Niềm mong ước của người Tà Ôi

Một homestay của đồng bào Tà Ôi tại A Roàng. Ảnh: Minh Ngọc

Vùng cao vẫy gọi

Trên thung lũng biên giới A Roàng (huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế), chúng tôi gặp lại chàng trai người Tà Ôi Viên Đăng Phú, khi anh chuẩn bị dẫn đoàn khách quốc tế đi trải nghiệm rừng nguyên sinh A Roàng. Phú đã rắn rỏi hơn và sự nhiệt thành vẫn thế. Anh vẫn cứ xốc vác hỗ trợ từng người chuẩn bị tư trang hành lý, cùng với từng lời dặn dò bằng ngoại ngữ. Chỉ sau 3 năm gặp lại, Phú đã chuyên nghiệp với công việc hướng dẫn viên DL đến không ngờ.

Dường như không chỉ có Viên Đăng Phú, mà A Roàng cũng đã khoác lên mình tấm áo mới, tấm áo hoạt động DL chuyên nghiệp hơn, bài bản hơn, hấp dẫn hơn so với cách đây vài năm. Trở lại A Roàng hôm nay, nhiều người sẽ không tin vào mắt mình vì những đổi thay đáng kể. Xe ô tô chạy vào tận nhiều thôn làng. Đêm đến, đèn điện sáng trưng khắp các thôn buôn, dân cư đông đúc, các trường học, bệnh xá, khách sạn đã mọc lên. Những con đường phẳng phiu dưới bóng núi ngút xanh là niềm vui của cư dân, góp phần xóa nỗi khổ cực của cuộc sống giữa rừng núi miền biên viễn. Khởi đầu chỉ với một mình Viên Đăng Phú ở thôn A Ka 1, bây giờ lại có thêm Làng DL cộng đồng A Roàng ở thôn A Roàng. Và các thôn khác cũng đang ngấp nghé hướng xây dựng và phát triển DL khi thấy những thành công lớn của DL cộng đồng và sinh thái ở địa phương.

Trên thung lũng này, nhiều người đã phải công nhận một cách làm DL khá hiệu quả của cộng đồng nơi đây. Chẳng ai nghĩ chỉ vài năm thôi với khởi đầu không có gì, A Roàng bây giờ đã là điểm đến đầy sức hút. Người Tà Ôi giỏi khi đã học tập được mô hình làm DL ở nhiều nơi khác nhau và mang về đây áp dụng những điều phù hợp nhất. Nhiều vùng đồng bào dân tộc thiểu số khác cũng có văn hóa, ẩm thực, có tài nguyên thiên nhiên nhưng chưa biết phát triển để đem lại thu nhập. Nhưng chính ở A Roàng đã phát huy hiệu quả của nền văn hóa sẵn có, với tài nguyên thiên nhiên độc đáo, song điều làm thay đổi rõ rệt nhất chính là ý thức tự vươn lên của mỗi người Tà Ôi nơi đây. Những người như Viên Đăng Phú, Blúp Tấn Đép, hay Zơ Râm Thị Tiên như những người tiên phong, nổi bật làm sống dậy sức sống Tà Ôi từ DL.

Năm 2013, chỉ một vài homestay nhỏ lẻ được xây dựng, đến năm 2018 khi những căn nhà to được xây dựng thêm với sức chứa có thể từ 40-50 khách mỗi đêm, đã giúp khách lưu trú có nơi để ở lại tốt hơn. Rồi trong năm 2022-2023, nhiều người dân A Roàng cũng được đi tham quan, tập huấn ở nhiều điểm DL khác nhau. Bây giờ, A Roàng có thể đón hàng trăm người mỗi ngày tham quan và lưu trú. Việc thu hút khách cùng những trải nghiệm thú vị một đêm cùng bản làng nơi đây lại càng hấp dẫn.

Niềm mong ước Tà Ôi

Với người Tà Ôi, rừng như người mẹ, người cha lớn ôm ấp, chở che, cho bao thế hệ đồng bào cái ăn, cái mặc. Giờ đây, người Tà Ôi nơi này đã đưa khách DL đến quê hương mình nhờ sự hấp dẫn của thiên nhiên hoang dã và văn hóa độc đáo. A Roàng bây giờ đã chuyên nghiệp trong việc làm DL khi cộng đồng được tiếp cận với cách làm DL mới, cách trang trí, phục vụ từ nơi ăn đến chốn nghỉ. Nhưng ở đó vẫn là sự mộc mạc giản dị, vẫn là sự nhiệt thành rộng mở, vẫn là sự nồng nàn đắm đuối của đất và người Tà Ôi.

Bà Hồ Thị Thương ở Làng DL cộng đồng tại thôn A Ka 1, xã A Roàng giới thiệu, ngoài chế biến các món ăn, thức uống mang đậm chất vùng cao như thịt khô gác bếp, rượu cần, bánh A quát, A chót và cơm lam để phục vụ du khách, người dân trong thôn còn trình diễn các làn điệu dân ca, dân vũ mang âm hưởng, hơi thở của núi rừng Trường Sơn. Bên cạnh đó, du khách được trải nghiệm loại hình DL homestay trong những ngôi nhà sàn được xây dựng theo kiến trúc đặc trưng truyền thống của đồng bào. Cùng với đó, các loại hình kinh doanh dịch vụ khá đa dạng, phong phú như DL trải nghiệm, mua bán các mặt hàng lưu niệm, sản phẩm truyền thống, đặc sản địa phương.

Hạt thóc gieo xuống sườn đồi đã không còn lặng im chờ nắng gió để lên xanh. Những miệng ăn trong nhà không còn trông ngóng vào những gùi củi, gùi măng hái trên rừng về lúc chiều muộn. Người Tà Ôi ở A Roàng nhờ DL giờ đã biết làm ăn, xây dựng nhiều mô hình kinh tế hiệu quả, dần dần thoát khỏi cuộc sống thiếu thốn ngày cũ. Với những trải nghiệm độc đáo, mới lạ, điểm DL cộng đồng A Roàng cũng đã được độc giả đề cử vào “Top 9 hoạt động - dịch vụ trải nghiệm ấn tượng” trong khuôn khổ Chương trình “Top 9 sản phẩm DL ấn tượng Huế” do Sở DL Thừa Thiên Huế tổ chức.

Ông Hồ A Lua, Chủ tịch UBND xã A Roàng khấp khởi khoe những kế hoạch để tập trung khai thác tối đa các tiềm năng, lợi thế nguồn tài nguyên DL sẵn có của xã theo hướng bền vững, hiệu quả, gắn với lợi ích cộng đồng dân cư tại các điểm DL. Phát triển DL trở thành ngành kinh tế quan trọng gắn với giải quyết việc làm, giảm nghèo bền vững. Phát huy mạnh mẽ vai trò động lực của doanh nghiệp và cộng đồng dân cư, sự chỉ đạo quản lý thống nhất từ xã đến thôn, tập trung cho phát triển DL một cách đồng bộ, khoa học.

Được biết, trong năm 2024, địa phương này ưu tiên bảo tồn, giữ gìn và phát huy các di sản mang đặc trưng tiêu biểu của xã, tạo nên bản sắc văn hóa đặc trưng của xã A Roàng. Phấn đấu 2 cơ sở lưu trú DL đạt chuẩn, tạo ra 60-80 việc làm, tạo doanh thu khoảng 200 triệu đồng/năm từ DL. Tận dụng hiệu quả hỗ trợ từ Nhà nước để tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Minh Ngọc