Nghệ sĩ có khả năng thẩm định sản phẩm quảng cáo không?
NSND Hồng Vân và ca sĩ Phương Mỹ Chi. Ảnh: CTV
Sau những nghệ sĩ gạo cội như Hồng Vân hoặc Quyền nguồn gốc. Đây là câu chuyện đang được đông đảo người hành vi tiếp tay cho gian thương gây rối thị trường tiêu dùng.
Sau những nghệ sĩ gạo cội như Hồng Vân hoặc Quyền Linh, lại đến lượt ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi phải xin lỗi công chúng vì quảng cáo sản phẩm không rõ nguồn gốc. Đây là câu chuyện đang được đông đảo người hâm mộ quan tâm, bởi lẽ khi nghệ sĩ quảng cáo những sản phẩm kém chất lượng thì chẳng khác gì hành vi tiếp tay cho gian thương gây rối thị trường tiêu dùng.
Ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi bước lên sân khấu từ cuộc thi Giọng hát Việt nhí. Năm nay 18 tuổi, ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi có lượng khán giả hâm mộ khá đông đảo, nên rất được các nhãn hàng mời quảng cáo. Thế nhưng, ca sĩ trẻ này không thể nào phân định được giá trị thật giả của từng sản phẩm để giới thiệu đến công chúng.
Phương Mỹ Chi đã dùng trang Facebook cá nhân để quảng cáo kẹo ngậm trắng da. Tất nhiên, nhiều người cũng tò mò về sản phẩm kỳ diệu này, và kết quả ai cũng ngã ngửa vì thứ kẹo ngậm trắng da kia không hề có ở xứ sở kim chi.
Ai giúp nghệ sĩ xác minh nguồn gốc của sản phẩm quảng cáo? Câu hỏi ấy mới đáng băn khoăn nhất. Bởi lẽ, hiện nay vẫn chưa có cơ quan chức năng nào chuyên trách theo dõi sự bát nháo của những lời quảng cáo có cánh trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
Kẹo ngậm trắng da là sản phẩm lừa đảo. Vai trò của ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi ra sao? Cô phân bua: “Ở tuổi đã biết đẹp là gì nên Chi cũng đặc biệt quan tâm đến việc chăm chút bản thân. Vì vậy, em có tìm hiểu qua bạn bè về sản phẩm trên và nhận được phản hồi tốt. Song song việc nhận quảng cáo về sản phẩm, một mặt là xuất phát từ mong muốn trải nghiệm của bản thân, mặt khác nôn nóng giới thiệu đến mọi người vì tin tưởng từ trải nghiệm bản thân và lời giới thiệu của bạn bè. Và hơn hết là tin tưởng vào giấy kiểm định sản phẩm được cung cấp mà bỏ quên những yếu tố khác cũng quan trọng không kém”.
Bài học về sự ngây ngô của ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi một lần nữa cho thấy thị trường trưng dụng nghệ sĩ để quảng cáo tại nước ta đang tồn tại nhiều bất cập. Cách đây không lâu, một gương mặt gạo cội là Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Hồng Vân cũng phải xin lỗi vì hành vi tương tự. Không chỉ là bà chủ của Sân khấu kịch Hồng Vân, mà NSND Hồng Vân còn tham gia nhiều bộ phim và nhiều gameshow ăn khách. Mỗi năm, NSND Hồng Vân nhận được không ít hợp đồng quảng cáo từ các nhãn hàng. Thế nhưng, thời gian gần đây, khán giả đã phản ứng khi NSND Hồng Vân quảng cáo nhiều sản phẩm có chất lượng không đúng như cam kết. NSND Hồng Vân đã viết một tâm thư có nội dung “Hồng Vân xin cúi đầu nhận lỗi với quý khản giả”, trong đó có đoạn: “…Là một nghệ sĩ nhận được nhiều tình cảm và sự ủng hộ, tin tưởng của công chúng, Vân vô cùng hối tiếc khi không ý thức được hết trách nhiệm của mình. Vân xin lỗi vì đã làm việc thiếu thận trọng. Là một người của công chúng, Vân xin ghi nhận tất cả những lời nhận xét, góp ý của mọi người và sẽ coi đây là bài học đắt giá cho mình. Bản thân Vân sẽ cẩn trọng hơn với những phát ngôn của mình và luôn tự cố gắng nhiều hơn nữa để trở thành một người nghệ sĩ hoàn thiện về cả năng lực và đạo đức làm nghề, xứng đáng với lòng tin của khán giả. Vân chân thành cảm ơn mọi người đã giúp Vân nhận ra được những việc làm chưa đúng của mình”.
