Quy định bảo hiểm xã hội một lần chờ Quốc hội quyết

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi vừa được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) hoàn thiện gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Trong dự thảo, quy định về BHXH một lần theo 2 phương án, phương án 1 là giữ quy định hiện hành; phương án 2, người lao động chỉ được nhận 50% thời gian đóng, phần còn lại bảo lưu tới khi hết tuổi lao động. Cơ quan soạn thảo cũng bảo lưu quan điểm điều kiện thời gian sau nghỉ việc được nhận BHXH một lần là 12 tháng thay vì giảm còn 3 tháng như một số góp ý trước đó.

Tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành, địa phương về các sửa đổi trên, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, đa số ý kiến các bộ ngành, địa phương lựa chọn phương án 2; một số ít chọn phương án 1.

Chờ Quốc hội quyết định việc có hay không điều chỉnh chính sách về BHXH một lần. (Ảnh minh họa).

Nhóm lựa chọn phương án 1 (giữ quy định hiện hành) cho rằng, phương án này đảm bảo quyền lợi cho người lao động theo nguyên tắc đóng - hưởng; công nhân làm trong một số lĩnh vực như dệt may, da giày, thủy sản, điện tử… cơ bản chỉ đủ sức khỏe làm tới 45 tuổi, sau đó nguy cơ mất việc cao, khó tìm việc mới để tiếp tục tham gia BHXH.

Trong khi, nhóm ý kiến chọn phương 2 cho rằng, việc cho rút 50% thời gian đã đóng BHXH đảm bảo vừa giải quyết nhu cầu, khó khăn trước mắt của người lao động vừa bảo đảm lợi ích lâu dài khi về già. Giải pháp này cũng phù hợp định hướng của Đảng và Nhà nước về tăng độ bao phủ BHXH, đảm bảo an sinh xã hội trong dài hạn, giảm tỷ lệ rút BHXH một lần.

Cũng có bộ ngành cho rằng, BHXH một lần là chính sách lớn, nhạy cảm, phức tạp, việc điều chỉnh có thể dẫn đến những phản ứng xã hội không tốt. Do đó, việc thay đổi chính sách cần nghiên cứu, phân tích, đánh giá kỹ tác động.

Do đó, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, sẽ bổ sung phân tích, đánh giá kỹ các phương án trên để tổng hợp trình Chính phủ báo cáo, xin ý kiến Quốc hội cả 2 phương án về BHXH một lần trên.

Về một số ý kiến đề xuất bỏ quy định người lao động mất việc sau 12 tháng mới được nhận BHXH một lần, hoặc giảm thời gian chờ xuống 3 tháng… Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, nên giữ điều kiện sau 12 tháng. Việc giảm thời gian chờ xuống dưới 12 tháng có thể làm tăng số người nhận BHXH một lần, đi ngược với chủ trương chung. Thậm chí, có người không mất việc nhưng muốn nhận BHXH một lần nên chủ động xin nghỉ để được giải quyết chế độ, sau đó lại xin việc khác. Bên cạnh đó, việc chờ 12 tháng cũng là thời gian để người lao động cân nhắc, và tìm việc làm mới tiếp tục tham gia BHXH, với mục tiêu chính của BHXH là đảm bảo lương hưu cho người lao động khi về già. Bên cạnh đó, trong thời gian mất việc, người lao động vẫn có chế độ bảo hiểm thất nghiệp.

Trước đó, với sự hỗ trợ của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Bộ LĐ-TB&XH đã tiến hành khảo sát giai đoạn 2018-2021 cho thấy, có trên 90% người lao động khi mất việc nhận trợ cấp thất nghiệp đồng thời đề nghị nhận BHXH một lần.

Lê Hữu Việt