Su-57 Nga sẽ săn lùng 'mắt thần' SAAB 340 AWACS Thụy Điển cấp cho Ukraine?

Các nhà phân tích quân sự Trung Quốc cho rằng, quyết định của Thụy Điển chuyển giao hai máy bay chỉ huy cảnh báo sớm SAAB 340 AWACS cho Ukraine có thể vô tình góp phần vào sự thành công của máy bay chiến đấu tàng hình Su-57 Nga.

Được biết chính phủ Thụy Điển cam kết chuyển giao hai máy bay thuộc dòng máy bay chỉ huy, cảnh báo sớm trên không (AWACS, Airborne Warning and Control System) SAAB 340 cho Kiev, nhằm giúp Không quân Ukraine giành lại quyền kiểm soát trên không.

Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Paul Jonson viết trên mạng xã hội X rằng, những máy bay SAAB 340 AWACS này sẽ cung cấp cho Ukraine những khả năng mới để tìm kiếm và phát hiện các mục tiêu trên không và trên biển, giúp nâng cao khả năng xác định mục tiêu ở tầm xa.

Theo giới quân sự phương Tây, 2 chiếc máy bay chỉ huy, cảnh báo sớm trên không SAAB 340 AWACS sẽ là “chim mẹ” chỉ huy, điều phối hoạt động của những chiếc tiêm kích hạng nhẹ F-16 Fighting Falcon mà Kiev cũng sắp nhận được từ phương Tây.

Ấn phẩm Sohu của Trung Quốc lưu ý rằng máy bay SAAB 340 AWACS Thụy Điển cấp cho Ukraine có thể mang đến cho Nga cơ hội duy nhất để thực hiện hành động trả đũa.

SAAB 340 AWACS là máy bay chỉ huy cảnh báo cực kỳ quan trọng, trong bối cảnh Ukraine chuẩn bị tiếp nhận loạt chiến cơ F-16. Chính vì vậy truy lùng và tiêu diệt máy bay này sẽ là ưu tiên hàng đầu của Nga.

Chính vì vậy rất có thể Nga sẽ phải sử dụng tiêm kích tàng hình Su-57, theo tờ Sohu nhận định, bởi lẽ chỉ dòng chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 này mới có thể xuyên thủng hệ thống phòng vệ của Ukraine được sự hỗ trợ từ phương Tây.

Nga đang định vị Su-57 là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm hoàn chỉnh được thiết kế để tiêu diệt các mục tiêu trên không có giá trị cao như máy bay chở dầu, máy bay vận tải và máy bay chỉ huy cảnh báo sớm.

Chiến đấu cơ Su-57 được coi là "kẻ săn mồi" nhờ khả năng tàng hình và tên lửa trên không tiên tiến.

Nếu Su-57 thực hiện sứ mệnh thành công, đây sẽ là thành tựu lớn của ngành hàng không Nga.

Điều này sẽ khiến Su-57 là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm đầu tiên tiêu diệt máy bay chỉ huy cảnh báo sớm, từ đó nâng cao đáng kể danh tiếng của Lực lượng hàng không vũ trụ Nga.

Tiêm kích tàng hình Su-57 Nga được phát triển để cạnh tranh với các mẫu tiêm kích thế hệ thứ 5 khác trên thế giới.

Dòng chiến đấu cơ này được kỳ vọng sẽ nâng cao sức mạnh không quân Nga cũng như thu được nguồn lợi lớn khi xuất khẩu.

Nga bắt đầu phát triển dự án PAK-FA vào đầu thập niên 2000 và chuyến bay đầu tiên của T-50 nguyên mẫu của Su-57 được thực hiện tại Komsomolsk-on-Amur vào tháng 1/2010, sau nhiều lần trì hoãn.

Đầu năm 2018, Nga triển khai Su-57 tới thử nghiệm trên chiến trường Syria. Hồi tháng 6/2019, Bộ Quốc phòng Nga quyết định đặt mua 76 tiêm kích Su-57, dưới sự chứng kiến của Tổng thống Vladimir Putin.

Tuy nhiên sau đó có thông tin rằng Nga đã âm thầm rút bớt số lượng đặt mua xuống mức tối thiểu cho lần sản xuất loạt đầu tiên.

Sukhoi từng lên kế hoạch bàn giao toàn bộ hợp đồng đầu tiên của chiến đấu cơ Su-57 cho không quân Nga trước năm 2028.

Họ cũng dự định biên chế ít nhất thêm 3 chiếc vào phi đội 1 chiếc Su-57 đã biên chế trước đó vào năm 2022, tuy nhiên cuối cùng đã không thực hiện được.

Dù số lượng được biên chế chỉ nhỏ giọt, nhưng giới quan sát tin rằng Nga đã có khoảng 2 chiếc trong lô sản xuất loạt đầu tiên đang trực chiến.

Trong khi đó một phi đội thử nghệm của dòng chiến đấu cơ này đang có khoảng 12 chiếc. Chúng đều là những nguyên mẫu thử nghiệm được chế tạo riêng lẻ.

Phần lớn các ý kiến chuyên gia nhận định vấn đề động cơ vẫn là "tử huyệt" của loại chiến đấu cơ Su-57 khiến nó liên tục bị trễ hẹn vào biên chế.

Có nhiều tiêu chí quy chuẩn dành cho tiêm kích thế hệ thứ 5, tuy nhiên tựu chung nhất vẫn là động cơ tốt, radar mảng pha chủ động và khả năng tàng hình.

Nga đã phần nào thành công về radar mảng pha chủ động, tuy nhiên động cơ vẫn là "nút thắt" mà họ đang loay hoay tìm cách giải quyết.

Mặc dù tiêm kích Su-57 đã bước vào sản xuất hàng loạt, nhưng thực tế quá trình chế tạo "Sản phẩm 30" (động cơ Izdeliye 30 dành cho Su-57) vẫn bị đình trệ nghiêm trọng.

Hiện tại các chiến đấu cơ Su-57 vẫn đang sử dụng bộ đôi động cơ AL-41F1S vốn của chiến đấu cơ thế hệ thứ 4.

Không rõ liệu Nga có triển khai Su-57 tới chiến trường Ukraine hay không, trước đó cũng có thông tin Moscow đã thử nghiệm loại tiêm kích này tại chiến trường Syria.

Một số ý kiến cho rằng rất khó có khả năng Nga sẽ triển khai Su-57 trong thực chiến tại Ukraine, nơi có phòng không khá hiệu quả.

Thực tế cho thấy Nga còn chưa cho siêu tăng T-14 Armata tham chiến thì việc cho Su-57, dòng chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 vào tham chiến là bước đi khá nguy hiểm.

Nếu chẳng may Su-57 gặp tai nạn, hay bị đối phương bắn hạ thì danh tiếng dòng vũ khí này sẽ bị ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng, điều này bất lợi kép cho Nga.

Bất lợi thứ nhất là sức mạnh không quân Nga sẽ ít nhiều không còn được đối phương sợ hãi nể phục.

Bất lợi thứ hai là viễn cảnh xuất khẩu của dòng chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 này ảnh hưởng, khi mà xuất khẩu vũ khí đang đem lại cho Nga nguồn ngoại tệ lớn.