Thái độ “phục thiện” của NSND Hồng Vân có lẽ cũng là ví dụ đáng tham khảo cho các nghệ sĩ khác. Bởi lẽ, nhiều nghệ sĩ quảng cáo sản phẩm kém chất lượng và sản phẩm không rõ nguồn gốc, nhưng lại thờ ơ trước phản hồi của đám đông. Để chấn chỉnh sự bát nháo này, Bộ VH-TT-DL vừa ban hành văn bản, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các sở và cơ quan có liên quan tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động diễn ra trên địa bàn, cụ thể như đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật về nghệ thuật biểu diễn, quảng cáo, an ninh mạng đến các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Đồng thời, các địa phương phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm các quy định tại Nghị định 144 ngày 14/12/2020 của Chính phủ quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn, pháp luật về quảng cáo và các quy định pháp luật có liên quan.
Thực tế cho thấy, khi dịch COVID-19 bùng phát lần thứ tư thì công chúng không còn cơ hội thưởng thức các hoạt động biểu diễn trực tiếp, mà phải tìm kiếm sản phẩm giải trí trên internet. Chính sự chú ý của khán giả đến không gian mạng đã phát hiện nhiều nghệsĩquảng cáo các sản phẩm kém chất lượng hoặc sản phẩm không rõ nguồn gốc. Liên tục, diễn viên Quyền Linh, diễn viên Nam Thư cũng phải công khai xin lỗi vì những clip quảng cáo thiếu cân nhắc. Nghệ sĩ có được thu nhập từ quảng cáo không phải chuyện dễ dàng. Thế nhưng, sản phẩm quảng cáo ấy có tác dụng ra sao và có nguồn gốc như thế nào, hoàn toàn nằm ngoài khả năng kiểm soát của nghệ sĩ. Bất cứ sự bào chữa nào cũng vô nghĩa, khi nghệ sĩ đã trót quảng cáo một sản phẩm kém chất lượng. Tuy nhiên, nếu gọi đó là hành vi tiếp tay cho gian thương bịp bợm thì cũng hơi oan uổng cho nghệ sĩ. Ai giúp nghệ sĩ xác minh nguồn gốc của sản phẩm quảng cáo? Câu hỏi ấy mới đáng băn khoăn nhất. Bởi lẽ, hiện nay vẫn chưa có cơ quan chức năng nào chuyên trách theo dõi sự bát nháo của những lời quảng cáo có cánh trên các phương tiện truyền thông đại chúng. 100% sản phẩm quảng cáo trên tivi đều có hiệu quả như cam kết ư? Chưa chắc.
Một góc độ khác, giới mộ điệu có quyền đòi hỏi nghệ sĩ phải trải nghiệm trước khi quảng cáo sản phẩm không? Không thể. Nghệ sĩ phải trọc đầu thì mới được quảng cáo thuốc mọc tóc, hay nghệ sĩ phải đau ốm thì mới được quảng cáo cơ sở điều trị y tế? Đòi hỏi ấy chẳng khác gì nhiệm vụ bất khả thi đối với nghệ sĩ. Do vậy, đã đến lúc phải siết lại thủ tục cấp phép quảng cáo dành cho các loại sản phẩm lưu hành trong xã hội. Thậm chí, các chương trình khuyến mãi hoặc bốc thăm may mắn cũng phải có những điều khoản ràng buộc để tạo hành lang an toàn cho người tiêu dùng vốn hám lợi và cả tin. Khi đó mới có thể yêu cầu nghệ sĩ ký hợp đồng quảng cáo sản phẩm cũng phải tuân thủ những tiêu chí nhất định về thẩm mỹ lẫn đạo đức.
