Năng động trong phát triển kinh tế tập thể
Thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022 Hội nghị lần thứ năm BCH Trung ương Đảng khóa XIII về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới”, các hợp tác xã (HTX) trong tỉnh đã phát triển đa dạng ngành nghề, quy mô và trình độ, hỗ trợ tốt hơn cho các thành viên, tạo việc làm thường xuyên và nâng cao thu nhập cho người lao động.
Hợp tác xã nông nghiệp Minh Diện, xã Trực Chính (Trực Ninh) tích tụ ruộng đất sản xuất lúa, khoai tây, tạo việc làm cho nhiều lao động nông thôn.
HTX Chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản Hải Thanh (Hải Hậu) được thành lập tháng 12/2019 với 18 thành viên, tổng diện tích nuôi trồng 24,7ha trong vùng quy hoạch chuyển đổi diện tích trồng lúa có năng suất thấp sang nuôi trồng thủy sản. Các thành viên trong HTX sản xuất, kinh doanh nhiều mô hình như: nuôi thủy sản, lợn, trâu, bò, vịt đẻ siêu trứng; trồng cây dược liệu, cây ăn quả và các loại rau màu… HTX thường xuyên duy trì đàn lợn 300 con trở lên, đàn vịt 5.000 con trở lên; hàng năm thu hoạch trên 90 tấn cá, thịt, trên 3 tấn tôm càng xanh và khối lượng lớn trứng vịt, rau, củ, quả sạch... Sản phẩm trứng vịt của HTX đã được công nhận sản phẩm đạt chất lượng OCOP 3 sao và đạt tiêu chuẩn chất lượng VietGAP. Đến nay, HTX thu hút hơn 60 lao động chính, 50 lao động thời vụ. Các thành viên HTX đã liên kết với nhau trong các khâu sản xuất như cung ứng giống, vật tư, thức ăn chăn nuôi… đồng thời ký kết trực tiếp với các doanh nghiệp, công ty trong tiêu thụ sản phẩm, góp phần giảm chi phí sản xuất, tăng thu nhập cho các thành viên. Năm 2021, HTX khai trương ra mắt cửa hàng giới thiệu nông sản an toàn Thanh Hoa là nơi giới thiệu, quảng bá, cung cấp cho người tiêu dùng các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu, có thương hiệu, uy tín, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, các đặc sản của quê hương và HTX ra thị trường. Cửa hàng đi vào hoạt động đã tạo được mối liên kết theo chuỗi giá trị, từng bước khẳng định chất lượng, uy tín và vai trò của HTX.
Tại huyện Vụ Bản, HTX Sản xuất và thương mại Tân Khánh được thành lập năm 2021 với 16 thành viên tham gia, ngành nghề sản xuất là chăn nuôi và nuôi thủy sản trên tổng diện tích 25ha. Căn cứ vào quy hoạch phát triển tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đặc biệt là phát triển các loại sản phẩm chủ lực, sản phẩm nông nghiệp sạch, hữu cơ, an toàn sinh học, Hội đồng quản trị HTX đã xây dựng kế hoạch phát triển vùng sản xuất nuôi trồng thủy sản với quy mô 10ha, trong đó 5,5ha nuôi cá chuyên canh vào năm 2022 và nhân rộng ra 15ha vào năm 2023. Hội đồng quản trị HTX và cán bộ kỹ thuật nông nghiệp thường xuyên chỉ đạo sát sao, hướng dẫn cụ thể cho các thành viên tham gia trong suốt quá trình sản xuất, đảm bảo mô hình chuyển đổi đạt hiệu quả kinh tế cao. HTX đồng thời là đơn vị trung gian đứng ra cung ứng vật tư, con giống và tổ chức liên kết tiêu thụ sản phẩm giữa các thành viên với đơn vị thu mua. Do chú trọng cải tạo hệ thống thủy lợi và ao nuôi, tập trung vào đối tượng con nuôi có giá trị kinh tế cao như cá trắm đen, cá quả và 60% diện tích nuôi cá cảnh (cá Koi Nhật Bản) nên thu nhập của HTX cao gấp 2,5 đến 3 lần so với trồng lúa.
