Nguồn gốc của thông điệp bí ẩn nhất Dải ngân hà

Một tín hiệu bí ẩn đến từ nơi sâu thẳm ngoài vũ trụ cuối cùng cách xa Dải ngân hà chúng ta cũng được truy ra nguồn gốc.

Những tín hiệu này, được gọi là xung sóng vô tuyến nhanh (FRB), chỉ mới được nghe thấy 18 lần. Chúng khiến các nhà khoa học đau đầu kể từ khi phát hiện ra chúng năm 2007. Không ai biết được thông điệp này đến từ đâu hay cách chúng hình thành. Nhiều suy đoán cho rằng FRB xuất phát từ một ngôi sao khổng lồ đến từ một Dải ngân hà nào đó, tia vật chất bắn ra từ lỗ đen hay thậm chí là người ngoài hành tinh.

FRB là những đợt sóng vô tuyến cực mạnh nhưng diễn ra trong thời gian rất ngắn, kéo dài không quá 1/1.000 giây, bùng phát với sức mạnh của khoảng 500 triệu Mặt trời. Tín hiệu đầu tiên được kính thiên văn Parkes của Úc phát hiện năm 2007. Đến nay, chúng chỉ tái xuất thêm 17 lần nhưng chỉ một trong số đó là lặp đi lặp lại từ cùng một vị trí trên trời.

Những đợt sóng trùng nhau được nghiên cứu trong suốt sáu tháng, nhờ vậy mà các nhà khoa học có thể lần ra nguồn chính xác của chúng. Có vẻ như FRB xuất phát từ một thiên hà lùn mờ nhạt cách Trái Đất 3 tỉ năm ánh sáng, theo phát hiện mới đây.

Xung kép mang tên FRB 121002 gồm hai phần khác biệt rõ ràng, mỗi phần tương tự lần phát FRB đơn và chỉ cách nhau 2,4 mili giây. Nhiều giả thuyết trước đây cho rằng FRB là các sự kiện đơn lẻ với mức năng lượng cao, liên quan tới những vật thể nhỏ và đặc (như sự hợp nhất của một cặp sao neutron). Tuy nhiên, những giả thuyết này không giúp giải thích hiện tượng xung kép.

Một điều bí ẩn nữa là có vẻ như FRB này còn đi kèm với một chuỗi các phát xạ vô tuyến yếu hơn nhưng phát ra liên tục. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học được đăng trên tạp chí Nature and Astrophysical Journal Letters hôm 4-1, phương pháp quan sát với độ chính xác cao hơn cho thấy hai nguồn phát này không thể cách nhau quá 100 năm ánh sáng trong Dải ngân hà.

Tuy nhiên, hiện các nhà khoa học vẫn chưa rõ thứ gì đã tạo ra FRB. Đó có khả năng là một ngôi sao neutron siêu dày đặc - có thể là "sao từ" với từ trường siêu mạnh - được bao quanh bởi những mảnh vỡ từ vụ nổ của sao.

Ngoài giả thuyết về sự hợp nhất của hố đen và sao neutron, các nhà nghiên cứu còn nêu ra những nguyên nhân giả định như hố đen bốc hơi hay tia chớp từ các ngôi sao ẩn khổng lồ. Tuy nhiên, nguồn gốc thực sự của xung kép FRB 121002 vẫn còn là một bí ẩn.

Có thể nói việc tìm thấy Dải ngân hà chủ của FRB này và khoảng cách của nó là một bước tiến lớn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn còn nhiều thứ phải làm trước khi có thể hiểu hết những thứ này.

Nhật Linh (theo NLD)