những cử tri đã đăng ký, dao động từ 1 điểm sau Đại hội toàn quốc của Đảng Dân chủ vào tháng 8 đến 5 điểm sau cuộc tranh luận ngày 10.9.

Giờ đây, bà Harris (47%) và ông Trump (47%) lần đầu tiên đang hòa nhau kể từ khi bà Harris tuyên bố ứng cử vào ngày 21/7.

Cuộc thăm dò gây sốc ở Iowa

Cuộc thăm dò bầu cử của Des Moines Register từ ngày 28 đến 31/10 và được công bố vào cuối tuần qua cho thấy bà Harris (47%) dẫn trước ông Trump (44%) trong số những cử tri có khả năng bỏ phiếu ở Iowa, một tiểu bang mà Đảng Dân chủ không coi là có lợi thế.

Vào tháng 6, cuộc thăm dò tương tự cho thấy ông Trump dẫn trước Tổng thống Joe Biden 18 điểm. Vào tháng 9, cuộc thăm dò cho thấy ông Trump có lợi thế 4 điểm so với bà Harris.

"Thật khó để bất kỳ ai nói rằng họ thấy điều này sắp xảy ra", J. Ann Selzer, người thăm dò đã tiến hành cuộc khảo sát, nói. "Rõ ràng là bà Harris đã nhảy vọt lên vị trí dẫn đầu".

Ông Trump bác bỏ cuộc thăm dò trong một bài đăng trên Truth Social và gọi Selzer - người thăm dò đã dự đoán chính xác chiến thắng của ông tại Iowa vào các năm 2016 và 2020 - là "kẻ ghét Trump".

Các cuộc thăm dò toàn quốc

Ba trang web tổng hợp các cuộc khảo sát toàn quốc và tiểu bang - Silver Bulletin, FiveThirtyEight và New York Times - hiện có mức trung bình thăm dò toàn quốc như sau:

Silver Bulletin: Harris 48,5% - Trump 47,8%

FiveThirtyEight: Harris 47,9% - Trump 47,0%

New York Times: Harris 49% - Trump 48%

Cả ba đều cho thấy bà Harris dẫn trước một chút về số phiếu phổ thông là 1 phần trăm điểm hoặc ít hơn - nằm trong biên độ sai số tổng hợp.

Các cuộc thăm dò tại các tiểu bang chiến trường

Các trang web tương tự có mức trung bình thăm dò tại 7 tiểu bang chiến trường như sau:

Theo Silver Bulletin:

Bang Nevada: Trump 48,4% - Harris 48,0%

Arizona: Trump 49,3% - Harris 46,7%

Wisconsin: Harris 48,6% - Trump 47,8%

Michigan: Harris 48,3% - Trump 47,2%

Pennsylvania: Trump 48,4% - Harris 48,0%

Bắc Carolina: Trump 48,7% - Harris 47,6%

Georgia: Trump 48,9% - Harris 47,6%

Theo FiveThirtyEight:

Bang Nevada: Trump 47,9% - Harris 47,3%

Arizona: Trump 49,0% - Harris 46,5%

Wisconsin: Harris 48,2% - Trump 47,3%

Michigan: Harris 47,9% - Trump 47,1%

Pennsylvania: Trump 47,9% - Harris 47,7%

Bắc Carolina: Trump 48,4% - Harris 47,2%

Georgia: Trump 48,4% - Harris 47,2%

New York Times:

Bang Nevada: Trump 49% - Harris 48%

Arizona: Trump 50% - Harris 47%

Wisconsin: Harris 49% - Trump 48%

Michigan: Harris 49% - Trump 48%

Pennsylvania: Trump 49% - Harris 48%

Bắc Carolina: Trump 48% - Harris 48%

Georgia: Trump 49% - Harris 48%

Các cuộc thăm dò cho thấy đây là một trong những cuộc bầu cử tổng thống sít sao nhất trong lịch sử chính trị Mỹ - Nate Cohn, Giám đốc thăm dò của tờ New York Times, cho hay. "Trong lịch sử thăm dò hiện đại, chưa từng có cuộc đua nào mà các cuộc thăm dò cuối cùng cho thấy sự cạnh tranh quyết liệt như vậy".

Wisconsin, Michigan và Pennsylvania - được gọi là Bức tường Xanh của Đảng Dân chủ - rất quan trọng đối với bà Harris. Năm 2016, ông Trump đã giành chiến thắng ở cả 3 bang có truyền thống nghiêng về Đảng Dân chủ này, giúp ông trở thành Tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, đến năm 2020, ông Joe Biden đã giành lại cả ba bang chiến trường này.

