Nỗ lực phòng, chống thiên tai để xây dựng nông thôn mới
Trong 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (XDNTM), tỉnh chú trọng tiêu chí an toàn phòng, chống thiên tai (PCTT) (tiêu chí 3.2). Vì Cao Bằng là tỉnh biên giới với địa hình chia cắt mạnh, độ dốc lớn, hằng năm chịu ảnh hưởng của nhiều loại hình thiên tai như rét hại, mưa lớn, lũ quét, sạt lở, hạn hán gây thiệt hại lớn về người, tài sản của nhân dân.
Chú trọng công tác phòng, chống thiên tai
Theo thống kê, trong cơn bão số 3 vừa qua, toàn tỉnh ghi nhận 55 người chết, 2 người mất tích, 18 người bị thương. Có 1.787 nhà thiệt hại, ảnh hưởng, trong đó 64 nhà sập đổ, cháy, hư hỏng hoàn toàn, 91 nhà bị hư hỏng mái, 1.181 nhà bị ngập nước, 451 nhà bị hư hỏng do ảnh hưởng sạt lở đất, 455 nhà có nguy cơ sạt lở phải di dời. 1.911 ha lúa và hoa màu bị ngập úng; 1,59 ha nuôi cá, 34 ao nuôi cá truyền thống bị cuốn trôi...; 780 vị trí tại các tuyến quốc lộ, 189 vị trí tại đường tỉnh, 131 tuyến đường nông thôn bị sạt lở; 65 cột điện bị gãy, đổ; 28 điểm trường bị hư hỏng, ngập nước, tốc mái... Ước thiệt hại ban đầu khoảng 530 tỷ đồng.
Thực tế cho thấy, sau nhiều năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM, tỉnh ta đã đạt được những kết quả tích cực, đến nay, toàn tỉnh có 17/139 xã đạt chuẩn NTM, 8 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí, 46 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, 64 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí, 4 xã dưới 5 tiêu chí; bình quân toàn tỉnh đạt 10,32 tiêu chí NTM/xã. Tuy nhiên, những thiệt hại nêu trên là mối lo đối với chính quyền địa phương trong việc giữ chuẩn tiêu chí giao thông, thủy lợi. Thêm vào đó, những thiệt hại về cây trồng, vật nuôi, hệ thống chuồng trại... đang là rào cản đáng ngại trong việc duy trì tiêu chí thu nhập trong XDNTM.
Xác định tiêu chí thủy lợi và PCTT là một trong những tiêu chí quan trọng về hạ tầng kỹ thuật trong xây dựng xã đạt chuẩn NTM, để chủ động phòng, chống, ứng phó thiên tai, ứng phó kịp thời, khắc phục nhanh chóng, hiệu quả, UBND tỉnh ban hành kế hoạch PCTT giai đoạn 2021 - 2025 và kế hoạch hằng năm. Trên cơ sở đó, các ngành, địa phương triển khai hướng dẫn cơ sở thực hiện đảm bảo các yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp PCTT.
Cùng với việc xây dựng, kiện toàn Ban Chỉ huy PCTT, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự các huyện, Thành phố; đến nay hầu hết các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đã thành lập Ban Chỉ huy PCTT, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự cấp xã, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên để thống nhất trong chỉ đạo triển khai thực hiện.
Hằng năm, các địa phương trên địa bàn tỉnh xây dựng kế hoạch, phương án PCTT cụ thể, chi tiết phù hợp với tình hình thực tế địa bàn. Thường xuyên rà soát, cập nhật kịch bản, phương án, kế hoạch để chủ động ứng phó với tình huống thiên tai nguy hiểm như mưa, lũ lớn, bão, lũ quét, sạt lở đất; phát huy vai trò và nâng cao năng lực của 161/161 đội xung kích PCTT cấp xã. Tổ chức tuyên truyền và triển khai thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” gắn với xây dựng cộng đồng an toàn trong XDNTM. Vận động người dân chuẩn bị phương tiện kỹ thuật, các nhu yếu phẩm thiết yếu để phòng ngừa, di chuyển dân cư kịp thời ra khỏi khu vực thiên tai nguy hiểm. Thông tin cảnh báo, ứng phó thiên tai được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức: thông tin trên báo, đài tỉnh, địa phương, loa phát thanh tại các xóm, bản... qua đó, ý thức chủ động PCTT của người dân được nâng lên, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản. Tổ chức đào tạo, tập huấn, diễn tập phương án ứng phó với thiên tai ở các cấp...