Ngoài 2 điển hình HTX trên còn phải kể đến một số mô hình HTX hoạt động hiệu quả theo phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao, không chỉ tạo việc làm, tăng thu nhập cho các thành viên trong HTX mà còn giải quyết việc làm cho nhiều lao động tại các địa phương… Tiêu biểu như: HTX Kinh tế nông nghiệp tuần hoàn Đình Mộc, xã Giao Tân (Giao Thủy); HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nam Cường, xã Yên Cường (Ý Yên); HTX Nấm và tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp, xã Hồng Thuận (Giao Thủy); HTX Dịch vụ Linh Phát, thị trấn Cồn (Hải Hậu); HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Bình (Nghĩa Hưng); HTX Bốn Thuận, xã Hợp Hưng (Vụ Bản); HTX Sản xuất và chế biến nấm Phúc An, xã Hải Phú (Hải Hậu); HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ Giao Phong (Giao Thủy); HTX Sản xuất và kinh doanh hoa cây cảnh Nam Phong, phường Nam Phong (thành phố Nam Định)…
Để hỗ trợ các HTX phát triển, Thường trực Liên minh HTX tỉnh đã chủ động nắm bắt khó khăn và nhu cầu đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị của các HTX để lựa chọn, báo cáo, đề xuất, giới thiệu với Quỹ hỗ trợ Liên minh HTX Việt Nam. Trong những tháng đầu năm 2024 đã có 2 dự án được giải ngân, nâng tổng số dư nợ cho các HTX của tỉnh vay lên trên 120 tỷ đồng từ Quỹ hỗ trợ Liên minh HTX Việt Nam và 2,63 tỷ đồng từ Quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm. Liên minh HTX tỉnh còn tham mưu UBND tỉnh quyết định lựa chọn 5 HTX tham gia “Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021-2025” gồm: HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Hồng (Nghĩa Hưng); HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Trực Tuấn (Trực Ninh); HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Yên Nhân (Ý Yên); HTX Nông nghiệp và cơ khí Xuân Tiến (Xuân Trường); HTX Sản xuất kinh doanh, dịch vụ Trung Hiếu (Nghĩa Hưng). Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục phát triển quan hệ hợp tác với Tổ chức phát triển Hà Lan Agriterra ký hợp tác tư vấn, hỗ trợ nâng cao năng lực quản trị cho đội ngũ cán bộ xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn xây dựng chuỗi giá trị hiệu quả cho 3 HTX tại các huyện Ý Yên, Nam Trực và Nghĩa Hưng giai đoạn 2023-2026. Phối hợp tuyên truyền đến các HTX về chương trình hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp với Chính phủ, một số tỉnh, trường đại học của Nhật Bản trong chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, đào tạo nâng cao tay nghề, bồi dưỡng nguồn nhân lực, đưa cán bộ, lao động nông nghiệp sang học tập, lao động tại Nhật Bản, tạo nguồn lực chất lượng thúc đẩy phát triển HTX nông nghiệp của tỉnh trong giai đoạn mới. Nhờ đó, các HTX đã nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động, khai thác hiệu quả tiềm năng đất đai, lao động, lợi thế sản phẩm vùng miền, tạo thêm động lực mới cho tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Nhiều HTX đã tích tụ ruộng đất, hình thành nên các cánh đồng mẫu lớn, cánh đồng hợp tác để liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp, áp dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, gia tăng giá trị sản phẩm, thực hiện các chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ nông sản. Toàn tỉnh có tổng số 32 HTX ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, chế biến sản phẩm; 89 HTX liên kết với doanh nghiệp sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm.
Với sự năng động trong sản xuất, kinh doanh, các HTX đã góp phần thúc đẩy kinh tế tập thể của tỉnh phát triển mạnh, từng bước khẳng định vị trí, vai trò tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Năm 2024, tỉnh ta có 3 HTX được tôn vinh HTX tiêu biểu, được Liên minh HTX Việt Nam tặng thưởng Bằng khen và vinh danh giải thưởng “Ngôi sao HTX Việt Nam” lần thứ nhất, đó là: HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Bình, HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ Trung Hiếu (Nghĩa Hưng) và Quỹ tín dụng nhân dân Thọ Nghiệp (Xuân Trường).