Các điểm bỏ phiếu đã mở

Đúng 5h sáng 5/11 giờ địa phương (chiều tối cùng ngày, 17h ngày 5/11 theo giờ Việt Nam), cuộc tổng tuyển cử lần thứ 60 tại Mỹ chính thức bắt đầu với các điểm bỏ phiếu ở các bang New York, New Jersey và Virginia mở cửa đón cử tri đến bỏ phiếu bầu tổng thống thứ 47 của nước Mỹ, cũng như hai viện của Quốc hội khóa 119 và thống đốc các bang.

Để bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống, cử tri phải là công dân Mỹ, đủ 18 tuổi vào hoặc trước ngày bầu cử và đáp ứng các yêu cầu về cư trú tùy theo từng bang.

Nhìn chung, người Mỹ sống ở nước ngoài có thể bầu bằng lá phiếu vắng mặt, song khoảng 3,5 triệu người sống tại các vùng lãnh thổ của Mỹ ở Puerto Rico, Guam, Quần đảo Virgin thuộc Mỹ, Quần đảo Bắc Mariana và Samoa không được bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử mặc dù có tư cách công dân.

Cử tri bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ở Queens, New York, Mỹ, ngày 27/10/2024. (Ảnh: THX/TTXVN)

Tuy nhiên, nếu công dân Mỹ cư trú tại các vùng lãnh thổ trên chuyển đến bất kỳ bang nào trong số 50 bang của Mỹ và đăng ký bỏ phiếu, họ có thể tham gia bầu cử tổng thống.

Năm nay có khoảng 231 triệu người Mỹ đủ điều kiện đi bỏ phiếu, trong đó khoảng 161,42 triệu cử tri đã đăng ký đi bỏ phiếu. Các cử tri sẽ bầu chọn tổng thống và phó tổng thống, toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện có nhiệm kỳ 2 năm, 34/100 ghế tại Thượng viện có nhiệm kỳ 6 năm, cùng 11 vị trí thống đốc bang.

Ngoài ra, còn có hàng nghìn cuộc đua cấp bang và địa phương, bao gồm ghế trong các cơ quan lập pháp cấp bang, thị trưởng và các vị trí dân cử cấp địa hạt trên toàn quốc. Ngoài các cuộc đua này, nhiều bang cũng tiến hành trưng cầu dân ý về một loạt vấn đề, từ luật phá thai đến chính sách thuế và sử dụng cần sa.

Trước đó, một số bang của Mỹ đã tiến hành bỏ phiếu sớm bằng hình thức trực tiếp hoặc qua bưu điện, trong đó Alabama là bang “nổ phát súng” đầu tiên hôm 11/9 dưới hình thức bỏ phiếu qua đường bưu điện.

Tiếp đó, từ ngày 11/9 đến 3/11 là một loạt bang khác tiến hành bỏ phiếu sớm như Wisconsin, Minnesota, South Dakota, Virginia, North Carolina, Mississippi, Michigan, Nebraska, Georgia, Arizona, Nevada, Texas và Thủ đô Washington DC. Số liệu thống kê của Election Lab (Đại học Florida) cho thấy tính đến ngày 2/11 đã có hơn 75 triệu cử tri Mỹ hoàn thành nghĩa vụ công dân, trong đó hơn 40,7 triệu cử tri đi bỏ phiếu sớm trực tiếp và hơn 34,4 triệu cử tri gửi phiếu bầu qua đường bưu điện.

Việc đi bỏ phiếu sớm đã không còn xa lạ với cử tri Mỹ và ngày càng trở nên phổ biến trong những kỳ bầu cử gần đây, được nhiều người hoan nghênh vì giảm thiểu các nguy cơ như lây lan dịch bệnh, khủng bố, tạo điều kiện cho tất cả những người đủ điều kiện đi bầu được thực hiện quyền công dân của mình. Theo luật liên bang, chỉ đến ngày bầu cử chính thức công tác kiểm phiếu mới được phép tiến hành.

Trong ngày bầu cử, thời gian mở cửa và đóng cửa các địa điểm bỏ phiếu phụ thuộc vào từng bang, thậm chí là từng thành phố và hạt, tuy nhiên sẽ kéo dài ít nhất là 12 giờ.

Ở những bang có hai múi giờ khác nhau, việc kiểm phiếu chỉ được thực hiện khi điểm bầu cử cuối cùng đóng cửa.

Hầu hết các bang cho phép cử tri bắt đầu bỏ phiếu vào lúc 6h sáng, thậm chí ở Vermont, người dân có thể bỏ phiếu từ 5h sáng. Phiếu bầu được kiểm ở mỗi bang sau khi các điểm bỏ phiếu tương ứng đóng cửa.

Thời gian đóng cửa điểm bỏ phiếu khác nhau tùy theo từng bang nhưng thường bắt đầu từ khoảng 7h tối (giờ địa phương). Do các múi giờ trải rộng trên khắp nước Mỹ nên khi ở bờ Đông bắt đầu kiểm phiếu thì cử tri ở các bang như Alaska và Hawaii vẫn đang trên đường đến các điểm bỏ phiếu.