Đến nay, toàn tỉnh có 125/139 xã đạt tiêu chí an toàn PCTT, chiếm 89,9% (đã đạt so với mục tiêu năm 2025); có 1/9 huyện đạt tiêu chí thủy lợi và PCTT trong Bộ tiêu chí huyện NTM, chiếm 11% (thấp hơn 9% so với mục tiêu năm 2025).
Xây dựng nông thôn mới gắn với phòng, chống thiên tai
Bên canh những kết quả đạt được, việc thực hiện tiêu chí an toàn PCTT trong XDNTM vẫn còn những khó khăn: Cao Bằng là tỉnh miền núi với địa hình chia cắt mạnh, độ dốc lớn, hằng năm chịu ảnh hưởng của nhiều loại hình thiên tai gây thiệt hại lớn về người, tài sản, hạ tầng cơ sở của Nhà nước và nhân dân, ảnh hưởng rất lớn đến nhiệm vụ XDNTM. Nhận thức của một bộ phận cán bộ và nhân dân về thực hiện tiêu chí PCTT trong XDNTM còn hạn chế. Chính sách khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào thực hiện các tiêu chí NTM hiệu quả chưa cao. Nguồn vốn ngân sách hỗ trợ thực hiện 19 tiêu chí còn thấp, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế của các địa phương, tỉnh chưa chủ động được kinh phí để thực hiện các dự án di dân bị ảnh hưởng của thiên tai theo hình thức tái định cư tập trung; kinh nghiệm, năng lực, kiến thức về thiên tai của cán bộ làm công tác PCTT ít được đào tạo, tập huấn...
Để PCTT hiệu quả trong XDNTM, thời gian tới, tỉnh cần tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát, khảo sát thường xuyên các Ban HĐND tỉnh, các tổ đại biểu HĐND các huyện, Thành phố trong việc giữ vững và nâng cao các tiêu chí NTM. Huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo sát sao của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, sự đồng lòng đóng góp công sức của người dân. Lồng ghép công tác PCTT vào quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, kinh tế - xã hội. Kế hoạch PCTT, phương án ứng phó với thiên tai phải cập nhật, bổ sung hằng năm, phù hợp với tình hình đặc điểm thiên tai tại địa phương. Phát huy nội lực, thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” trong công tác PCTT, tăng cường vận động, kêu gọi các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hỗ trợ, giúp đỡ người dân trong công tác PCTT bằng nhiều hình thức khác nhau nhằm nâng cao năng lực, hạ tầng cơ sở thiết yếu để PCTT.
Quan tâm công tác khắc phục thiệt hại, phục hồi tái thiết sau thiên tai nhằm sớm ổn định cuộc sống người dân, đồng thời giữ vững những kết quả đạt trong công tác XDNTM. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn cho người dân, nhất là người dân ở các xã thường xuyên xảy ra thiên tai, các xã, xóm, bản ở vùng sâu, vùng xa kỹ năng phòng ngừa, ứng phó với một số loại hình thiên tai thường xuyên xảy ra trên địa bàn tỉnh. Phát huy năng lực của lực lượng tại chỗ, nhất là đội xung kích PCTT cấp xã để chủ động phòng ngừa, ứng phó thiên tai ngay từ những giờ đầu nhằm giảm thiểu tới mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra...