NATO cảnh báo về chiến lược thâu tóm doanh nghiệp của Trung Quốc trong đại dịch COVID-19

Cuộc họp trực tuyến của NATO với bộ trưởng các nước ngày 15/4. Ảnh: NATO

“Chúng ta cần phải hành động nhiều hơn để bảo vệ công nghệ phương Tây không bị các công ty Trung Quốc mua lại. Sẽ có một sự cạnh tranh khốc liệt liên quan đến việc kiểm soát công nghệ”, John Sawers, cựu lãnh đạo Cơ quan Tình báo Anh (MI6), trả lời phỏng vấn báo Sky News trong tuần.

Phát ngôn của ông Sawers được đưa ra sau khi xuất hiện thông tin công ty thiết kế chip bán dẫn Imagination Technologies của Anh có thể chuyển sang Trung Quốc. Trước đó, vào năm 2017, một công ty tư nhân được Chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn đã mua lại Imagination Technologies.

Trong một cuộc họp trực tuyến với các bộ trưởng quốc phòng ngày 15/4, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg nhấn mạnh “ảnh hưởng địa chính trị của đại dịch sẽ là đáng kể" nếu những khó khăn kinh tế khiến "một số đồng minh dễ bị tổn thương có thể bán hết cơ sở hạ tầng quan trọng".

Ông cho biết các bộ trưởng đã thảo luận về "khả năng phục hồi" được ghi trong Điều 3 của hiệp ước thành lập liên minh, đảm bảo các quốc gia thành viên NATO có khả năng phục hồi, duy trì được các cơ sở hạ tầng then chốt và cung cấp thiết bị quan trọng trong các cuộc khủng hoảng.

Trong một cuộc hội đàm trực tuyến vào ngày hôm sau, Phó Tổng thư ký NATO Mircea Geoana khuyến cáo: "Rõ ràng, mọi chính phủ đều có chủ quyền quốc gia khi quyết định đâu là ngành công nghiệp chiến lược mà họ muốn giữ lại. Các thị trường tự do cần phải tiếp tục hoạt động, nhưng phải chắc chắn các ngành công nghiệp và cơ sở hạ tầng không được phép thiếu nhằm đảm bảo an toàn cho các quốc gia trong bất kể hoàn cảnh nào”.

Một số chuyên gia cảnh báo Trung Quốc đã phần nào thực hiện chiến lược thâu tóm trên.

Cụ thể, trong một báo cáo gần đây của Frans-Paul van der Putten – nghiên cứu cấp cao tại Viện Clingendael (thành phố The Hague, Hà Lan), ông chỉ ra công ty nhà nước Trung Quốc COSCO hiện đang giữ quyền kiểm soát hai trong số ba cổng cảng bốc dỡ tại Piraeus (Hy Lạp), sở hữu 90% nhà khai thách thiết bị đấu nối công nghiệp duy nhất tại Bỉ, đồng thời nắm 51% cổ phần kiểm soát quản lý các cảng lớn nhất tại Valencia và Bilbao (Tây Ban Nha). Bên cạnh đó, công ty này cũng nắm cổ phần trong các cảng ở Antwerp, Las Palmas và Rotterdam (Hà Lan).

Mặc dù không đề cập tới vấn đề quốc phòng trong các hoạt động đầu tư của Trung Quốc, song Van der Putten tin rằng những kết quả mà ông tìm ra phần nào gióng lên hồi chuông đáng lo ngại. “Sự ảnh hưởng mà Trung Quốc đang xây dựng có thể giúp quốc gia này chuyển dòng chảy thương mại từ nơi này sang nơi khác. Sẽ đặc biệt nguy hiểm nếu châu Âu đánh mất hoặc đối mặt với nguy cơ mất kiểm soát các hoạt động ngoại thương”, vị chuyên gia lưu ý.

Đề cập tới sự việc Trung Quốc giành quyền kiểm soát cảng biển Piraeus, ông Van der Putten cho biết hành động đó có thể lường trước được do Hy Lạp không có nhiều lựa chọn kinh tế vì chương trình “thắt lưng buộc bụng” của EU. Tuy nhiên, hiện giờ Hy Lạp có thể hối tiếc vì sự lựa chọn này.

“Hy Lạp phải tìm một người mua, và đối với Brussels, bất kỳ người mua nào cũng được. Nếu như Trung Quốc là khách hàng tiềm năng duy nhất, thì chuyện đó cũng được chấp thuận. Giờ nhìn lại, tôi sẽ nói đó là một quyết định sai lầm”.

Ông Van der Putten khuyến cáo các quốc gia châu Âu từng tin rằng họ sẽ không bị tổn thất từ sự ảnh hưởng của Trung Quốc nên suy nghĩ lại. “Tôi hy vọng sẽ có một giải pháp chung cho châu Âu đối với vấn đề này. Các quốc gia yếu thế không bị bỏ rơi khi phải tự tìm đường giải quyết”.

Cách đây 1 năm, EU đã thông qua các biện pháp mới nằm trong khuôn khổ sàng lọc đầu tư nước ngoài nhằm bảo vệ lợi ích chiến lược của khối. Các biện pháp quy định đến tháng 10/2020, tất cả các quốc gia thành viên sẽ phải thực hiện một quy trình bắt buộc. Theo đó họ sẽ thông báo cho nhau và cho Ủy ban châu Âu (EC) biết nếu xuất hiện đề nghị đầu tư ngoài EU nghi vấn. Trước các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc trong thời điểm dịch bệnh COVID-19 hoành hành, EC đã hối thúc các chính phủ đẩy nhanh quy trình này.

Bảo Hà/Báo Tin tức