Sau than, châu Âu có thể dừng nhập khẩu dầu từ Nga?

"Châu Âu có thể chần chừ đưa ra lệnh cấm vận đối với dầu của Nga đến bao giờ?", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đặt câu hỏi với các chính trị gia phương Tây trong bài phát biểu trực tuyến hôm 8/4, cho rằng những biện pháp hiện tại với Moscow hiện tại là chưa đủ.

Trước đó một ngày, các nhà lãnh đạo châu Âu đã quyết định cấm tất cả loại than nhập khẩu từ Nga. Động thái này được dự đoán sẽ ảnh hưởng đến khoảng 8,7 tỷ USD giá trị xuất khẩu của nước này mỗi năm, theo CNN.

Đây là lần đầu tiên châu Âu trừng phạt lĩnh vực năng lượng của Nga, nhưng đối với Ukraine, điều đó là không đủ.

Cơ hội nào cho lệnh cấm vận dầu mỏ?

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Nga là nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới, sau Arabia Saudi, và chiếm 14% nguồn cung toàn cầu vào năm 2021.

Báo cáo của Ủy ban châu Âu cũng cho thấy khoảng 45% lượng khí đốt tự nhiên và 25% lượng dầu nhập khẩu của khối này đến từ Nga.

Chỉ trong hơn một tháng kể từ khi xung đột nổ ra ở Ukraine, Liên minh châu Âu (EU) đã nhập khoảng 38 tỷ USD năng lượng từ Moscow.

Bản đồ minh họa các con đường xuất khẩu khí đốt của Nga sang châu Âu. Ảnh: CNN.

Vào tháng 3, châu Âu đặt thời hạn cuối cùng là năm 2027 để tự loại bỏ khí đốt và dầu của Nga. Nhưng một lệnh cấm vận dầu mỏ thậm chí có thể bắt đầu sớm hơn nhiều.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói với Nghị viện châu Âu hôm 6/4 rằng gói trừng phạt thứ năm "sẽ không phải là gói cuối cùng".

"Đúng, chúng tôi đã cấm than, nhưng bây giờ chúng tôi phải xem xét (cấm) dầu mỏ", bà nói.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là một trong những nhà lãnh đạo đầu tiên công khai ủng hộ lệnh cấm hoàn toàn đối với dầu mỏ của Nga.

Hôm 8/4, Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire cũng nói với CNN rằng nước này không muốn chờ đợi thêm.

"Chúng tôi sẵn sàng đi xa hơn và ban hành lệnh cấm với dầu mỏ. Tôi tin tưởng sâu sắc rằng các bước và các cuộc thảo luận tiếp theo sẽ tập trung vào lệnh cấm dầu mỏ Nga", ông nói.

Cùng ngày, Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết ông tin rằng Đức sẽ có thể ngừng nhập khẩu dầu của Nga "trong năm nay".

Phát biểu tại cuộc họp báo với Thủ tướng Anh Boris Johnson trong chuyến thăm tới London, ông Scholz cho biết Đức đang "tích cực làm việc" để độc lập khỏi dầu của Nga, nhưng sẽ mất nhiều thời gian hơn để loại bỏ khí đốt.

Chi tiết về các lệnh trừng phạt dầu mỏ có thể được công bố khi các ngoại trưởng EU họp bàn vào ngày 11/4. Họ có thể cân nhắc các lựa chọn bao gồm đánh thuế nhập khẩu dầu, và buộc người mua phải thanh toán vào một tài khoản ký quỹ mà Nga chỉ có thể khai thác trong một số điều kiện nhất định.

Tuy nhiên, việc thống nhất biện pháp này có thể rất khó, vì mỗi thành viên EU có mức độ phụ thuộc vào dầu mỏ Nga khác nhau.

Trong đó, Hungary đặc biệt dễ bị tổn thương. Thủ tướng Hungary Viktor Orban cũng là đồng minh lâu năm của Tổng thống Vladimir Putin.

"Chúng tôi lên án xung đột nhưng sẽ không để các gia đình Hungary phải trả giá cho cuộc chiến này", ông Orban cho biết trong một tuyên bố vào đầu tháng 3.

Hôm 7/4, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto cũng khẳng định "không ủng hộ các đề xuất trừng phạt năng lượng Nga", theo TASS.

Châu Âu có thể ứng phó?

Mặc dù các lệnh trừng phạt đối với khí đốt tự nhiên của Nga là không thể xảy ra vào thời điểm này do những thiệt hại tiềm tàng, châu Âu có thể trụ vững trước lệnh cấm vận dầu mỏ.

Mỹ, Anh, Canada và Australia đều đã công bố lệnh cấm dầu từ Nga. Ảnh: Getty.

Mỹ, Anh, Canada và Australia đều đã công bố lệnh cấm đối với dầu của Nga. Các công ty dầu khí châu Âu bao gồm Shell, TotalEnergies và Neste, cũng đã ngừng mua dầu thô của Nga, hoặc sẽ ngừng mua vào cuối năm nay.

Trong những ngày gần đây, các nước giàu cũng đã cam kết mở kho dầu dự trữ để giúp hạ giá và ứng phó với việc giảm nguồn cung từ Nga.

Mỹ tuyên bố sẽ giải phóng 180 triệu thùng dầu. Theo sau đó là các nước thành viên trong Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), cam kết bổ sung thêm 60 triệu thùng vào kho dự trữ toàn cầu.

Tuy nhiên, ông Claudio Galimberti, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách phân tích thuộc Rystad Energy, cho rằng tác động của lệnh cấm vận dầu mỏ sẽ phụ thuộc vào việc Moscow có thể chuyển hướng xuất khẩu sang châu Á như thế nào.

"Nếu (Nga) xoay xở để chuyển hướng phần lớn xuất khẩu dầu từ châu Âu sang châu Á, tác động có thể không lớn. Nhưng nếu không, (lệnh cấm) sẽ hoàn toàn làm tê liệt nền kinh tế Nga, vì Moscow phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu dầu", ông nói với CNN.

Trong khi châu Âu chiếm hơn một nửa lượng dầu xuất khẩu của Nga, IEA chỉ ra rằng Trung Quốc là nước tiêu thụ đơn lẻ lớn nhất, chiếm khoảng 20%.

Hải Linh