Lý giải nguyên nhân Trái đất không là hình tròn hoàn hảo
'Trên thực tế, hầu hết các hành tinh và vệ tinh tự nhiên không phải có hình cầu thật. Chúng thường bị bóp méo theo cách này hay cách khác', nhà khoa học hành tinh James Tuttle Keane tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực của NASA ở Pasadena, California, cho biết.
Vậy tại sao Trái đất và các hành tinh, vệ tinh tự nhiên khác lại không tròn một cách hoàn hảo?
Chuyên gia Keane giải thích rằng, lực ly tâm, hay lực hướng ra bên ngoài mà một vật thể đang quay chính là nguyên nhân.
Dù không dễ phát hiện, nhưng Trái Đất hơi dẹt và phình ra ở đường xích đạo. Ảnh: NASA
Một hành tinh đang quay sẽ chịu tác động của lực ly tâm. Chúng ta cũng có thể cảm nhận được sự hoạt động của lực ly tâm. Chẳng hạn, nếu xoay người trên ghế hoặc trên đôi chân của mình, bạn sẽ cảm thấy bị kéo ra khỏi vị trí trung tâm. Tay và chân của bạn có thể sẽ vung ra. Nếu ngồi trên một chiếc đu quay, “sẽ có thêm một chút lực tác động lên bạn trên chiếc đu quay đó, vì vậy bạn cảm thấy như bị kéo sang một bên”, ông Keane giải thích.
Do các hành tinh và vệ tinh đang quay, lực ly tâm khiến chúng phình ra ở đường xích đạo. Hiệu ứng này có thể không dễ phát hiện, nhưng những ví dụ điển hình về điều này là sao Mộc và sao Thổ. Nếu nhìn vào hình ảnh toàn cầu của một trong hai hành tinh khí khổng lồ này sẽ thấy chúng bị thu nhỏ ở hai cực và phần thân phình ra.
Chuyên gia Keane cho biết, hình dạng của những hành tinh này đáng chú ý hơn vì chúng là những hành tinh quay nhanh nhất trong Hệ Mặt trời. Vật nào càng quay nhanh thì lực ly tâm tác động lên vật đó càng nhiều.
Theo nhà khoa học Keane, một ví dụ điển hình về lực ly tâm tác động lên một vật thể trong vũ trụ là hành tinh lùn Haumea. Hành tinh lùn này nằm trong Vành đai Kuiper, một vùng của các vật thể băng giá bên ngoài quỹ đạo của sao Hải Vương. Haumea có kích thích tương đương sao Diêm Vương nhưng quay rất nhanh (cứ 4 giờ lại quay một vòng hoàn chỉnh). Chính tốc độ quay nhanh như vậy đã khiến nó có hình dạng “gần giống một quả trứng”, ông Keane nói./.
