Ông Donald Trump đắc cử Tổng thống thứ 47 của Mỹ và tương lai của xe điện

Khi việc kiểm phiếu bắt đầu, số phận của ngành công nghiệp xe điện Mỹ vẫn chưa chắc chắn. Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump trước bầu cử 2024 đã đưa ra những tầm nhìn trái ngược nhau về tương lai của xe điện, mỗi tầm nhìn đều có những tác động to lớn đến chính sách khí hậu, sản xuất ô tô và nền kinh tế của cường quốc này này. Đặc biệt, các chính sách của họ có thể định hình thị trường xe điện và vai trò của Mỹ trong bối cảnh năng lượng sạch toàn cầu.

Thúc đẩy một nước Mỹ sử dụng xe điện

Phó Tổng thống Kamala Harris đã ủng hộ mạnh mẽ các sáng kiến của chính quyền Tổng thống Biden nhằm đẩy nhanh quá trình sản xuất và áp dụng xe điện. Quan điểm của bà phù hợp với các mục tiêu đầy tham vọng được nêu trong Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022, bao gồm:

Cắt giảm 40% lượng khí thải carbon của Mỹ vào năm 2030.

Đầu tư 370 tỷ USD vào năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng EV trong thập kỷ tới

Cung cấp các ưu đãi thuế cho việc mua EV.

Tài trợ cho các trạm sạc trên toàn quốc.

Bà Harris đã nêu bật những lợi ích kinh tế của việc hỗ trợ sản xuất EV trong nước, nhấn mạnh vào việc tạo việc làm và tiềm năng tăng trưởng của ngành. Trong chuyến thăm gần đây tới thủ phủ của ngành công nghiệp ô tô Detroit, bà đã nhận xét, "khoản đầu tư này sẽ giúp duy trì chuỗi cung ứng ô tô của chúng ta tại đây ở Mỹ,điều này củng cố nền kinh tế Hoa Kỳ nói chung và sẽ duy trì những công việc đó tại Detroit”.

Cách tiếp cận của bà ủng hộ niềm tin rằng một ngành EV mạnh mẽ sẽ đảm bảo tương lai ô tô của Mỹ và giảm sự phụ thuộc vào các nguồn lực nước ngoài.

Hoài nghi về sự can thiệp của chính phủ vào EV

Trái ngược với bà Harris, cựu Tổng thống Donald Trump đã duy trì lập trường chỉ trích về EV, tự định vị mình là người bảo vệ các công việc ô tô truyền thống và quyền tự chủ của ngành.

Quan điểm của ông Trump về xe điện là:

Loại bỏ “lệnh bắt buộc về xe điện”.

Hủy bỏ các phần của Đạo luật Giảm lạm phát thông qua hành động hành pháp.

Có thể chấm dứt tín dụng thuế cho việc mua xe điện.

Tuy nhiên, quan điểm của ông Trump đối với xe điện đã cho thấy một số sắc thái khác nhau. Sau cuộc trò chuyện với CEO Elon Musk của Tesla, ông thừa nhận, “ông đã tạo ra một sản phẩm tuyệt vời”, ghi nhận những đóng góp của Tesla cho ngành công nghiệp. Mặc dù vậy, ông Trump vẫn nhấn mạnh vào việc giảm sự can thiệp của chính phủ, ủng hộ việc áp dụng theo định hướng thị trường thay vì hỗ trợ của liên bang cho cơ sở hạ tầng hoặc các ưu đãi về xe điện.

Ý nghĩa về kinh tế và việc làm

Cuộc tranh luận về chính sách xe điện đặc biệt gay gắt ở Michigan, một tiểu bang nổi tiếng với nguồn gốc ô tô sâu xa và là chiến trường quan trọng trong các cuộc bầu cử quốc gia. Cả bà Harris và ông Trump đều trình bày chính sách của họ là có lợi cho người lao động Mỹ, nhưng quan điểm của họ lại khác nhau đáng kể:

Bà Harris lập luận rằng việc thúc đẩy xe điện sẽ tạo ra những công việc mới có mức lương cao trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và sản xuất, tăng cường khả năng cạnh tranh của Mỹ.

Ông Trump thì cho rằng một động thái thúc đẩy xe điện mạnh mẽ có thể đe dọa đến các công việc trong ngành công nghiệp ô tô truyền thống và theo quan điểm của ông, chủ yếu mang lại lợi ích cho Trung Quốc bằng cách tăng sự phụ thuộc vào vật liệu xe điện nhập khẩu.

Sự chuyển dịch sang xe điện đã bắt đầu tạo ra việc làm trên khắp nước Mỹ. Theo nhóm môi trường Climate Power, ngành năng lượng sạch đã tạo thêm hơn 330.000 việc làm trên toàn quốc. Tuy nhiên, khi Mỹ chuyển hướng khỏi các loại xe truyền thống, quá trình chuyển đổi này có thể khiến một số công việc hiện tại gặp rủi ro, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất ô tô thông thường.

Tầm nhìn cạnh tranh về vị trí lãnh đạo toàn cầu

Ông Donald Trump đắc cử Tổng thống thứ 47 của Mỹ. Ảnh: Reuters.

Tầm nhìn khác nhau của các ứng cử viên Tổng thống Mỹ mở rộng sang vai trò của Mỹ trên thị trường xe điện toàn cầu. Bà Harris coi việc đầu tư chủ động của chính phủ là rất quan trọng để cạnh tranh với các quốc gia như Trung Quốc, nơi đã phát triển nhanh chóng trong sản xuất và áp dụng xe điện.

Tuy nhiên, ông Trump lập luận rằng động lực thị trường nên định hướng cho sản xuất xe điện, cho phép người tiêu dùng xác định nhu cầu mà không cần các lệnh hoặc ưu đãi của liên bang.

Mặc dù có cách tiếp cận trái ngược nhau, cả hai ứng cử viên đều trấn an cử tri rằng họ không có ý định ép buộc người dân “phải” mua xe điện.

Bà Harris gần đây đã tuyên bố, "tôi sẽ không bao giờ nói với các bạn loại xe nào bạn phải lái".

Trong khi đó, ông Trump đã hứa sẽ bảo vệ sự lựa chọn của người tiêu dùng, phản đối bất kỳ hình thức yêu cầu mua xe điện nào

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo đối với thị trường xe điện Mỹ?

Nhiều người lo ngại các sáng kiến về khí hậu có thể mất ưu tiên dưới thời chính phủ bảo thủ, lấy cách tiếp cận ban đầu của ông Trump trong nhiệm kỳ cuối cùng của ông làm ví dụ. Tuy nhiên, ngay cả khi Mỹ rút khỏi Thỏa thuận Paris, các doanh nghiệp trên khắp các đường lối chính trị vẫn tiếp tục thúc đẩy các sáng kiến bền vững.

Là một nhà lãnh đạo toàn cầu, Mỹ thừa nhận rằng sự đổi mới thúc đẩy sức mạnh kinh tế và ảnh hưởng toàn cầu. Các công ty ngày càng nhận thức được trách nhiệm về môi trường và các doanh nghiệp Mỹ coi các hoạt động bền vững vừa là nghĩa vụ vừa là con đường sinh lời.

Khi cơ sở hạ tầng EV phát triển, người ta kỳ vọng sẽ có sự chuyển dịch tự nhiên sang EV. Chính phủ Anh đã đưa ra các chính sách phạt sở hữu ô tô chạy bằng xăng. Tuy nhiên, nhiều tài xế cảm thấy quá trình chuyển đổi này còn quá sớm, vì họ vẫn còn nhiều năm sử dụng xe hiện tại.

Mặc dù người dân sẵn sàng chuyển sang xe điện cho những lần mua sau, nhưng họ vẫn phản đối áp lực từ bỏ những chiếc xe hiện tại của mình quá sớm. Tâm lý chung là người tiêu dùng sẵn sàng thay đổi nhưng thích sự thay đổi dần dần, hữu cơ hơn là những hình phạt ngay lập tức đối với những lựa chọn hiện tại.

Sau khi đắc cử Tổng thống Mỹ, ông Trump có thể khiến cả khoản tín dụng mua và sản xuất khó tiếp cận hơn và ông có thể làm như vậy mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội. Hầu hết 7,5 tỷ USD trong số tiền tài trợ cho mạng lưới sạc xe điện của Mỹ sẽ hết vào thời điểm một Tổng thống mới nhậm chức, nhưng việc thực hiện vẫn quan trọng.

Ngoài các điều khoản có thể bị đảo ngược chỉ bằng một nét bút đơn giản của tân Tổng thống, một kết quả chia rẽ mà cả đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đều duy trì một số quyền kiểm soát có thể sẽ giữ nguyên hiện trạng ít nhiều.

Nhiều chính sách tiêu chuẩn về IRA và tiết kiệm nhiên liệu vẫn tiếp tục, nhưng ngay cả Hạ viện Dân chủ cũng có thể bảo vệ một số chính sách này dưới thời một Tổng thống Cộng hòa.

Xe điện có thể không trở thành vấn đề trung tâm trong cuộc bầu cử Mỹ, nhưng kết quả của cuộc đua và một tân Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tạo nên sự khác biệt giữa một thị trường xe điện đang phát triển nhanh chóng và một thị trường trì trệ hơn.

Hoàng Lâm