'Nếu luật cho phép, Bộ Công an không ngại quản lý trại cai nghiện'

Sáng 13/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Các đại biểu Quốc hội cho rằng cần sửa đổi luật để hoàn thiện cơ chế, pháp luật trong phòng, chống ma túy thời gian tới.

Quy định người dùng ma túy tự khai báo là “quá ngây thơ”

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp), luật cần phân định rõ “người sử dụng trái phép chất ma túy” và “người nghiện ma túy”, từ đó có biện pháp xử lý tương xứng về pháp luật.

Trước năm 2009, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy được quy định là một tội trong Bộ luật Hình sự và có tính răn đe khá cao.

Tuy nhiên, theo bà Thủy, sau khi có sự thay đổi trong nhận thức về hành vi này, coi người sử dụng trái phép chất ma túy là nạn nhân của tệ nạn ma túy thì Bộ luật Hình sự đã không quy định đây là tội danh. “Từ đó dẫn đến việc gia tăng nhanh chóng người nghiện trong thời gian qua”, nữ đại biểu nêu thực tế.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp), cần ngăn ngừa phát sinh thêm người nghiện ma túy. Ảnh: Quốc hội.

Vì vậy theo bà Thủy, cần ngăn ngừa phát sinh thêm người nghiện ma túy. "Quản lý người sử dụng chất ma túy và có biện pháp từ sớm, chặt chẽ mới mang lại hiệu quả", bà Thủy nói về đề nghị có chế tài đối với người không chấp hành xét nghiệm ma túy.

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (Chánh án TAND Hà Nội) nêu con số năm 2009 có 146.000 người nghiện nhưng năm 2019 đã có 235.000 người nghiện, tăng 60%.

Dẫn chứng vụ án ca sĩ Châu Việt Cường giết người yêu, vụ bé 3 tuổi tại Hà Nội chết do bố mẹ đánh đập sau khi sử dụng ma túy, vụ nữ sinh Học viện Ngân hàng bị kẻ nghiện giết tại Thường Tín để lấy tiền để mua ma túy, ông Chính nhấn mạnh cần tăng cường biện pháp phòng ngừa và quản lý người sử dụng ma túy.

Đặt vấn đề người nghiện ma túy là bệnh nhân hay tội phạm, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho rằng phải căn cứ vào thực tế.

“Trước hết, phải xác định nghiện ma túy là trạng thái bệnh lý nên họ là bệnh nhân. Nếu nghiện ma túy làm việc phạm pháp thì họ là tội phạm", ông Trí phân tích.

Về quy định cai nghiện ma túy trong gia đình và cộng đồng, theo ông Trí, sẽ rất khó làm vì nhiều người nghiện không tự nguyện cai nghiện.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đánh giá đây là giải pháp cần thiết để giảm chi ngân sách, giảm tải cho các cơ sở cai nghiện ma túy. Tuy nhiên, cần làm rõ về thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng và các biện pháp giám sát. Tránh tình trạng lợi dụng việc này để không đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện, khi ở nhà vẫn tiếp tục sử dụng ma túy.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (Long An) cho rằng quy định người sử dụng trái phép ma túy phải tự khai báo về hành vi của mình với các cơ quan chức năng là “quá ngây thơ”. Ảnh: Quốc hội.

Đại biểu Huỳnh Cao Nhất (Bình Định) góp ý quy định người sử dụng trái phép ma túy phải tự khai báo về hành vi của mình với các cơ quan chức năng là điều khó khả thi.

Theo ông, ngoài việc lo sợ xã hội xa lánh, theo quy định hiện hành, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị xử phạt cảnh cáo hoặc bị phạt tiền. “Khi tự khai báo thì họ có bị phạt không? Nếu tự khai báo mà vẫn bị phạt thì quy định này khó khả thi”, ông Nhất nói.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (Long An) cũng cho rằng quy định người sử dụng trái phép ma túy phải tự khai báo về hành vi của mình với các cơ quan chức năng là “quá ngây thơ”.

Theo bà, khi phát hiện người sử dụng ma túy phải thông báo ngay với chính quyền để ngăn chặn. “Khó có thể trông chờ vào sự tự giác của người nghiện. Nếu không có các biện pháp phòng ngừa, e rằng số người nghiện sẽ tăng cao trong thời gian tới”, bà Dung cảnh báo.

Không ngại quản lý cơ sở cai nghiện

Giải trình làm rõ trình băn khoăn của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Công an Tô Lâm khẳng định quan điểm chung của ban soạn thảo là trong đấu tranh chống tội phạm cũng tính đến phòng ngừa tội phạm.

"Đấu tranh không chỉ là bắt giữ, mà phải ngăn chặn, giảm được tội phạm, giảm nguồn cung và nguồn cầu ma túy”, ông Lâm nói và nhấn mạnh yếu tố phòng ngừa rất quan trọng.

Đại tướng Tô Lâm khẳng định trọng tâm của dự án luật này là con người, trong đó quy định từng bước xử lý khác nhau với người nghiện ma túy và người sử dụng trái phép chất ma túy.

Bộ trưởng Công an Tô Lâm khẳng định nếu luật cho phép, Bộ Công an không ngại quản lý các cơ sở cai nghiện. Ảnh: TTXVN.

Cụ thể, người sử dụng trái phép chất ma túy chưa bị xử lý hành chính, chủ yếu là vận động, giáo dục, mức độ quản lý nhẹ nhất. Người nghiện ma túy thì bắt đầu có các biện pháp, chế tài xử lý hành chính. Còn tội phạm thì rõ ràng xử lý hình sự theo pháp luật.

Về cơ quan chủ trì, cơ quan chuyên trách phòng, chống ma túy, Bộ trưởng Công an nêu thực tế cơ quan chuyên trách phòng, chống ma túy rất nhiều. Vì vậy, Bộ Công an sẽ làm rõ, giao trách nhiệm rạch ròi cho các cơ quan chuyên trách, song cơ quan chủ trì ở đây là cơ quan công an.

Theo đại tướng Tô Lâm, như vậy sẽ đảm bảo đúng nguyên tắc “một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì, còn rất nhiều lực lượng cùng tham gia phối hợp”.

Bộ trưởng Tô Lâm cho biết kết quả đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy cho thấy, trong giai đoạn 2017-2019, các cơ quan chuyên trách trong CAND đã trực tiếp phát hiện, điều tra, xử lý trên 95% số vụ, còn các cơ quan khác tham gia chỉ tỷ lệ nhỏ.

Nhắc đến vấn đề về quản lý cơ sở cai nghiện, đại tướng Tô Lâm khẳng định Bộ Công an không ngại vấn đề này. “Nếu luật cho phép, chúng tôi rất sẵn sàng làm việc này. Đây là một biện pháp để ngăn ngừa tội phạm và Bộ Công an không ngại quản lý”, người đứng đầu Bộ Công an nhấn mạnh.

Hoài Thu