Lợi ích gia tăng với HTX khi mở rộng các chuỗi liên kết

"Đa dạng hóa lĩnh vực hoạt động là điều cần thiết đối với mỗi đơn vị kinh tế. Nếu HTX chỉ đơn thuần cung cấp những khâu dịch vụ công vốn có thì sẽ khó phát triển, không thể duy trì thu nhập cho các hộ thành viên”, đó là điều mà Giám đốc HTX Lê Văn Luyến luôn trăn trở để “làm mới”, nâng sức cạnh tranh cho HTX.

Đổi mới phương thức hoạt động

Với những trăn trở đó, từ khi thành lập (năm 2019), HTX đã luôn tuyên truyền, động viên các hộ dân tham gia HTX, thực hiện dồn đổi tích tụ tập trung ruộng đất để phát triển quy mô lớn.

Theo chia sẻ của Giám đốc HTX Lê Văn Luyến, khi mới thành lập, HTX chỉ có dịch vụ giao thông nội đồng, thủy lợi và khuyến cáo bà con phòng trừ sâu bệnh. Tuy nhiên, với mục tiêu luôn đổi mới trong tổ chức sản xuất, kinh doanh để phù hợp với thực tiễn, HTX đã mở rộng các dịch vụ cạnh tranh như cung ứng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, liên kết sản xuất trồng trọt và chăn nuôi theo mô hình trang trại.

Trồng lúa vốn là lĩnh vực chính trong sản xuất nông nghiệp và hoạt động kinh doanh của HTX. Sau nhiều năm, trồng lúa hữu cơ hướng đến nền nông nghiệp xanh, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu là mục tiêu được nông dân xã Hà Thái nói chung, các thành viên HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hà Thái nói riêng triển khai.

Đối với lĩnh vực chăn nuôi, thay vì duy trì những mô hình truyền thống, hiệu quả kinh tế thấp, các thành viên HTX đã mạnh dạn chuyển đổi trong chăn nuôi, cho hiệu quả kinh tế cao với mô hình nuôi cá rô đồng thu lãi hàng trăm triệu mỗi năm. Bằng cách tận dụng ao nhà và ruộng sâu để làm trang trại nuôi cá rô đồng, cá được nuôi hoàn toàn bằng nguồn nước tự nhiên, thức ăn là cám hữu cơ và các loại thực phẩm khác như cơm, cỏ, lá,…

Tại trang trại cá rộng gần 5 sào, Giám đốc Lê Văn Luyến chia sẻ với VnBusiness, nuôi cá rô đồng không khó nhưng cá lại rất dễ mắc bệnh. Ngoài việc chọn con giống từ những địa chỉ có uy tín, quá trình nuôi phải thường xuyên theo dõi thời tiết, nhất là sau mưa, nước ao sẽ có nhiều a xít khiến cá dễ bị mắc bệnh.

“Thông thường cá rô hay mắc các bệnh nấm ngoài da, nấm mang, bệnh đầu đen, do vậy việc theo dõi và khử khuẩn nước là rất quan trọng. Nếu chăm sóc đúng kỹ thuật và làm tốt khâu khử khuẩn nguồn nước, nuôi cá rô đồng cho giá trị kinh tế rất cao, 1 sào ao nuôi cá rô như năm nay cho thu nhập từ 60 triệu đồng trở lên, cao hơn nhiều so với nuôi các loại cá truyền thống”, ông Luyến bộc bạch.

HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hà Thái hiện có 5 thành viên nuôi cá rô đồng với diện tích gần 6 mẫu ruộng. Khoảng 2 năm nay, mô hình nuôi cá rô đồng thương phẩm mới phát triển mạnh ở vùng quê này. Những năm trước, khoảng 8 – 10 tháng mới cho thu hoạch, nhưng nay, với hình thức nuôi thâm canh giảm chỉ còn từ 4 – 5 tháng. Dù nuôi với hình thức công nghiệp nhưng với đặc tính riêng nên thịt cá rô vẫn bảo đảm chất lượng và được thị trường ưa chuộng.

Ông Vũ Văn Thế, Chủ tịch UBND xã Hà Thái cho biết, với những lợi thế từ việc nuôi cá rô đồng, thời gian tới, lãnh đạo xã cùng với HTX cũng như các phòng ban sẽ tiếp tục tạo điều kiện trong việc chuyển đổi cơ cấu chăn nuôi, hỗ trợ người dân kỹ thuật để nâng cao giá trị diện tích đất sử dụng, thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Tạo lực đẩy phát triển đa ngành nghề

Để nâng cao chất lượng hoạt động, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hà Thái không ngừng đổi mới, đa dạng các khâu dịch vụ; sản xuất theo hướng công nghệ cao, an toàn. Đồng thời, đẩy mạnh liên kết thành viên, huy động thêm vốn, tiếp tục đầu tư phát triển kinh doanh, làm tốt các khâu dịch vụ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, thu nhập, giải quyết được nhiều việc làm cho các thành viên, hộ thành viên và nhân dân trên địa bàn.

