Ở nơi 'ươm mầm' cho khát vọng

Cam Văn Tâm nămnay 16 tuổi, là người dân tộc Thái, quê ở tỉnh Sơn La. Dáng người Tâm nhỏ thó,những hình xăm phủ gần kín cánh tay gầy guộc, mái tóc cắt cua … những hình ảnh“bụi bặm” của tay “anh chị” một thời ấy vẫn không thể che dấu được nét ngâythơ, thẳm buồn lẩn khuất tận sâu ánh mắt Tâm. Theo lời kể của các cán bộ củaTrường Giáo dưỡng số 2 thì Cam Văn Tâm sinh ra trong một gia đình nghèo. Có lẽ,chính vì cái đói cái nghèo khiến Tâm trở thành tay trộm vặt có tiếng ở vùng. Cứđói là Tâm trộm cái để ăn, khát trộm thức để uống, mãi rồi thành thói quen khóbỏ. Dần dần, những thứ mà Tâm trộm cắp cũng có giá trị lớn hơn để phục vụ nhucầu của bản thân và a dua theo chúng bạn. Không thể giáo dục được ở địa phương,Tâm được đưa vào Trường Giáo dưỡng số 2.“Những ngày đầu vào trường thực sự là giai đoạn khó khăn cả với Tâm và thầy, côgiáo. Với lối sống tự do tới mức gần như hoang dại của cậu bé người dân tộc,thật vất vả để hướng dẫn Tâm vào những nền nếp mới trong sinh hoạt, học tập.Một thách thức lớn đối với chúng tôi, đó là Tâmkhông nói được tiếng Kinh. Vì vậy, việc dạy văn hóa hay trò chuyện vơíTâm khó khăn hơn rất nhiều so với học sinh khác. Chúng tôi phải nhờ tới sự hỗtrợ ngôn ngữ của các em người dân tộc nhưng nói sõi tiếng Kinh để có thể tròchuyện với Tâm mỗi ngày. Dần dần, chúng tôi cũng học hỏi thêm ngôn ngữ bản địacủa Tâm để có thể giao tiếp với em dễ dàng hơn, đồng thời tích cực dạy tiếng Kinhcho em. Những nét chữ đầu tiên nguệch ngoạc, những bài đọc đầu tiên phát âm cònngọng ngiụ… nhiều lúc cậu bé nản chí muốn từ bỏ. Nhưng được sự động viên, dìudắt của thầy cô, bản tính của Tâm trở nên dịu nhẹ. Tâm tuân thủ tốt nội quy củalớp học. Và đặc biệt, Tâm đã biết ước mơ về một cuộc sống tốt đẹp hơn”- cô giáoTrần Thị Kim Liên, chủ nhiệm lớp chia sẻ.

Trò chuyện vơíchúng tôi, Cam Văn Tâm khá rụt rè bởi vốn tiếng Kinh chưa nhiều, thỉnh thoảngTâm “pha” thêm tiếng của đồng bào mình. Tâm bảo: “Mới đầu vào đây, cháu chỉnghĩ đến việc làm sao để trốn khỏi nơi này. Cháu quen sống tự do rồi, việc phảituân thủ nền nếp, nội quy của nhà trường thực sự rất khó khăn. Khi quen với nềnnếp rồi thì đối với cháu đây lại là giai đoạn hạnh phúc nhất, đầm ấm nhất mặcdù cháu sống xa gia đình. Sự quan tâm, chu đáo của thầy cô, giúp cháu cháu dầntìm thấy sự lạc quan về cuộc sống. Cháu sẽ cố gắng học tốt văn hóa, học nghề đểkhi ra trường cháu có thể nhanh chóng hòa nhập với cộng đồng, tìm được côngviệc phù hợp để ổn định cuộc sống”.

Tâm tư của Tâm cólẽ cũng là khát khao chung của 214 em học sinh đang được quản lý, giáo dục ởTrường Giáo dưỡng số 2. Những cô bé, cậu bé đang ở độ tuổi đẹp đẽ, nhiều ướcmơ, nhưng đã phạm nhiều sai lầm, thậm chí nhiều hành vi vi phạm pháp luật đadạng, phức tạp và nguy hiểm như: giết người, hiếp dâm, mua bán, sử dụng ma túy,ngược đãi cha mẹ… Mỗi em một hoàn cảnh, một sự đưa đẩy để sai lầm, song điểmchung của các em, đó là đa số đều xuất thân trong gia đình có hoàn cảnh đặcbiệt khó khăn, mồ côi hoặc gia đình không hạnh phúc. Tỷ lệ học sinh có trình độnhận thức thấp, thậm chí nhiều em mù chữ, các em là người dân tộc thiểu sốchiếm hơn 60% tổng số học sinh.

