Sát 'giờ G' bầu cử Tổng thống Mỹ 2024, ngành xe điện thấp thỏm

Quan điểm trái chiều

Cựu Tổng thống Donald Trump đã nói rằng ông sẽ cân nhắc chấm dứt tín dụng thuế với người mua xe trong khi Phó Tổng thống Kamala Harris cho biết bà muốn pin tiên tiến và xe điện được sản xuất tại Mỹ.

Doanh số bán xe điện đã tăng gấp bốn lần kể từ khi Tổng thống Biden nhậm chức, đánh dấu sự tiến triển trong một trong những mục tiêu năng lượng của chính quyền Mỹ đó là mở rộng việc áp dụng phương tiện giao thông sạch và phát triển mạng lưới sạc xe điện trên toàn quốc.

Để đạt được mục tiêu đó, chính quyền ông Biden đã tài trợ cho việc triển khai mạng lưới sạc công cộng 500.000 với 7,5 tỷ USD được đưa vào luật cơ sở hạ tầng lưỡng đảng. Ngoài ra, Đạo luật Giảm lạm phát đã mở rộng tín dụng thuế lên tới 7.500 USD cho người mua xe xanh mới đủ điều kiện và lên tới 4.000 USD cho người mua xe xanh đã qua sử dụng.

Các nhà quan sát cho biết việc triển khai mạng lưới quốc gia chậm hơn mong đợi, nhưng bộ sạc rất cần thiết để mở rộng việc sử dụng xe điện tại Mỹ.

Với cuộc bầu cử Hoa Kỳ chỉ còn năm ngày nữa, các bên liên quan cho biết Tổng thống tiếp theo sẽ có một số ảnh hưởng đến chính sách xe điện, bao gồm cả việc các ưu đãi mua hàng và chương trình cơ sở hạ tầng có bị chậm lại hay bị hủy bỏ hay không. Nhưng mức độ tác động của Tổng thống cũng sẽ phụ thuộc vào thành phần của Quốc hội tiếp theo.

Cả Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump đều chưa đưa ra đề xuất chính sách cụ thể về xe điện, mặc dù ông Trump đã nói với Reuters vào tháng 8 rằng ông sẽ cân nhắc chấm dứt tín dụng thuế mua xe.

Dự án 2025, do Heritage Foundation tổ chức, vạch ra lộ trình tiềm năng cho chính quyền của ông Trump lần thứ 2 và kêu gọi loại bỏ các ưu đãi mua xe điện. Chiến dịch tranh cử của ông Trump đã tìm cách tách mình khỏi kế hoạch này, tuy nhiên cựu Tổng thống Mỹ cũng đã tuyên bố rằng ông sẽ không ép người tiêu dùng Mỹ phải mua xe điện.

Các chuyên gia dự đoán bà Harris sẽ tiếp tục ủng hộ các chính sách được đưa ra dưới thời chính quyền ông Biden. Tại Michigan, đầu tháng này, bà đã tuyên thệ sẽ "đảm bảo rằng thế hệ đột phá tiếp theo, từ pin tiên tiến đến xe điện, không chỉ được phát minh mà còn được xây dựng ngay tại Mỹ bởi các công nhân công đoàn Mỹ". Tuy nhiên, và Harris cũng tránh nói về lệnh này. "Tôi sẽ không bao giờ nói với bạn loại xe nào bạn phải lái".

Ben Prochazka, giám đốc điều hành của Liên minh Điện khí hóa, một tổ chức phi lợi nhuận hoạt động để thúc đẩy việc áp dụng xe điện, cho biết cuộc bầu cử sắp tới "có liên quan vô cùng lớn" đến chính sách giao thông sạch. "Có rất nhiều chương trình đã được thiết lập trong hơn ba năm qua và chắc chắn là đã có rất nhiều sự quan tâm, nói chung, với ý tưởng về xe điện".

Doanh số bán xe điện tăng nhưng tốc độ tăng trưởng chậm lại

Ông Trumph có tái đắc cử hay không đang được đặc biệt quan tâm vì quan điểm khác biệt với xe điện.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, xe điện chỉ dùng pin chiếm 7,1% thị trường xe hạng nhẹ của Mỹ trong quý 2 năm nay. Mặc dù tốc độ tăng trưởng áp dụng đã chậm lại, nhưng xu hướng vẫn tích cực. Các nhà phân tích tại Ngân hàng Mỹ cho biết xe điện có khả năng sẽ chiếm khoảng 8% doanh số bán xe của Mỹ kết thúc năm 2024, 14% vào năm 2027 và 29% vào năm 2030.

Theo Quỹ Bảo vệ Môi trường, mặc dù tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe điện đã chậm lại, nhưng doanh số vẫn tiếp tục tăng và chi phí sở hữu đang giảm.

Vào tháng 10, chính quyền ông Biden đã đề xuất một quy định mới để mở rộng quyền truy cập vào bộ sạc xe điện ở các khu vực điều tra dân số thu nhập thấp và không phải đô thị. Và vào tháng 8, Bộ Giao thông Vận tải Mỹ đã công bố khoản tài trợ 521 triệu USD để triển khai hơn 9.200 cổng sạc xe điện và xây dựng cơ sở hạ tầng nhiên liệu thay thế trên 29 tiểu bang, tám khu vực bộ lạc và Quận Columbia.

Một chìa khóa để đảm bảo tiếp tục hỗ trợ chính sách cho xe điện là xây dựng sự ủng hộ của cử tri bằng cách tập trung sự chú ý của họ vào những tác động rộng hơn mà các khoản đầu tư của liên bang đã tạo ra.

