Nguồn gốc của virus corona vẫn còn là một bí ẩn sau 3 năm kể từ đại dịch Covid-19

Giờ đây, Bộ Năng lượng Mỹ đã đánh giá với “độ tin cậy thấp” rằng nó bắt đầu từ một vụ rò rỉ trong phòng thí nghiệm, theo một người quen thuộc với báo cáo nhưng không được phép thảo luận về nó. Báo cáo đã không được công khai.

Nhưng những người khác trong cộng đồng tình báo Mỹ không đồng ý.

John Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia, cho biết hôm 27-2: “Hiện tại, chính phủ Mỹ không có sự đồng thuận về chính xác cách thức bắt đầu của Covid-19. “Không có sự đồng thuận của cộng đồng tình báo”.

Kết luận của DOE lần đầu tiên được đưa tin vào cuối tuần qua trên tờ Wall Street Journal, cho biết báo cáo mật dựa trên thông tin tình báo mới và được ghi chú trong bản cập nhật tài liệu năm 2021. DOE giám sát một mạng lưới các phòng thí nghiệm quốc gia.

Các quan chức Nhà Trắng hôm 27-2 từ chối xác nhận thông tin báo chí về đánh giá.

Kêu gọi điều tra thêm

Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ từ chối bình luận về báo cáo. Tất cả 18 văn phòng của cộng đồng tình báo Mỹ đều có quyền truy cập vào thông tin mà DOE đã sử dụng để đạt được đánh giá của mình.

Alina Chan, một nhà sinh học phân tử tại Viện Công nghệ Massachusetts và Harvard, cho biết bà không chắc các cơ quan có thông tin tình báo mới nào, nhưng “có lý do để suy luận” nó liên quan đến các hoạt động tại Viện Virus học Vũ Hán ở Trung Quốc. Bà cho biết một đề xuất nghiên cứu năm 2018 do các nhà khoa học ở đó và các cộng tác viên Mỹ của họ đồng tác giả “về cơ bản đã mô tả một bản thiết kế cho các loại virus giống như Covid”.

“Chưa đầy hai năm sau, một loại virus như vậy đã bùng phát trong thành phố”, bà nói.

Viện Vũ Hán đã nghiên cứu về virus corona trong nhiều năm, một phần là do những lo ngại phổ biến - bắt nguồn từ SARS - rằng virus corona có thể là nguồn gốc của đại dịch tiếp theo.

Không có cơ quan tình báo nào cho biết họ tin rằng virus corona gây ra Covid-19 đã được cố ý phát hành. Bản tóm tắt năm 2021 chưa được phân loại đã rõ ràng về điểm này, nói rằng: “Chúng tôi đánh giá rằng virus không được phát triển như một vũ khí sinh học.”

“Tai nạn phòng thí nghiệm xảy ra với tần suất đáng ngạc nhiên. Nhiều người không thực sự nghe về các tai nạn trong phòng thí nghiệm vì chúng không được đề cập công khai”, bà Chan, đồng tác giả một cuốn sách về việc tìm kiếm nguồn gốc Covid-19, cho biết. Những tai nạn như vậy “nhấn mạnh nhu cầu làm cho công việc với mầm bệnh nguy hiểm trở nên minh bạch hơn và có trách nhiệm hơn”.

Năm ngoái, Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến nghị điều tra sâu hơn về một tai nạn phòng thí nghiệm có thể xảy ra. Bà hy vọng báo cáo mới nhất sẽ châm ngòi cho nhiều cuộc điều tra hơn ở Mỹ.

Trung Quốc đã gọi gợi ý rằng Covid-19 đến từ một phòng thí nghiệm của Trung Quốc là “vô căn cứ”.

Ủng hộ thuyết động vật

Nhiều nhà khoa học tin rằng giả thuyết virus corona lây từ động vật sang người vẫn hợp lý hơn nhiều. Họ đưa ra giả thuyết rằng nó xuất hiện trong tự nhiên và lây từ dơi sang người, trực tiếp hoặc thông qua một loài động vật khác.

Trong một bài báo nghiên cứu năm 2021 trên tạp chí Cell, các nhà khoa học cho biết virus Covid-19 là loại virus corona thứ 9 được ghi nhận lây nhiễm sang người - và tất cả những loại trước đó đều có nguồn gốc từ động vật.

Hai nghiên cứu, được xuất bản năm ngoái bởi tạp chí Science, đã củng cố lý thuyết nguồn gốc động vật. Nghiên cứu đó cho thấy Chợ bán buôn hải sản Hoa Nam ở Vũ Hán có khả năng là tâm chấn ban đầu. Các nhà khoa học kết luận rằng virus có khả năng lây từ động vật sang người hai lần riêng biệt.

Michael Worobey, nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học Arizona, người đã nghiên cứu sâu rộng về nguồn gốc của Covid-19, cho biết: “Các tài liệu khoa học về cơ bản không có gì ngoài các bài báo nghiên cứu ban đầu ủng hộ nguồn gốc tự nhiên của đại dịch virus này”.

Ông nói rằng thực tế là những người khác trong cộng đồng tình báo đã xem thông tin giống như DOE và "dường như nó không động đậy đã nói lên nhiều điều". Ông coi thường những đánh giá trí thông minh như vậy vì ông không nghĩ rằng những người thực hiện chúng “có chuyên môn khoa học… để thực sự hiểu bằng chứng quan trọng nhất mà họ cần hiểu”.

Ông Worobey nói rằng Mỹ nên minh bạch hơn và công bố thông tin tình báo mới dường như đã làm ảnh hưởng đến DOE.

Phản ứng với báo cáo

Kết luận của DOE được đưa ra ánh sáng khi các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện đang sử dụng quyền lực đa số mới của họ để điều tra tất cả các khía cạnh của đại dịch, bao gồm cả nguồn gốc, cũng như những gì họ cho là nỗ lực của các quan chức nhằm che giấu sự thật rằng nó đã rò rỉ từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán. Đầu tháng này, đảng Cộng hòa đã gửi thư cho Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines, Bộ trưởng Y tế Xavier Beccera và những người khác như một phần trong nỗ lực điều tra của họ.

Tiến sĩ Fauci hiện đã nghỉ hưu, người từng là chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hàng đầu của đất nước dưới các đời tổng thống của cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, đã gọi những lời chỉ trích của GOP là vô nghĩa.

Mike McCaul, R-Texas, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, đã yêu cầu chính quyền Biden cung cấp cho Quốc hội bản tóm tắt “đầy đủ và kỹ lưỡng” về báo cáo và bằng chứng đằng sau nó.

Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia, nhấn mạnh rằng Tổng thống Joe Biden tin rằng điều quan trọng là phải biết điều gì đã xảy ra “để chúng ta có thể ngăn chặn tốt hơn các đại dịch trong tương lai” nhưng nghiên cứu đó “phải được thực hiện một cách an toàn và bảo mật cũng như minh bạch nhất có thể đối với phần còn lại của thế giới".

Nhã Trúc