Nicotine gây hại cho não như thế nào?

Theo một số nghiên cứu của các nhà khoa học nước ngoài, nicotine bắt chước một số chất dẫn truyền thần kinh trong não. Vì nicotine có hình dạng tương tự như chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine, nên tín hiệu tăng lên trong não. Nicotine cũng kích hoạt tín hiệu dopamine, tạo ra cảm giác sảng khoái. Theo thời gian, não bắt đầu bù đắp cho hoạt động truyền tín hiệu tăng lên bằng cách giảm số lượng các thụ thể acetylcholine. Điều này gây ra tình trạng dung nạp nicotine theo hướng nhiều hơn.

Rèn thể lực, xây dựng lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe của bạn trước những tác hại của khói thuốc lá. Ảnh Nguyễn Bình.

Nicotine cũng kích thích các trung tâm khoái cảm của não, bắt chước dopamine, vì vậy não của bạn bắt đầu liên kết việc sử dụng nicotine với cảm giác thoải mái. Những thay đổi xảy ra trong não là kết quả của một chu kỳ và nó tạo ra sự phụ thuộc vào nicotine vì cơ thể người hút đã quen với việc có nicotine trong cơ thể, sau đó sẽ trở thành nghiện thuốc lá. Dưới đây là những ảnh hưởng phổ biến nhất của nicotine do hút thuốc đối với não.

Nguy cơ suy giảm trí nhớ và teo não

Nicotine có thể ảnh hưởng tới não trong 10 giây, kéo dài trong 30-40 phút. Nicotine có xu hướng thay đổi, thậm chí điều khiển một số tế bào não liên quan đến trí nhớ và cảm xúc. Do đó, hút thuốc lá có thể làm thay đổi não bộ. Hút thuốc cũng ảnh hưởng đến tuần hoàn máu tới não vì nó có khuynh hướng gây cản trở động mạch cảnh. Điều này làm tăng nguy cơ đột quỵ. Mặc dù một số người nghĩ rằng hút thuốc làm cho họ minh mẫn và sáng tạo hơn, tuy nhiên, thực tế là thuốc lá làm cho các chức năng não yếu và làm giảm chỉ số IQ.

Một nghiên cứu mới cũng tuyên bố rằng lớp ngoài của não ở người hút thuốc lá có xu hướng trở nên mỏng hơn. Lớp ngoài cùng chịu trách nhiệm về bộ nhớ và ngôn ngữ sẽ trở về bình thường chỉ sau khi người đó bỏ thuốc lá! Suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác nhiều hơn ở người hút thuốc so với người không hút thuốc. Vì vậy, người hút thuốc có thể giảm trí nhớ, khả năng suy nghĩ, khả năng sáng tạo và kỹ năng ngôn ngữ giảm qua mỗi năm.

Suy giảm nhận thức thường xảy ra một cách tự nhiên khi bạn già đi. Bạn có thể trở nên đãng trí hơn hoặc không thể suy nghĩ nhanh như khi còn trẻ. Nhưng nếu bạn hút thuốc, bạn có thể bị suy giảm nhận thức nhanh hơn những người không hút thuốc. Điều này thậm chí còn nghiêm trọng hơn đối với nam giới, theo một nghiên cứu năm 2012, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người đàn ông trung niên hút thuốc bị suy giảm nhận thức nhanh hơn những người không hút thuốc hoặc phụ nữ hút thuốc. Nó cũng có thể gây ra những thay đổi về tính cách. Một đánh giá nghiên cứu năm 2015 cho thấy rằng bỏ thuốc lá làm giảm nguy cơ mất trí nhớ.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hút thuốc ảnh hưởng tiêu cực đến tính toàn vẹn cấu trúc của các vùng não dưới vỏ. Họ cũng phát hiện ra rằng những người hút thuốc bị mất khối lượng não liên quan đến tuổi tác nhiều hơn ở một số khu vực. Những người hút thuốc có nhiều khả năng bị đột quỵ hơn những người không hút thuốc.

Bỏ thuốc lá là cách tốt nhất tránh gây hại cho não.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đột quỵ từ 2-4 lần ở cả nam và nữ. Nguy cơ này tăng lên nếu bạn hút nhiều thuốc hơn. Trong vòng 5 năm kể từ khi bỏ thuốc lá, nguy cơ của bạn có thể giảm xuống mức rủi ro của một người không nghiện thuốc lá. Hút thuốc lá đưa nhiều hóa chất độc hại vào não và cơ thể, một số hóa chất có khả năng gây ung thư. Nếu tiếp xúc nhiều lần với thuốc lá, những thay đổi di truyền trong phổi, cổ họng hoặc não có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Mặc dù nghiên cứu về thuốc lá điện tử còn hạn chế, cho đến nay chúng ta đều biết rằng loại hình thay thế hút thuốc lá điếu truyền thống này vẫn có thể có tác động tiêu cực đến não bộ và sức khỏe tổng thể của bạn. Thuốc lá điện tử có chứa nicotine tạo ra những thay đổi trong não tương tự như thuốc lá.

Làm gì để bảo vệ não?

Loại bỏ nicotine mang lại lợi ích cho não cũng như nhiều bộ phận khác trên cơ thể bạn. Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy việc bỏ thuốc lá có thể tạo ra những thay đổi tích cực về cấu trúc đối với vỏ não - mặc dù nó có thể là một quá trình lâu dài. Khi bạn ngừng hoàn toàn, số lượng thụ thể nicotine trong não của bạn sẽ trở lại bình thường và cảm giác thèm hút thuốc sẽ giảm dần.

Ngoài những thay đổi tích cực đối với sức khỏe não bộ, bỏ hút thuốc cũng có thể mang lại lợi ích cho phần còn lại của cơ thể theo nhiều cách. Bỏ thuốc lá có thể làm chậm nhịp tim và đưa nhịp tim trở về bình thường sau một thời gian; giảm carbon monoxide trong máu xuống mức bình thường trong vòng 12 giờ; cải thiện tuần hoàn và chức năng phổi trong vòng 3 tháng; giảm 50% nguy cơ bị đau tim trong vòng một năm; giảm nguy cơ đột quỵ trong vòng 5 đến 15 năm.

Làm gì để bảo vệ bộ não của bạn? Bỏ thuốc lá là yêu cầu đầu tiên. Thay đổi thói quen, xây dựng lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ và sâu giấc, dành thời gian cho bạn bè và gia đình; bạn cũng có thể học vẽ tranh, thiền.

Mỹ Bình