Thượng tá TrầnHữu Trung, Hiệu trưởng Trường giáo dưỡng số 2 cho biết: Những năm qua, nhà trường không ngừng đầu tư,cải thiện các điều kiện ăn ở, học tập, sinh hoạt cho học sinh. Môi trường họctập của nhà trường được các đoàn công tác trong nước và quốc tế như: Tiểu bannhân quyền châu Âu; Quỹ UNISEP, tổ chức PLAN tại Việt Nam… đến thămđánh giá cao. Bên cạnh đó, với tinh thần tất cả vì học sinh thân yêu, cán bộ,giáo viên nhà trường vẫn vững vàng trên cương vị công tác, luôn phát huy bảnlĩnh, phẩm chất của người chiến sỹ Công an nhân dân, sẵn sàng đối mặt với nhữngkhó khăn, gian khổ, làm việc và cống hiến hết mình với phương châm: “lấy họcsinh làm trung tâm”, công tác giáo dục học sinh ngày càng được đổi mới, đa dạngvề hình thức, sâu sắc về nội dung, chú trọng giáo dục cho các em cả về văn hoávà đạo đức, lối sống. 100% học sinh vào trường được tham gia học văn hóa từ lớp1 đến lớp 9. Việc dạy học cho các em là một nhiệm vụ khó khăn, bởi đây đều lànhững đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật, các em không cần học và khôngmuốn học. Nhà trường xác định rõ, người thầy, người cô thực hiện nhiệm vụ âýkhông chỉ đòi hỏi có chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng mà còn phải có đủ sự baodung của người cha, người mẹ và trang bị được những kỹ năng “mềm” để hiểu đượchọc sinh hơn, từ đó có phương pháp giáo dục phù hợp, từng bước đưa các em tái hoànhập cộng đồng, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. Cùng với dạy vănhóa, rèn luyện đạo đức, lối sống, trong nhiều năm qua, nhà trường phối hợp vơíSở Lao động, Thương binh và Xã hội và một số cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn tổchức dạy nghề và truyền nghề cho các em học sinh, giúp các em trang bị thêm kỹnăng, kiến thức nghề nghiệp, để thuận lợi hơn sau khi ra trường tái hòa nhậpcộng đồng. Tỷ lệ học sinh được cấp chứng chỉ nghề chiếm 16,34% tổng số học sinhnhà trường quản lý.

Nhằm tạo hứng thúcho học sinh trong quá trình học tập, rèn luyện, nhà trường tích cực tổ chứcnhiều hoạt động bổ trợ cho công tác giáo dục học sinh như văn nghệ, thể dục thểthao; tổ chức các buổi tư vấn, lắng nghe học sinh nói; tổ chức cho học sinhtham gia các chương trình “Hát cho nhau nghe”, “Đuổi hình bắt chữ”, chiếc nónkỳ diệu, thi kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh… và đặc biệt là thi“Viết thư xin lỗi”. Nhà trường cũng phối hợp với Trung tâm thanh thiếu niêntỉnh tổ chức các hoạt động vui chơi, ngoại khóa cho học sinh. Những năm gần đâynhà trường phối hợp với Đài truyền hình Việt Nam tổ chức nhiều chương trìnhhoạt động giáo dục cho các em như “Điều ước thứ 7”, Đón Tết xum vầy cùng VTV3;đưa đội bóng đá U23 Việt Nam đến giao lưu với các em… qua đó tạo động lực, cảmhứng cho các em phấn đấu, rèn luyện. Năm vừa qua, tỷ lệ học sinh rèn luyện,phấn đấu tốt chiếm trên 80%.

Qua 51 năm xâydựng và phát triển, nhà trường đã tiếp nhận quản lý, giáo dục, nuôi dưỡng hơn21 nghìn học sinh, giúp các em làm lại cuộc đời trở về tái hòa nhập cộng đồng,sống có ích. Trong đó, có 80% học sinh được ra trường trước hạn. Với những nỗlực đó, nhà trường đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạngNhì, Huân chương Chiến công hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba; Huân chương Bảo vệ Tổquốc; 1 đồng chí được phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhândân”; 4 đồng chí được phong tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú… Đặc biệt, năm 2018,nhà trường được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì;được Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình tặng Bằng khen cho tập thể, cá nhân có thànhtích xuất sắc… cùng nhiều phần thưởng cao quý khác. Nhưng có lẽ, phần thưởnglớn nhất đối với các thế hệ thầy, cô giáo, đó chính là sự gửi gắm của nhiều giađình là quyết tâm bỏ lại những sai lầm của tuổi trẻ ở phía sau để nỗ lực vượtlên xây dựng một cuộc sống tươi đẹp hơn của hàng trăm, hàng nghìn đứa trẻ ngỗngược năm nào.

Đào Hằng