Lo ngại Trung Quốc bành trướng, châu Âu quyết tâm hiện diện ở Biển Đông

Anh đã có kế hoạch đưa tàu sân bay mới HMS Queen Elizabeth tới châu Á-Thái Bình Dương (Ảnh: AFP)

“Cho tới tận vài năm trước, các quốc gia châu Âu vẫn thiên về việc không liên tiếng mạnh mẽ về các vấn đề an ninh khu vực ở Đông Bắc Á, nhưng trong tình hình hiện nay, có một sự cấp thiết mới”, Frans-Paul van der Putten, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu chính sách Clingendael tại Hà Lan, nhận định.

“Cử tàu chiến tới Biển Đông có thể giúp các chính phủ châu Âu có thêm động lực khi thảo luận với Mỹ và Trung Quốc về các vấn đề địa chính trị gần hơn với họ hơn. Châu Âu từ lâu đã quen với việc đứng giữa hai cường quốc - Mỹ và Nga, nhưng mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc ngày càng định hịnh vị thế địa chính trị của châu Âu. Điều này tạo ra những vấn đề nan giải mới cho các chính phủ châu Âu, vốn đang chịu áp lực ngày càng tăng trong phải lựa chọn bên này hay bên kia”, chuyên gia Hà Lan nói thêm.

Đánh giá của chuyên gia Van der Putten diễn ra sau khi Anh, Pháp và Đức cho biết trong một tuyên bố chung hồi cuối tháng trước rằng họ “lo ngại về tình hình Biển Đông, có thể dẫn tới sự bất ổn và căng thẳng trong khu vực”.

Họ cũng kêu gọi tất cả các bên có liên quan tới tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông “thực hiện các bước đi và biện pháp nhằm giảm căng thẳng, và đóng góp vào việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, sự ổn định và an toàn trong khu vực”.

Mặc dù Mỹ không phải là một bên tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông nhưng nước này xem khu vực là một phần trong chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương nhằm kiềm chế sự bành trướng quân sự của Trung Quốc ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

Trong một dấu hiệu nhằm phô diễn sức mạnh và sự đoàn kết, Mỹ và Anh đã tiến hành một cuộc diễn tập hàng hải chung ở Biển Đông hồi tháng 2, trong khi Pháp điều tàu hải quân Dixmude và một tàu khu trục tiến gần quần đảo Trường Sa hồi năm ngoái.

Anh muốn khẳng định tự do hàng hải trên vùng biển quốc tế và cùng với các đồng minh Mỹ - Anh đã thẳng thắn bảo vệ các hành động như vậy chống lại một Trung Quốc ngày càng bành trướng. Hồi năm ngoái, Anh cho biết đã lên kế hoạch điều tàu sân bay mới HMS Queen Elizabeth tới khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong cuộc triển khai hoạt động đầu tiên, dự kiến vào năm 2021.

Mỹ và châu Âu có những khác biệt trên mặt trận kinh tế và chính trị, nhưng lại hợp tác trong lĩnh vực quân sự.

Bà Sarah Raine, một chuyên gia tư vấn cấp cao về địa chính trị và chính sách tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) tại London, cho hay không có gì bất ngờ khi EU muốn tham gia vào các vấn đề Biển Đông và mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.

“Đó là một kết quả tự nhiên của một thực tế rằng tại châu Á, EU đã chán với việc bị xem chỉ là một đối tác thương mại và không liên quan tới các vấn đề chiến lược lớn của châu lục, dù EU có vai trò quan trọng ở đó”.

“Khi tham gia chặt chẽ hơn vào các diễn biến ở Biển Đông, các quốc gia hàng đầu trong khối EU đang hợp tác chặt chẽ hơn nhằm hỗ trợ các giải pháp đa phương cho các vấn đề đa phương thông qua các đối tác đa phương - dưới hình thức khối ASEAN - tất cả đều trong khuôn khổ luật pháp quốc tế”, bà Sarah nói.

Nhà nghiên cứu cấp cao Siemon Wezeman tại Chương trình chuyển giao vũ khí và chi tiêu quân sự của tổ chức SIPRI ở Thụy Điển cho rằng EU đang cố gắng gia tăng đòn bẩy với Trung Quốc và Mỹ bằng cách chứng tỏ rằng khối này có vai trò quan trọng trong vùng biển tranh chấp.

“EU không phải là Trung Quốc, chắc chắn không phải là nước Mỹ của ông Trump. Họ muốn chứng tỏ rằng họ vẫn ở đó, vẫn có liên quan”, ông Siemon nói.

“Ba nước ra tuyên bố chung (Anh, Pháp và Đức) có những lợi ích đặc biệt lớn trong khu vực. Họ có lợi ích thương mại… Nếu có vấn gì đó ở Biển Đông, các ngành công nghiệp tương ứng của châu Âu sẽ bị ảnh hưởng”, nhà nghiên cứu trên nói.

Theo Dân trí