Những dự án tự hành hóa pháo phòng không nổi bật của Việt Nam

Pháo phòng không tầm thấp Zu-23-2 là vũ khí được Liên Xô viện trợ cho Việt Nam trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ. Khẩu pháo này có kết cấu gồm 2 nòng cỡ 23 mm, tầm bắn hiệu quả 2,5 km và tốc độ tác xạ lý thuyết là 2.000 phát/phút.

ZU-23-2 mặc dù ra đời đã lâu nhưng vẫn còn phục vụ với số lượng lớn, do vậy việc cải tiến nâng cấp nó bằng cách gắn thêm khí tài trinh sát quang điện tử, máy tính điều khiển hỏa lực hay đặc biệt hơn là tự hành hóa bằng cách đưa lên khung xe tải việt dã là việc làm cần thiết.

Hiện nay Việt Nam đã giới thiệu một vài biến thể tự hành hóa của pháo phòng không tầm thấp ZU-23-2, ví dụ như cấu hình trên sử dụng khung gầm xe tải Zil-131 6x6, module tác chiến của pháo ZU-23-2 đặt trên thùng xe có khả năng xoay 360 độ, đây là điểm ưu việt khi so sánh với các mẫu pháo ZU-23-2 tự hành khác được nhiều nước tiến hành.

Không chỉ riêng khung gầm Zil-131, pháo ZU-23-2 còn được Việt Nam đưa lên xe tải việt dã bánh lốp KamAZ 43118 có sức cơ động cao hơn, cấu hình module tác chiến không có gì khác biệt so với phiên bản cũ.

Thậm chí mới đây một biến thể ZU-23-2 đặt trên khung xe vận tải bánh xích M548 do Mỹ sản xuất đã xuất hiện trong cuộc diễn tập của Quân khu 9. Xe bánh xích giúp loại bỏ thao tác hạ càng chống, chỉ cần dừng lại lấy phần tử là có thể bắn ngay, nó có khả năng bắn khi đang di chuyển ở mức hạn chế.

Các cán bộ kỹ sư thuộc Viện Kỹ thuật quân sự không dừng lại ở những cải tiến trên, họ đã nghiên cứu để tích hợp thêm tên lửa phòng không vác vai tầm thấp cho module tác chiến của pháo ZU-23-2.

Hiện tại dự án này vẫn đang trong giai đoạn tiền khả thi, nhưng khi hoàn thiện thì chúng ta sẽ có trong biên chế những tổ hợp tên lửa - pháo phòng không tự hành nội địa rất hiện đại với sức chiến đấu cao.

ZPU-2 và ZPU-4 là những khẩu trọng liên 14,5 mm KPV được liên kết lại thành từng cụm 2 đến 4 nòng, sơ tốc đầu nòng của KPV đạt khoảng 1.005 m/s và đầu đạn nặng 60 gr có thể xuyên giáp dày 32 mm thép ở khoảng cách 500 m và 20 mm thép ở cự ly 1.000 m, do vậy đây cũng là một vũ khí phòng không tầm thấp hiệu quả.

Các cán bộ kỹ sư quân sự Việt Nam đã triển khai đề tài đưa súng máy cao xạ ZPU-4 lên khung gầm xe tải Ural 6x6 để nâng cao tính cơ động. Hệ thống vũ khí này có khả năng triển khai hoặc thu hồi không quá 3 phút. Đặc biệt nó được dẫn bắn bằng khí tài quang điện, phát hiện mục tiêu cả ngày lẫn đêm ở tầm xa lên tới 40 km, tổ hợp trên có thể coi như một khẩu pháo tự hành ZSU-23-4 thu gọn.

Ngoài ra, Việt Nam còn tiến hành đưa tổ hợp súng máy ZPU-2 (2 nòng KPV 14,5 mm) lên xe thiết giáp bánh lốp BTR-152A để tạo ra một xe phòng không cơ động. Tháp súng ZPU-2 gắn trên BTR-152 mặc dù không có khí tài ngắm bắn quang điện tử như mẫu ZPU-4 nói trên nhưng nó lại có thêm tác dụng đó là có thể hạ nòng để bắn bộ binh như một phương tiện yểm trợ hỏa lực.

Việt Dũng