Luật Phòng thủ dân sự: Khung pháp lý chung nhất cho khắc phục hậu quả chiến tranh, thảm họa, dịch bệnh

Dự phiên họp có: Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.

Dự án Luật Phòng thủ dân sự dự kiến sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ tư vào tháng 10 tới đây.

Tại phiên họp, Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh: Phòng thủ dân sự có phạm vi rất rộng, bao gồm tổng thể các hoạt động chuẩn bị từ thời bình và khi có chiến tranh, thảm họa, sự cố xảy ra để chủ động bảo đảm an toàn, khắc phục thiệt hại về người, tài sản của Nhà nước, của nhân dân.

Đại tướng Phan Văn Giang phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Doãn Tấn

Đại tướng Phan Văn Giang khẳng định, trong những năm qua, công tác phòng thủ dân sự từng bước được hoàn thiện về thể chế và tổ chức thực hiện, cơ bản đáp ứng yêu cầu phòng, chống, ứng phó, khắc phục thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh, góp phần to lớn vào việc bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân, tạo môi trường ổn định, phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, theo Đại tướng Phan Văn Giang, pháp luật hiện hành chưa quy định rõ ràng các biện pháp ứng phó theo cấp độ thảm họa, sự cố, dẫn đến khó khăn trong triển khai thực hiện.

Theo đó, thực tiễn công tác phòng, chống, ứng phó, khắc phục thảm họa, sự cố, thời gian qua đã cho thấy cần phải có các biện pháp mang tính chuyển tiếp, trước khi xã hội chuyển sang tình trạng khẩn cấp. Các biện pháp chuyển tiếp này cần được luật hóa để có cơ sở pháp lý và được thực hiện thống nhất, đồng bộ.

Đồng thời, hệ thống tổ chức chỉ đạo, chỉ huy ứng phó, khắc phục các dạng thảm họa, sự cố ở các cấp hiện nay còn tồn tại nhiều mô hình tổ chức khác nhau, thiếu đồng bộ, dẫn đến công tác chỉ đạo, chỉ huy hiệu quả chưa cao.

Mặt khác, tham khảo kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới cho thấy, các nước đều rất coi trọng công tác phòng thủ dân sự và đã ban hành thành đạo luật riêng như: Nga, Mỹ, Trung Quốc, Pháp, Nhật Bản, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Singapore…

“Từ các lý do nêu trên, việc xây dựng Luật Phòng thủ dân sự là rất cần thiết”, Đại tướng Phan Văn Giang khẳng định.

Đại tướng Phan Văn Giang và Thượng tướng Nguyễn Tân Cương tại phiên họp. Ảnh: Doãn Tấn

Đại tướng Phan Văn Giang cũng nhấn mạnh: Việc xây dựng dự thảo luật nhằm tạo khung pháp lý chung nhất cho việc phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh, phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh nhằm bảo vệ cao nhất tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân, nâng cao hiệu quả pháp lý của hệ thống pháp luật về phòng thủ dân sự.

Cùng với đó là, tăng cường các biện pháp phòng ngừa và bảo đảm tính chủ động trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ người dân, cơ quan, tổ chức, bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, việc xây dựng luật cũng nhằm nâng cao năng lực về phòng thủ dân sự, góp phần làm giảm thiểu thiệt hại do thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh gây ra; đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước gắn với củng cố quốc phòng, an ninh và từng bước hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Doãn Tấn

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới tán thành sự cần thiết ban hành Luật Phòng thủ dân sự.

“Việc xây dựng Luật Phòng thủ dân sự đã được Quốc hội quyết định. Ngày 30-8-2022, Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TW “Về phòng thủ dân sự đến năm 2030 và những năm tiếp theo” đã xác định mục tiêu cụ thể đến năm 2025 là: “Xây dựng Luật Phòng thủ dân sự”, Chủ nhiệm Lê Tấn Tới nói thêm.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Lê Tấn Tới cho biết, một số ý kiến cho rằng, cần phân biệt rõ phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng thủ dân sự với các quy định có liên quan đang được các luật chuyên ngành điều chỉnh để tránh chồng chéo, mâu thuẫn, khó áp dụng.

Chủ nhiệm Lê Tấn Tới cũng lưu ý, phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật rộng, liên quan đến hoạt động, chính sách, biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh đã có tại nhiều luật chuyên ngành nên Luật Phòng thủ dân sự cần quy định những nguyên tắc, xác định những vấn đề chung, bao quát để thực hiện đồng bộ, hiệu quả hoạt động phòng thủ dân sự; nghiên cứu xác định đầy đủ những quy định khác nhau giữa dự thảo luật và các luật liên quan hoặc dẫn chiếu, đề xuất sửa đổi, bổ sung những nội dung cụ thể tại các luật khác.

Dự thảo Luật Phòng thủ dân sự gồm 7 chương, 71 điều.

Trên cơ sở các chính sách được thông qua, dự thảo luật được xây dựng với các nội dung cơ bản: Chương I - Những quy định chung (từ Điều 1 đến Điều 9); Chương II - Hoạt động phòng thủ dân sự (từ Điều 10 đến Điều 36); Chương III - Cơ quan chỉ đạo, chỉ huy, lực lượng phòng thủ dân sự; Chương IV - Quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động phòng thủ dân sự; Chương V - Nguồn lực, chế độ, chính sách đối với người tham gia hoạt động phòng thủ dân sự; Chương VI - Quản lý nhà nước về phòng thủ dân sự; Chương VII - Điều khoản thi hành.

Quy định bãi bỏ một số điều của luật có liên quan đến phòng thủ dân sự, thời điểm có hiệu lực và trách nhiệm thi hành luật.

THẢO PHƯƠNG