Các vấn đề cử tri Mỹ quan tâm nhất trong mùa bầu cử năm nay bao gồm những vấn đề liên quan đến kinh tế như việc làm, lạm phát, cải cách thuế, chi tiêu của chính phủ, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, cùng những vấn đề xã hội như nạo phá thai, quyền tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, quyền của người LGBTQ, nhập cư, sở hữu súng đạn, bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu…

Tiến trình bầu chọn Tổng thống Mỹ nhìn chung diễn ra tương đối phức tạp và tốn kém, dễ gây tranh cãi và kéo dài xấp xỉ 2 năm kể từ khi ứng cử viên đầu tiên đăng ký ra tranh cử.

Cử tri Mỹ không trực tiếp bầu tổng thống mà chỉ bỏ phiếu bầu cử tri đoàn (Electoral College) đại diện cho bang mình để họ hình thành đại cử tri đoàn bỏ phiếu trực tiếp bầu tổng thống và phó tổng thống.

Số lượng thành viên cử tri đoàn của mỗi bang bằng tổng số ghế Thượng viện và Hạ viện được quy định cho bang đó căn cứ theo quy mô dân số. Cử tri đoàn có số lượng đông nhất là bang California, 55 người, tiếp đó là bang Texas với 38 người. Bảy bang dân số ít như Alaska, Delaware, Montana, North Dakota, South Dakota, Vermont và Wyoming thì cử tri đoàn chỉ gồm 3 người.

Đại cử tri đoàn của toàn nước Mỹ có 538 thành viên, là phép cộng của 435 ghế Hạ viện, 100 ghế Thượng viện và 3 phiếu của Thủ đô Washington DC. Mỗi thành viên của đại cử tri đoàn này đại diện cho 1 phiếu Đại cử tri (Electoral Vote). Để trở thành Tổng thống Mỹ, ứng cử viên phải giành được quá bán tối thiểu 270 phiếu trong tổng số 538 phiếu đại cử tri.

Bỏ phiếu thông qua cử tri đoàn là một hình thức bầu cử thỏa hiệp giữa một bên muốn Quốc hội bầu chọn tổng thống với bên kia là lực lượng muốn bầu theo hình thức phổ thông đầu phiếu.

Bỏ phiếu thông qua cử tri đoàn và hình thức “Winner-Take-All” (được ăn cả ngã về không) đã dẫn tới kết cục là, trong lịch sử bầu cử Mỹ, đã có không ít lần ứng cử viên giành được nhiều phiếu phổ thông trên toàn quốc nhưng lại không đắc cử tổng thống.

Gần đây nhất, trong cuộc bầu cử năm 2016, ứng cử viên Đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton giành được tổng cộng 65.853.514 phiếu bầu trên toàn quốc nhưng lại thua trước ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump, chỉ giành được 62.984.828 phiếu phổ thông (kém gần 2,9 triệu phiếu) vì ông Trump được 306 phiếu Đại cử tri trong khi bà Hillary chỉ có 232 phiếu.

Trong khi 48 bang trao toàn bộ phiếu đại cử tri của mình cho ứng cử viên giành số phiếu phổ thông nhiều nhất, thì bang Maine và Nebraska lại chia phiếu đại cử tri theo tỷ lệ.

Trước đây, các phương tiện truyền thông và các tổ chức thăm dò ý kiến thường công bố kết quả sơ bộ ngay trong đêm tổng tuyển cử hoặc rạng sáng hôm sau. Nhưng do cử tri ngày càng có xu hướng đi bỏ phiếu sớm với khối lượng phiếu cao kỷ lục nên công việc kiểm phiếu thường kéo dài, một số bang cho đến ngày hôm sau hoặc thậm chí muộn hơn mới biết kết quả cuối cùng.

Cuộc đua giữa các ứng cử viên quá sít sao cũng có thể khiến các hãng thông tấn khó “dự báo” người chiến thắng ngay sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa. Năm 2020, chiến thắng gọi tên ông Joe Biden sau 4 ngày diễn ra cuộc bỏ phiếu chính thức khi kết quả ở bang Pennsylvania được xác nhận. Giống như năm 2020, có khả năng tiến độ kiểm phiếu năm nay sẽ bị chậm và khó có thể biết ngay kết quả bầu cử, bao gồm cả chức tổng thống, nhất là trong trường hợp xảy ra tranh chấp.

Những người chiến thắng dự kiến sẽ nhậm chức vào ngày 20/1/2025, với tư cách là tổng thống thứ 47 và phó tổng thống thứ 50 của Mỹ.

Đài Hà Nội