Nga tận dụng kẽ hở của hệ thống Starlink, khép vòng vây ở Avdeevka

Ngày 23/10, sau 4 ngày tiến hành hỏa lực chuẩn bị dữ dội, quân đội Nga đã thành công trong chiếm giữ núi xỉ thải của Nhà máy than cốc Avdeevka (quân đội Ukraine gọi là Điểm cao 260); tuyến phòng thủ của quân đội Ukraine ở phía tây bắc Avadivka đã bị xuyên thủng hoàn toàn.

Vào ngày 24/10, hàng chục cuộc phản công của Ukraine được phát động nhằm giành lại quyền kiểm soát núi xỉ thải, nhưng đều thất bại. Quân Nga rõ ràng đã giành được lợi thế chiến thuật quan trọng, sau khi kiểm soát Điểm cao 260; từ đây họ có thể theo dõi sát sao mọi động thái của quân đội Ukraine trong khu vực nhà máy ở phía bắc thành phố bất cứ lúc nào.

Điều đáng chú ý là lực lượng tấn công của quân Nga gồm biệt đội tử thần Storm Z và lực lượng lính đánh thuê Wagner tinh nhuệ, đã tiến vào Nhà máy luyện cốc và các khu vực nhà máy phụ trợ khác từ khu vực Điểm cao 260.

Hiện trong khu vực Nhà máy luyện cốc, quân đội Ukraine đã bố trí các vật cản như mìn, chất nổ tự chế. Vì vậy, bước tiến của quân Nga vào khu vực nhà máy tương đối chậm; hiện tại chủ yếu tập trung vào việc trinh sát phát hiện và kiểm tra các vị trí hỏa lực và số lượng quân Ukraine tại đây.

Trong khi đó, một nhóm quân Nga khác phát động mũi đột kích bất ngờ từ Yasinovartaya, và cuối cùng đã tiếp cận thành công trạm lọc khí cao áp Donetsk vào ngày 25/10. Trạm này là một trong những khu vực kiên cố và quan trọng nhất ở phía bắc Avdeevka, đồng thời cũng là chìa khóa cốt lõi để tiến từ ngoại thành vào khu công nghiệp phía Bắc thành phố.

Ở phía nam Avadivka, một số đơn vị cấp lữ đoàn của quân đội Nga cuối cùng đã đạt được bước đột phá quan trọng trong 5 ngày qua, đập tan tuyến phòng thủ của Ukraine ở tuyến Opytne - Spartak, khi quân Nga quyết tâm vượt qua các bãi mìn dày đặc và địa hình trống trải, tiếp cận ngoại vi thành phố Avdeevka nằm cách đó khoảng 1 km.

Một đội xâm nhập chung bao gồm lực lượng đặc biệt của Quân đội Nga và biệt kích Wagner, xuất phát từ làng Opytne, vượt qua khu vực phòng ngự của Ukraine thuộc tuyến phòng thủ Tonen'ke - Sjeverne, tiến vào rìa thành phố Avdeevka ở khu vực phía tây nam và phá hủy một số đài quan sát pháo binh Ukraine và các ổ hỏa lực được xây dựng sẵn.

Theo thông tin được truyền thông phương Tây cung cấp, hiện có khoảng 8.000 quân Ukraine đồn trú ở Avadivka, và khoảng 4 lữ đoàn bên ngoài Avadivka đang gấp rút ra tiền tuyến được tiếp viện. Trước tình hình chiến trường đang chìm trong khủng hoảng ở Avadivka, quân đội Ukraine có kế hoạch tăng số lượng quân trú phòng từ 8.000 lên 30.000 quân.

Tuy nhiên, nếu kế hoạch tăng quân đồn trú trong thành phố lên 30.000 người của quân đội Ukraine được thực hiện, để đảm bảo quân đồn trú có thể giữ vững kênh tiếp tế dưới sự bao vây của quân Nga, quân đội Ukraine ít nhất phải chuyển quân từ Ocheretny đến Pervomaycke.

Ít nhất 100.000 quân Ukraine đã sẵn sàng được tung vào khu vực phòng thủ bên ngoài của khu vực Thị trấn trượt tuyết Pervomaycke. Nói cách khác, nếu quân đội Ukraine muốn giữ vững Avdeevka thì ít nhất họ phải duy trì như quân số đầu tư vào trận Bakhmut hồi đầu năm.

Ngoài ra, một biểu hiện khác cho thấy, quân Ukraine đánh mất lợi thế phòng thủ ở mặt trận Avdeevka là thông tin liên lạc. Gần đây, lực lượng vũ trang Ukraine phàn nàn rằng, quân đội Nga đã phá hủy các trung tâm liên lạc vệ tinh và trạm phân tích tình báo trên quy mô lớn.

Từ cuối tháng 9, quân đội Nga đã tiến hành các cuộc tấn công có độ chính xác cao vào các sở chỉ huy, trung tâm liên lạc, các nút chỉ huy, kiểm soát và các trạm phân tích tình báo… của quân đội Ukraine dọc đường chiến tuyến.

Quân đội Ukraine cho rằng, hệ thống liên lạc vệ tinh Starlink của Mỹ, chính là “thủ phạm” gây ra sự phá hủy trung tâm chỉ huy chiến trường của quân đội Ukraine, bởi quân Nga thường sử dụng các thiết bị trinh sát tác chiến điện tử mới, để xác định vị trí trạm truy cập Internet di động và và ngay lập tức tổ chức bắn phá.

Hệ thống liên lạc vệ tinh Starlink chính là "nút thần kinh mạng" để quân đội Ukraine tiến hành chỉ huy chiến trường và kết nối hậu phương. Quân đội Ukraine tin rằng, việc truyền tín hiệu của thiết bị đầu cuối Starlink gần như đã vạch trần hệ thống chỉ huy chiến thuật của quân đội Ukraine trên tất cả các chiến trường, và hầu hết nơi đóng quân của họ cũng đã bị quân Nga phong tỏa.

Các nhà phân tích chỉ ra rằng, khi thiết bị đầu cuối Starlink thực hiện liên lạc vệ tinh, cường độ tín hiệu gửi và nhận tương đối cao. Một khi thiết bị đầu cuối được kết nối với vệ tinh, nó có khả năng bị lộ ngay lập tức; và quân đội Nga thường có thể tìm thấy sở chỉ huy của Ukraine trong khu vực có bán kính tới vài km trong vòng 20 phút và tổ chức bắn phá.

Chỉ trong hai tháng qua, Sở chỉ huy Lữ đoàn bộ binh cơ giới 47 của Quân đội Ukraine đã bị ném bom ba lần và nhiều chỉ huy thiệt mạng tại chỗ. Gần đây, ba đơn vị cấp tiểu đoàn của Lữ đoàn bộ binh cơ giới 47 đã tăng viện cho chiến trường Avadivka và những sơ hở trong liên kết liên lạc của họ vẫn còn rõ ràng.

Các quan chức kỹ thuật của quân đội Ukraine cho rằng, các máy thu mặt đất Starlink do Mỹ cung cấp cho quân đội Ukraine, được thiết kế và sản xuất theo tiêu chuẩn dân sự, nên khả năng giữ bí mật không được tính toán ngay từ khâu thiết kế.

Do NATO và Mỹ cung cấp tương đối ít phương tiện liên lạc quân sự tiên tiến cho quân đội Ukraine, và hầu hết số này đều đặt ở Kiev và các chiến trường lớn, chưa trang bị đến cấp lữ đoàn của Ukraine. Đặc biệt là việc lạm dụng hệ thống liên lạc vệ tinh Starlink của Quân đội Ukraine, nên dễ bị Nga phát hiện.

Nhằm giảm bớt việc Nga sử dụng thiết bị tác chiến điện tử để tìm kiếm máy thu mặt đất Starlink và sau đó thực hiện các hoạt động tấn công chính xác, hiện Quân đội Ukraine đang giảm dần sự phụ thuộc vào Starlink. Thậm chí, một số binh sĩ Ukraine cũng giới hạn thời gian gọi xuống dưới 15 phút, khi sử dụng máy thu mặt đất Starlink để liên lạc.

Trong hai tháng qua, khi quân đội Ukraine sử dụng máy thu mặt đất Starlink để tổ chức liên lạc mặt đất, một khi vượt quá 20 phút, rất có thể sẽ gặp pháo binh Nga tiêu diệt chính xác. Tuy nhiên, trước tình trạng thiếu máy thông tin quân sự công suất lớn, khiến Quân đội Ukraine vẫn phải phụ thuộc nhiều vào hệ thống Starlink.

Trên thực tế, nếu không có hệ thống Starlink, việc liên lạc giữa các đơn vị cơ sở trên chiến trường của quân đội Ukraine sẽ thậm chí tê liệt, không thể chỉ huy, phối hợp và hiệp đồng. Do vậy, việc tác chiến cơ động ở ngoại ô Avdeevka gặp bất lợi rất lớn cho quân Ukraine; trong khi quân Nga đang dồn ép từng bước.

Tiến Minh