Đến nay, HTX đã có nhiều hộ thành viên tiêu biểu, điển hình là mô hình trồng nấm trong nhà kín của gia đình anh Lê Văn Thọ (thôn Thái Hòa).

HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hà Thái đang đẩy mạnh mô hình chăn nuôi cá rô đồng theo hướng bán tự nhiên.

Đầu năm 2023, sau khi tìm hiểu và học tập kinh nghiệm tại một số mô hình trồng nấm hiệu quả, nhận thấy đây là mô hình đầu tư ít vốn, lại không cần diện tích lớn nên anh Thọ đã mạnh dạn đầu tư, xây dựng cơ sở chuyên sản xuất các loại nấm, mộc nhĩ.

Chị Thảo (vợ anh Thọ) cho biết, điểm đặc biệt nhất của mô hình này đó là việc thiết kế trồng nấm trên giàn phân thành nhiều tầng, nên rất tiết kiệm diện tích đất sản xuất. Giá thể trồng nấm dùng nguyên liệu chủ yếu là phế phẩm từ mùn gỗ cao su nhanh mục, ngô,… có dinh dưỡng cao hơn mà chi phí lại rẻ. Nấm trồng ra không chỉ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm mà còn có hình thức đẹp, thơm ngon và có thể để lâu hơn.

“Trồng nấm trong nhà kín đòi hỏi nông dân phải sử dụng các kỹ thuật cao như: muốn tăng nhiệt độ thì sử dụng hệ thống sưởi, còn khi thời tiết nắng nóng thì dùng hệ thống phun sương để hạ nhiệt độ. Nhờ đó, người trồng nấm có thể kiểm soát được nhiệt độ, độ ẩm trong nhà nấm. Tuy chi phí đầu tư xây dựng nhà trồng nấm khép kín cũng khá cao, song bù lại có thể sử dụng đến 10 năm”, chị Thảo chia sẻ.

Để làm ra sản phẩm nấm chất lượng, HTX yêu cầu các hộ thành viên tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất sạch, an toàn từ khâu đầu vào là phôi nấm đến cách chăm sóc, sử dụng nước tưới, vệ sinh nhà nấm và đặc biệt tuyệt đối không sử dụng chất kích thích tăng trưởng, nhằm đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Ngoài ra, HTX còn liên kết với nhiều hộ dân với các ngành nghề phát triển kinh tế khác như: chăn nuôi gia súc, gia cầm; xay xát và bao tiêu lúa,… Những mô hình này cũng đã đem lại hiệu quả cho bà con địa phương.

"Việc đa dạng hóa dịch vụ sản xuất không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX mà còn từng bước thay đổi tư duy sản xuất cho các thành viên HTX nói riêng và nông dân địa phương nói chung. Nhờ đó, doanh thu trung bình năm của HTX đạt hàng trăm triệu, giúp nhiều hộ dân có hướng làm kinh tế hiệu quả", Giám đốc Lê Văn Luyến chia sẻ.

Thách thức cần vượt qua

Giám đốc HTX Lê Văn Luyến cho biết, thiên tai, dịch bệnh là lẽ đương nhiên, năm nào cũng xảy đến, nhưng năm nay thì lại liên tục và tàn phá sản xuất nông nghiệp.

"Từ đầu năm 2024, bệnh dịch tả lợn châu Phi bùng phát trở lại, xảy ra liên tiếp và kéo dài, khiến cho nhiều hộ chăn nuôi mất trắng. Điều này đặc biệt nghiêm trọng khi gần đến Tết Nguyên đán, thời điểm nhu cầu tiêu thụ thịt lợn tăng cao nhưng lại không có nguồn cung ứng", ông Luyến nói.

Trồng lúa là lĩnh vực hoạt động chính của HTX.

Là một HTX thuần nông nghiệp nên đối với HTX Hà Thái, việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến còn bị hạn chế. Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh gia tăng, việc tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trở thành nỗi lo lớn nhất của HTX. Đầu ra cho các sản phẩm chủ lực vẫn chưa được đảm bảo, khi mà hầu hết sản phẩm chỉ được bán tại các chợ truyền thống hoặc qua mối quen thuộc.

Mặt hàng trâu, bò của HTX cũng đang rơi vào cảnh khó khăn trầm trọng khi giá bán ngày càng giảm và khó tiêu thụ.

Hay như thời gian vừa qua, bão số 3 (Yagi) đã làm thiệt hại nặng nề cho hoạt động sản xuất của HTX. Nước dâng nhanh chóng đã cuốn trôi khoảng 40% cá rô đồng, dẫn đến sự sụt giảm đáng kể về sản lượng và doanh thu.

"Mọi năm HTX thu gần 60-70 tấn cá, nhưng năm nay do ảnh hưởng của bão nên chỉ còn khoảng 40 tấn, ước tính chỉ hòa vốn chứ không có lãi", ông Luyến buồn bã kể.

Để vượt qua thách thức, lãnh đạo Phòng Nông nghiệp huyện Hà Trung nhìn nhận, HTX cần xây dựng mối liên kết chặt chẽ hơn với các doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ, không chỉ giới hạn trong các chợ truyền thống mà cần hướng tới các kênh phân phối hiện đại để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Lê Hồng