Nóng: Viện Cấp cao kháng nghị giám đốc thẩm vụ cưa gỗ khô
Việc quy thành tiền và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các bị cáo về tội trộm cắp tài sản là không đúng bản chất, sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, gây bất lợi cho các bị cáo.
Ngày 17-3, VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng đã ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm vụ án Lê Quốc Khánh và các đồng phạm cưa gỗ trắc chết khô tại rừng đặc dụng Đăk Uy bị TAND tỉnh Kon Tum xét xử tội trộm cắp tài sản (PLO gọi tắt là vụ án cưa gỗ khô).
Theo kháng nghị, bản án phúc thẩm đã có hiệu lực pháp luật. Đến nay các bị cáo đều chấp hành xong hình phạt tù. Tuy nhiên, các bị cáo liên tục có đơn gửi VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng đề nghị xem xét thủ tục giám đốc thẩm, cho rằng không phạm tội.
Cũng theo kháng nghị, tại thời điểm các bị cáo thực hiện hành vi cưa cây gỗ trắc khô, thì BLHS 1999 đang có hiệu lực pháp luật. Để hướng dẫn áp dụng một số điều của BLHS 1999 về các tội phạm trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản, liên ngành Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, VKSND Tối cao, TAND Tối cao đã ban hành Thông tư liên tịch số 19/2007/TTLT-BNN-BTP-BCA-VKSNDTC- TANDTC ngày 08/3/2007 (gọi tắt là Thông tư liên tịch số 19).
Tại điểm a tiết 1.1 tiểu mục 1 phần IV của Thông tư liên tịch số 19 hướng dẫn hành vi “Khai thác trái phép cây rừng ở rừng sản xuất, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép..." là “Khai thác trái phép cây rừng" và bị xử lý về tội “Vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng" (Điều 175 BLHS).
Việc áp dụng Chương XIV "Các tội xâm phạm sở hữu" của BLHS 1999 để xử lý hành vi khai thác trái phép cây rừng và các hành vi khác vi phạm các quy định của Nhà nước về khai thác và bảo vệ rừng được hướng dẫn tại tiết 1.2 tiểu mục 1 phần IV của Thông tư liên tịch số 19 như sau: "Trường hợp khai thác trái phép rừng trồng, rừng khoanh nuôi tái sinh đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định giao cho tổ chức, tập thể, hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp mà người được giao đã bỏ vốn đầu tư trồng rừng, chăm sóc, bảo vệ... thì xử lý như sau:
a) Nếu chủ rừng khai thác cây rừng trái phép thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 175 của BLHS;
b) Nếu người khai thác cây rừng trái phép mà không phải là chủ rừng thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo các điều luật tương ứng quy định tại Chương XIV "Các tội xâm phạm sở hữu của BLHS…”.
Đối với rừng đặc dụng Đăk Uy, mặc dù UBND tỉnh Kon Tum có đầu tư xây dựng hàng rào và thành lập Ban quản lý, nhưng không phải vì thế mà rừng đặc dụng trở thành rừng trồng hay rừng khoanh nuôi tái sinh. Việc thành lập Ban quản lý rừng đặc dụng Đăk Uy là hoạt động quản lý Nhà nước trong lĩnh vực lâm nghiệp, hoàn toàn không phải là quyết định "giao cho tổ chức, tập thể, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp" nên hành vi của các bị cáo không thuộc trường hợp qui định tại tiết 1.2 tiểu mục 1 phần IV của Thông tư liên tịch số 19.
Theo VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng, việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các bị cáo về tội "Trộm cắp tài sản" tại chương “Các tội xâm phạm sở hữu" của BLHS 1999 là không đúng pháp luật.
Như vậy, các bị cáo có hành vi khai thác trái phép cây rừng, có dấu hiệu vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng và phải bị xử lý về các tội vi phạm trật tự quản lý, bảo vệ rừng, bình đẳng như những người khác, không thể xử lý về tội “Trộm cắp tài sản" là một tội phạm xâm phạm sở hữu.
VKSND Cấp cao còn cho rằng, việc quy thành tiền và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các bị cáo về tội “Trộm cắp tài sản" là không đúng bản chất của sự việc, có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, gây bất lợi cho các bị cáo (là căn cứ kháng nghị giám đốc thẩm được quy định tại khoản 3 Điều 371 của BLTTHS 2015).
Từ các phân tích trên, VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng đã ban hành kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm số 38/2017/HSST ngày 27/9/2017 của TAND huyện Đăk Hà và bản án hình sự phúc thẩm số 15/2019/HSPT ngày 12/8/2019 của TAND tỉnh Kon Tum theo thủ tục giám đốc thẩm. Đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Đà Nẵng xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm nêu trên để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.
PLO từng nhiều lần phản ánh, anh Phan Tiến Dũng là kiểm lâm. Tháng 4-2016, anh Lê Quốc Khánh xin anh Dũng vào rừng Đăk Uy cưa cây gỗ trắc chết khô. Cả nể vì anh Khánh thường tìm thuê người làm cà phê giúp, anh Dũng đồng ý. Hôm sau, anh Khánh cùng ba người khác vào rừng cưa cây gỗ trắc chết khô thì bị phát hiện. Khúc gỗ các bị cáo lấy là 0,123 m3 (trị giá hơn 19 triệu đồng).
Tháng 9-2016, TAND huyện Đăk Hà phạt năm bị cáo 12-15 tháng tù về tội trộm cắp tài sản. Sau đó, TAND tỉnh Kon Tum xử hủy bản án này. Tháng 9-2017, TAND huyện Đăk Hà xử sơ thẩm (lần hai) vẫn phạt các bị cáo 11-14 tháng tù.
Tháng 6-2018, TAND tỉnh Kon Tum xử phúc thẩm (lần hai) đã tuyên cả năm bị cáo không phạm tội.
>
Sau đó, TAND Tối cao kháng nghị giám đốc thẩm, yêu cầu TAND Cấp cao tại Đà Nẵng xử giám đốc thẩm theo hướng hủy bản án phúc thẩm từng tuyên không phạm tội, giữ nguyên bản án sơ thẩm. Nội dung kháng nghị này không nêu ra được những căn cứ pháp lý để xử các bị cáo về tội trộm cắp tài sản. Từ đó TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã tuyên hủy bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Kon Tum.
Xét xử phúc thẩm lần 3, TAND tỉnh Kon Tum đã tuyên các bị cáo phạm tội trộm cắp tài sản.