Nhà văn Nguyễn Khắc Trường về miền mây trắng

Nhà văn Nguyễn Khắc Trường sinh năm 1946, tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên. Sau khi tốt nghiệp Trường Viết văn Nguyễn Du, ông chuyển về làm biên tập viên tại Tạp chí Văn nghệ Quân đội và trở thành thành viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1982.

Lời tiên tri từ "Mảnh đất lắm người nhiều ma"

Nhà văn Phùng Văn Khai, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội, nhận xét thời Nguyễn Khắc Trường làm việc ở Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Ban Văn lúc đó đều là những tên tuổi lẫy lừng: Lê Lựu, Chu Lai, Nguyễn Trí Huân, Nguyễn Bảo, Khuất Quang Thụy, Trung Trung Đỉnh... Năm 2003, khi đang là Phó Tổng Biên tập Báo Văn Nghệ, ông chuyển sang làm Phó Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà Xuất bản Hội Nhà văn đến năm 2011.

Sở trường của nhà văn Nguyễn Khắc Trường là tiểu thuyết và truyện ngắn. Tiểu thuyết "Mảnh đất lắm người nhiều ma" (năm 1990) có thể coi là tác phẩm tiêu biểu nhất của ông. Tác phẩm được coi là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Nguyễn Khắc Trường viết về nông thôn Việt Nam.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đánh giá "Mảnh đất lắm người nhiều ma" là một tác phẩm đóng đinh vào nền văn học Việt Nam đương đại. Những gì ông viết trong tác phẩm này giống như lời tiên tri về một thế giới chúng ta đang sống.

Trong khi đó, nhà văn Phùng Văn Khai chia sẻ ông đã đọc rất nhiều lần "Mảnh đất lắm người nhiều ma" và thấy được cái sôi sùng sục, không khí truyện lúc nào cũng khốc liệt như liền kề thùng thuốc súng mà đám người nóng đầu lúc nào cũng cầm đuốc cháy sẵn sàng nhảy bổ vào châm.

Nhân vật của Nguyễn Khắc Trường trong "Mảnh đất lắm người nhiều ma" đã có mặt và cứ thế sống trong đời sống xung quanh chúng ta. Tiểu thuyết "Mảnh đất lắm người nhiều ma" sau đó đã được đạo diễn Nguyễn Hữu Phần dựng thành phim "Đất và người" ra mắt khán giả vào năm 2002.

Nhà văn Nguyễn Khắc Trường. (Ảnh do gia đình cung cấp)

Nhà văn tài năng

Sau một cơn tai biến năm 2019, nhà văn Nguyễn Khắc Trường đã yếu rất nhiều, ông phải nhờ tới các bác sĩ châm cứu và vật lý trị liệu.

Nhà văn Nguyễn Khắc Trường sống giản dị, trung thực. Người ta không tìm được những lời hoa mỹ, sáo mòn của ông trong cuộc sống hằng ngày. Đúng sai, hay dở luôn rành mạch trong con người ông. Nhiều lúc, ông như một tảng đá lớn mà khó ai có thể lay chuyển.

"Ông là một nhà văn tài năng và nhân cách mà tôi luôn kính trọng. Giờ ông đã rời khỏi mảnh đất "lắm người nhiều ma" mà ông từng đau đớn, nổi giận và cảnh báo về một tương lai buồn của nó. Xin cúi đầu đưa tiễn ông về miền mây trắng. Xin cảm ơn ông về những gì ông đã sống và đã viết cho cuộc đời này" - nhà thơ Nguyễn Quang Thiều tưởng nhớ nhà văn Nguyễn Khắc Trường.

Nhận xét về tiền bối, nhà văn Phùng Văn Khai nói tạng văn của Nguyễn Khắc Trường là văn mang theo lửa, lúc nào cũng cháy rừng rực khiến bạn đọc không thể dứt ra được. Trong văn Nguyễn Khắc Trường, tất thảy mảng miếng, chiêu trò, từ chiến lược dài rộng, chiến thuật linh hoạt, cá tính từng cầu thủ đảm đương mỗi khu vực đều hiển hiện hết sức căng thẳng và kết quả thường bất ngờ đến giây phút cuối. Điển hình nhất chính là "Mảnh đất lắm người nhiều ma". Nếu ai đang bị ốm hoặc thể chất yếu đuối mà cứ liều đọc sẽ hết sức gay go, có thể hiểu là sách không dành cho người yếu bóng vía.

Trong sự nghiệp sáng tác của mình, nhà văn Nguyễn Khắc Trường đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá. Năm 2007, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học và nghệ thuật.

Ngày 2-4-2021, chương trình "Mai Vàng nhân ái" do Báo Người Lao Động tổ chức với sự đồng hành của Ngân hàng TMCP Nam Á đã đến thăm nhà văn và tặng quà (10 triệu đồng) cho nhà văn Nguyễn Khắc Trường.

YẾN ANH