Nâng cao hiệu quả phiên tòa rút kinh nghiệm

Nghị quyết số 49-NQ/TW, ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã xác định “Đổi mới việc tổ chức phiên tòa xét xử… là bước đột phá của hoạt động tư pháp”. Theo đó, hệ thống TAND trong tỉnh đang đổi mới tổ chức phiên tòa theo đúng tinh thần cải cách tư pháp. Trong đó, yêu cầu phiên tòa rút kinh nghiệm phải được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc, thiết thực, có hiệu quả và đúng luật định đối với tất cả các loại án. Thực hiện hướng dẫn của TAND tối cao, từ năm 2017 đến nay, TAND tỉnh yêu cầu mỗi thẩm phán phải lựa chọn để chủ tọa xét xử ít nhất một phiên tòa rút kinh nghiệm. Kết quả của việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm được xác định là một trong các tiêu chí để bình xét thi đua đối với cá nhân thẩm phán và tập thể đơn vị.

Theo đó, năm 2024, TAND 2 cấp tỉnh tổ chức 14 phiên tòa rút kinh nghiệm liên quan đến hình sự, án dân sự, hành chính. Tại các phiên tòa rút kinh nghiệm, thẩm phán bám sát kế hoạch, chuẩn bị nội dung theo hướng dẫn của TAND tối cao. Các phiên tòa diễn ra đúng quy định của Bộ Luật tố tụng hình sự, đáp ứng đúng tinh thần cải cách tư pháp. Chủ tọa phiên tòa có kỹ năng điều hành tốt, tạo điều kiện để kiểm sát viên, luật sư, bị cáo thực hiện quyền của mình. Kết quả tranh tụng tại phiên tòa được coi trọng, việc áp dụng pháp luật có căn cứ, bản án tuyên đúng người, đúng tội, không oan, sai, không bỏ lọt tội phạm. Sau khi kết thúc phiên tòa, lãnh đạo TAND tỉnh và Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp tổ chức rút kinh nghiệm với tinh thần nghiêm túc và cầu thị nhằm phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế. Đối với những người tham dự, thông qua phiên tòa và cuộc họp rút kinh nghiệm tích lũy được bài học phục vụ thiết thực cho hoạt động xét xử.

Ngày 30/8/2024, TAND tỉnh tổ chức phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự rút kinh nghiệm, có trình chiếu tài liệu, chứng cứ đối với bị cáo Đàm Đình Hiền bị truy tố về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”. Với những tài liệu, chứng cứ khách quan, thuyết phục được công khai trình chiếu tại phiên tòa, bị cáo đã khai nhận hành vi phạm tội tại tòa phù hợp với lời khai có trong hồ sơ vụ án. Căn cứ Bộ luật Hình sự, Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Hiền 20 năm tù về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”.

Tòa án nhân dân huyện Thạch An phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân huyện mở phiên tòa rút kinh nghiệm "tàng trữ trái phép chất ma túy" bằng hình thức trực tuyến.

Sau khi kết thúc phiên tòa, TAND tỉnh họp rút kinh nghiệm, đánh giá những ưu điểm, chỉ rõ bất cập, hạn chế cần rút kinh nghiệm, nhất là kỹ năng điều hành phiên tòa của thẩm phán. Tại các cuộc họp rút kinh nghiệm, các thẩm phán, hội thẩm nhân dân tham gia đóng góp ý kiến, phân tích, đánh giá, rút kinh nghiệm việc điều hành phiên tòa; công tác chuẩn bị đối với một số vụ án hình sự, dân sự, hành chính; tác phong, trang phục, ứng xử, bản lĩnh nghề nghiệp của thẩm phán, chủ tọa phiên tòa và thành viên hội đồng xét xử; chất lượng phiên tòa. Việc áp dụng pháp luật tố tụng trong giải quyết, xét xử vụ án; tính thuyết phục, sự nghiêm minh của pháp luật đối với các bản án và các vấn đề liên quan đến công tác xét xử. Trong đó, tập trung vào các vụ án vi phạm quy định về tổ chức xuất nhập cảnh trái phép, vận chuyển trái phép chất ma túy, khởi kiện quyết định hành chính, tranh chấp quyền sử dụng đất, thừa kế tài sản.

Chánh án TAND tỉnh Lưu Thu Giang cho biết: Ghi nhận từ các phiên tòa rút kinh nghiệm cho thấy, chất lượng hoạt động nghiệp vụ của hội đồng xét xử, thẩm phán chủ tòa phiên tòa, hội thẩm nhân dân, thư ký tại phiên tòa được nâng lên do tâm lý phiên tòa đang được đặt dưới sự theo dõi, giám sát công khai. Trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ kỹ càng, chuẩn bị tốt các tài liệu, bản cáo trạng, đề cương xét hỏi, dự thảo luận tội, dự kiến các tình huống phát sinh…hội đồng xét xử chủ động, kiểm soát tốt các hoạt động tại phiên tòa cũng như tham gia xét hỏi, điều hành tranh luận các nội dung liên quan đến tình tiết vụ án, chứng cứ buộc tội, gỡ tội…một cách thuyết phục. Đây được xem là mô hình mới, thể hiện sự kết hợp chặt chẽ giữa TAND và Viện kiểm sát nhân dân hai cấp trong hoạt động tố tụng. Mô hình này đang góp phần từng bước đổi mới phương thức lãnh đạo, lề lối làm việc của hệ thống tòa án trong tỉnh theo hướng khoa học, hiện đại…

Đồng thời, giúp hội đồng xét xử, các thẩm phán tham dự phiên tòa thấy được những mặt hạn chế để có kế hoạch tự học tập, nâng cao trình độ nhận thức, kỹ năng xét xử và áp dụng pháp luật trong công tác giải quyết, xét xử các loại vụ án; rút ra những bài học quý báu về việc áp dụng pháp luật, tích lũy thêm kinh nghiệm về kỹ năng điều hành tranh tụng, kỹ năng xét hỏi, xử lý các tình huống pháp lý xảy ra tại phiên tòa...

Nhờ tổ chức tốt các phiên tòa rút kinh nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng xét xử các vụ án hình sự, năm 2024, TAND hai cấp tỉnh thụ lý, giải quyết 3.756/3.852 vụ việc các loại, đạt 97,5%, tăng 2,4% so với năm 2023, 100% vụ việc trong hạn luật định.

Tiến Mạnh