Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực khoa học và công nghệ

Với chủ trương lấy doanh nghiệp làm trung tâm để tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh để phát triển nhanh và bền vững, dưới sự lãnh đạo, quan tâm của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo (ĐMST), phát triển tiềm lực KH&CN, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, sở hữu trí tuệ, ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ, an toàn bức xạ và hạt nhân, các dịch vụ công đạt được những thành tựu đáng kể, nhiều cơ chế, chính sách mới được ban hành và đổi mới các biện pháp quản lý, triển khai đi vào thực tiễn, từng bước mang lại hiệu quả.

Sở KH&CN tổ chức nhiều sự kiện, hội nghị, hội thảo với sự tham gia của các cơ quan Trung ương, địa phương và các hiệp hội, doanh nghiệp về các chủ đề như hỗ trợ và thúc đẩy hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, mã số mã vạch và truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa, gặp gỡ các doanh nghiệp, hợp tác xã trong lĩnh vực KH&CN, phát động cuộc thi khởi nghiệp ĐMST tỉnh lần thứ nhất... Công tác phối hợp giữa Sở KH&CN với các đơn vị Tỉnh đoàn Thanh niên, Liên minh Hợp tác xã, Hội Nông dân tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh được nâng cao, tổ chức nhiều chương trình góp phần lan tỏa những giá trị của KH&CN, ĐMST đến các tầng lớp nhân dân nói chung, các doanh nghiệp và nhà quản lý nói riêng. Sở tham mưu ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực KH&CN, từ đó góp phần tạo ra các chính sách khuyến khích nghiên cứu, đổi mới và ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất và đời sống, góp phần hoàn thiện quy định quản lý tại địa phương.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Bế Đăng Khoa kiểm tra đề tài “Nghiên cứu bảo tồn và phát triển nguồn gen gà xương đen, thịt đen bản địa (gà Mông) tại huyện Bảo Lâm, Hà Quảng”.

Hiện nay, ngân sách nhà nước bố trí hằng năm cho KH&CN chưa đủ sức tạo ra những đột phá tại địa phương, kinh phí chi sự nghiệp KH&CN năm 2020 là 16 tỷ 532 triệu đồng, năm 2021 là 15 tỷ 189 triệu đồng, năm 2022 là 20 tỷ 891 triệu đồng, năm 2023 là 21 tỷ 500 triệu đồng, năm 2024 là 23 tỷ 933 triệu đồng. Trong thời gian tới, phấn đấu chi ngân sách nhà nước cho KH&CN đạt 1,2% - 1,5% tổng chi ngân sách tỉnh, thông qua năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP), tỷ lệ đóng góp của KH&CN, ĐMST vào tăng trưởng GRDP của tỉnh từ 40% trở lên. Để khuyến khích sáng tạo và đổi mới, giai đoạn 2021 đến nay tỉnh triển khai các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển hoạt động KH&CN, ĐMST trên địa bàn tỉnh, trong đó, hỗ trợ 25 lượt tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã, cá nhân với tổng kinh phí trên 600 triệu đồng, hỗ trợ 11 lượt doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý tiên tiến, công cụ cải tiến năng suất chất lượng. Sở tiếp tục nghiên cứu tham mưu HĐND, UBND tỉnh ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp ĐMST, hoạt động của Quỹ phát triển KH&CN và các chương trình khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động ĐMST nhằm bứt phá những điểm nghẽn và tạo thời cơ mới.

Tập trung phát triển nguồn nhân lực KH&CN chất lượng cao, hiện tỉnh đang thiếu các chính sách thu hút các chuyên gia, nhà khoa học ở các tổ chức KH&CN Trung ương, nhất là các chuyên gia đầu ngành hoạt động KH&CN để chủ trì, tham gia nghiên cứu, tư vấn giải quyết tháo gỡ các vấn đề lớn, trọng điểm của tỉnh, của ngành nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội một cách đồng bộ. Sở KH&CN đang nỗ lực triển khai các giải pháp theo Kế hoạch số 318-KH/TU, ngày 5/3/2024 của Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW, ngày 24/11/2023 Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giao đoạn mới.

Tỉnh tăng cường hợp tác quốc tế về KH&CN, ĐMST, nhất là với tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) và các nước trong khu vực về đào tạo, tập huấn khoa học kỹ thuật, chuyển giao công nghệ; hoạt động triển lãm, diễn đàn, sàn giao dịch, chợ công nghệ, hỗ trợ các hoạt động của doanh nghiệp tỉnh tham gia các hiệp định thương mại đa phương, song phương, diễn đàn thương mại quốc tế, khuyến khích liên doanh, liên kết, chuyển giao công nghệ giữa các tổ chức, doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài. Ứng dụng công nghệ trong quản lý nhà nước, mục tiêu 100% công chức sử dụng các công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm bớt thủ tục hành chính và tăng cường sự minh bạch trong quá trình quản lý KH&CN.

Ứng dụng khoa học và công nghệ góp phần khai thác, phát huy hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương. Ảnh Thanh Loan

Thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu, hỗ trợ chuyển giao công nghệ và thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học, giúp đưa các sản phẩm KH&CN vào thị trường nhanh chóng và hiệu quả. Với phương châm cung ứng cho thị trường cái mà thị trường cần chứ không phải cái địa phương đang có, để thực hiện được mục tiêu này, trước hết phải nâng cao chất lượng quản lý nhà nước đối với các nhiệm vụ KH&CN, các đề tài nghiên cứu, các dự án sản xuất thử nghiệm, chú trọng chất lượng ngay từ khâu đặt hàng, xác định nhiệm vụ KH&CN theo tính cấp thiết của địa phương, đồng thời nâng cao chất lượng hoạt động của các hội đồng khoa học và đẩy mạnh hoạt động tuyển chọn các tổ chức, cá nhân chủ trì thực hiện nhiệm vụ KH&CN tại địa phương.

Tăng cường phân cấp quản lý nhà nước đến các huyện, các ngành trên các lĩnh vực nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, quản lý nhà nước về công nghệ, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, ứng dụng và đảm bảo an toàn bức xạ hạt nhân, từng bước triển khai quy định phân cấp quản lý vào thực tiễn đời sống theo Quyết định số 36/2021/QĐ-UBND, ngày 2/11/2021 của UBND tỉnh quy định phân cấp quản lý nhà nước trong lĩnh vực KH&CN trên địa bàn tỉnh. Để thúc đẩy phát triển KH&CN, ĐMST trong thời gian tới, các giải pháp cần thực hiện một cách đồng bộ, nhất quán, xuyên suốt, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, trước hết là lực lượng công chức quản lý để công tác quản lý nhà nước về KH&CN ngày càng có chiều sâu.

Bế Đăng Khoa, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