"Chúng tôi hy vọng rằng khi mọi người thấy những điều tốt đẹp đang diễn ra và hiểu lý do tại sao chúng xảy ra, họ sẽ có xu hướng ủng hộ việc tiếp tục", Albert Gore, giám đốc điều hành của Hiệp hội Vận tải Không phát thải, nhấn mạnh.

ZETA, thông qua nhánh giáo dục phi chính trị của mình, đã phát động một chiến dịch giáo dục công cộng trị giá 1,3 triệu USD vào ngày 16 tháng 10 nhằm nâng cao nhận thức về "những tác động kinh tế tích cực của ngành công nghiệp xe điện”. Mục đích là nâng cao nhận thức về “tác động mà nhiều bộ phận của chuỗi cung ứng pin và xe điện đã gây ra ở nhiều tiểu bang khác nhau”.

Bà Harris đã đến thăm một cơ sở của Nghiệp đoàn công nhân ngành ô tô Mỹ ở Lansing, Michigan, trong tháng này để cam kết hỗ trợ cho ngành công nghiệp ô tô Mỹ và cảnh báo rằng nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump có thể khiến các công việc sản xuất trong nước mất đi.

“Chúng ta thực sự cần phải nỗ lực hết mình để đảm bảo rằng tất cả các khoản đầu tư tại địa phương, tác động kinh tế của quá trình điện khí hóa giao thông, đều được chia sẻ rộng rãi”, Prochazka cho biết. Ông chỉ ra các khoản đầu tư mà ngành công nghiệp ô tô đã thực hiện để mở rộng sản xuất xe điện và đưa chuỗi cung ứng trở lại Mỹ.

“Rút phích cắm tất cả những thứ đó thực sự là không thích hợp, xét đến khối lượng công sức và nỗ lực đã bỏ ra cho quá trình chuyển đổi này và những gì Mỹ cần làm để duy trì khả năng cạnh tranh của mình trên thị trường toàn cầu”, Prochazka nhấn mạnh.

Việc triển khai mạng lưới sạc trên toàn lãnh thổ Mỹ diễn ra chậm hơn nhiều so với kỳ vọng của nhiều người, nhưng các quỹ không nên bị đe dọa bởi cuộc bầu cử, các chuyên gia cho biết.

Cục Quản lý Đường bộ Liên bang đã phê duyệt các kế hoạch do tất cả 50 tiểu bang cùng với Quận Columbia và Puerto Rico đệ trình để xây dựng mạng lưới sạc theo chương trình công thức Cơ sở hạ tầng Xe điện Quốc gia, nhưng không phải tất cả các đơn xin đều tiến hành giai đoạn triển khai.

Chris Robinson, giám đốc cấp cao của nhóm năng lượng tại Lux Research cho rằng "rất khó có khả năng" Đạo luật Giảm lạm phát sẽ bị bãi bỏ hoàn toàn. "Có rất nhiều lợi ích mà những người ở cả hai bên đều bày tỏ sự ủng hộ".

Tình hình chưa rõ ràng

Tình hình xung quanh khoản tín dụng mua xe điện vẫn chưa rõ ràng. Việc bãi bỏ hoàn toàn các khoản tín dụng thuế sẽ cần sự chấp thuận của Quốc hội, nhưng các nhà quan sát cho biết chính quyền ông Trump có thể thực hiện các bước thông qua quy trình lập pháp liên bang để khiến việc thực hiện các khoản tín dụng kém hiệu quả hơn.

"Ông Trump đã nói rõ ràng rằng họ muốn xem xét việc bãi bỏ khoản tín dụng thuế EV. Vì vậy, đó là điều có thể gặp rủi ro, nếu có một nhiệm kỳ Tổng thống của ông ấy", Robinson nói.

Nhưng các dự án cơ sở hạ tầng, bao gồm cả bộ sạc, có khả năng vẫn được hỗ trợ, ngay cả khi có một nhiệm kỳ Tổng thống khác của ông Trump, Robinson cho nhận định, "đã có những tác động kinh tế và tôi nghĩ rằng có đủ sự hỗ trợ để xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng. Tôi nghĩ rằng nhiều điều trong số đó sẽ vẫn tồn tại, nhưng khoản tín dụng thuế EV chắc chắn, theo tôi, đang gặp rủi ro, khi hướng đến tháng 11".

Gore và Prochazka cho biết cuộc thảo luận xung quanh EV cần tập trung vào việc phát triển nền kinh tế Mỹ và củng cố vị thế dẫn đầu của đất nước trong lĩnh vực ô tô.

Mọi người "có xu hướng coi đây là điều tốt khi họ thấy thực tế là nó thúc đẩy nhiều khoản đầu tư vào cộng đồng của họ", Gore cho hay. “Có sự hỗ trợ cho chính sách thuế đang đưa hoạt động sản xuất trở lại Mỹ. Và đó không chỉ là một dự án, mà thực tế là toàn bộ hệ sinh thái”.

“Xe điện đã bị đưa vào vị thế là vấn đề đảng phái, và chúng ta cần phải làm mọi cách có thể để xóa bỏ điều đó. Chúng thực sự không nên như vậy. Vấn đề nằm ở khả năng cạnh tranh nhiều hơn”, Prochazka nhận định.

Hai hoặc ba năm tới “là một trong những năm quan trọng nhất, xét về tốc độ diễn ra quá trình chuyển đổi này”, Prochazka nói thêm. “Chúng ta hiện đang ở giai đoạn mà xe điện di chuyển đủ xa để có thể cảm thấy như chúng đáp ứng được mối quan tâm của người tiêu dùng. Hiện tại, chúng ta mới xây dựng đủ cơ sở hạ tầng để có thể chứng minh với người tiêu dùng rằng họ sẽ có khả năng sạc ở bất cứ nơi nào họ muốn hoặc cần đến”.

Hoàng Lâm