Mở rộng phân cấp, ủy quyền cho Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội

Hội thảo khoa học góp ý dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi).

TS. Chu Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật Hà Nội nhấn mạnh, điểm đáng mừng của dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) là đã thiết kế 02 điều mới (Điều 14, Điều 15) quy định về HĐND, UBND và chủ tịch UBND thành phố thuộc thành phố Hà Nội. Nghị quyết số 15-NQ/TW và Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) với mô hình thành phố thuộc thành phố Hà Nội đã hiện thực hóa một bước về thể chế theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng để đột phá về thể chế (một trong ba khâu đột phá chiến lược để phát triển đất nước).

Tuy nhiên, theo ông Hùng, khi đề cập mô hình này đối với Hà Nội trong tương lai phải thẳng thắn nhìn nhận trong sự so sánh với mô hình thành phố Thủ Đức thuộc Thành phố Hồ Chí Minh để có sự thiết kế phù hợp. Thực tiễn thành phố Thủ Đức cho thấy, về mặt pháp lý thành phố Thủ Đức chỉ là đơn vị hành chính cấp huyện nên chưa đủ thẩm quyền để chủ động giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội, lĩnh vực tài chính, đầu tư, đô thị, đất đai, tổ chức bộ máy và đời sống dân sinh trên địa bàn...

Chính vì vậy, để đảm bảo tính hiện thực, hiệu lực, hiệu quả của Điều 14, Điều 15 trong tương lai cần phải đồng bộ hóa một số điểm. Cụ thể, về mô hình, nguyên tắc tổ chức chính quyền thành phố thuộc thành phố Hà Nội phải được tổ chức theo mô hình phân quyền nhằm đảm bảo cho quản trị đô thị mới có chức năng, nhiệm vụ chuyên biệt. Xét về vị trí, thành phố thuộc thành phố Hà Nội được xác định là chính quyền cấp huyện tương đương với quận, thị xã nhưng để đáp ứng các yêu cầu phát triển và vận hành của đô thị mới, chính quyền thành phố thuộc thành phố Hà Nội cần được trao quyền tự quyết cao.

Việc thành lập thành phố thuộc thành phố Hà Nội là thúc đẩy sự ra đời và phát triển mạnh mẽ các đô thị vệ tinh (bên cạnh các đô thị trung tâm) và là nơi tập trung những yếu tố mới về kinh tế, xã hội và khoa học – công nghệ nhưng các quy định trong Dự thảo chưa phản ánh được nét riêng đặt thù này. Chính vì vậy, thành phố thuộc thành phố Hà Nội cần được phân quyền hơn nữa. Bên cạnh đó, tính vượt trội, đặc thù cho Hà Nội trong đó có các đô thị vệ tinh nhất là thành phố thuộc Thủ đô cần phải được tính đến trong quy hoạch, quản lý và phát triển.

PGS.TS Trần Thị Diệu Oanh, Học viện Hành chính quốc gia cho rằng, để thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, phát triển Thủ đô cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho Hà Nội, đặc biệt về biên chế, cán bộ công chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập, có chính sách trọng dụng nhân tài, thành lập cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp đặc thù, thẩm quyền của HĐND, UBND thành phố…

Theo PGS.TS Trần Thị Diệu Oanh, thẩm quyền cho thành phố thuộc thành phố Hà Nội phải cao hơn thẩm quyền cấp huyện để tạo tiền đề bứt phá. Vì vậy, đối với thành phố trực thuộc Thủ đô, cần tăng tính chủ động sáng tạo, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu là Chủ tịch UBND, tổ chức chính quyền địa phương thuộc Thủ đô sao cho năng động, hiệu quả; Cho phép thành phố chủ động giao biên chế đủ đảm bảo thực hiện nhiệm quản lý hành chính nhà nước.

Liên quan đến phân cấp, ủy quyền, ngoài việc ủy quyền theo nguyên tắc chung quy định tại Luật tổ chức chính quyền địa phương thì dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cũng nên mở rộng việc phân cấp, ủy quyền của UBND thành phố Hà Nội. Trong đó, quy định UBND thành phố Hà Nội phân cấp hoặc ủy quyền một số nhiệm vụ, quyền hạn cho các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND thành phố Hà Nội, cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận, huyện, thị xã… Tuy nhiên, quá trình xây dựng cần tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc để đảm bảo đồng bộ với các quy định hiện hành như Luật tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết số 97/2019/QH14 thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội...

Bà Diệu Oanh cũng cho biết, Luật tổ chức chính quyền địa phương đã quy định rất rõ về phân cấp, ủy quyền, vì vậy dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) chỉ nên quy định các vấn đề khác nhau, trong đó chú trọng các quy định mang tính phân quyền tối đa để tạo thuận lợi cho thành phố Hà Nội.

Phương Mai